Η γέννηση των αγώνων σκυταλοδρομίας χάνεται μέσα στους αιώνες, ξεκινώντας αρχικά ως μία απλή μεταφορά επιστολών και άλλων μυστικών μηνυμάτων. Κάποιες χιλιάδες χρόνια μετά, το δημοφιλές αυτό άθλημα κερδίζει πλέον επάξια τη θέση του ανάμεσα στην ελίτ των αγωνισμάτων του στίβου.
του Νίκου Κούδα
[email protected]
follow me @nkoudas
Η σκυτάλη των αρχαίων
Οι αγώνες σκυταλοδρομίας έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και συγκεκριμένα στους αγγελιοφόρους, οι οποίοι μετέφεραν διάφορα μηνύματα εν καιρώ ειρήνης αλλά και πολέμου, πολλές φορές με κίνδυνο της ζωής τους. Τα μηνύματα παραδίδονταν χέρι-χέρι από τον έναν δρομέα στον άλλο, όπως η σημερινή σκυτάλη, μέχρι να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους. Είναι ενδιαφέρον ότι στην αρχαία Σπάρτη η λέξη «σκυτάλη» είχε την έννοια του αγγέλματος, εντολής ή μηνύματος των Εφόρων, καθώς έτσι ονομαζόταν κυλινδρικό ραβδί (το σκύταλον) με κρυπτογραφημένο μήνυμα στο εσωτερικό του, που χρησιμοποιείτο για μυστικές διαταγές.
Ολυμπιακό αγώνισμα
Οι σκυταλοδρομίες ανδρών εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο καλεντάρι των Ολυμπιακών Αγώνων του 1912, οι οποίοι διοργανώθηκαν στη Στοκχόλμη. Μάλιστα, η σκυταλοδρομία των 1600 μέτρων δεν είχε διεξαχθεί με τον σημερινό, γνωστό τρόπο των 4×400, αλλά σε τέσσερις κούρσες κλιμακούμενων αποστάσεων (δηλαδή 200x200x400x800), κάτι που δεν επαναλήφθηκε ποτέ ξανά. Στα 4×100, νικήτρια είχε αναδειχθεί η ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου, με δεύτερη τη Σουηδία, ενώ στα 4×400 πρώτες ήταν οι Η.Π.Α., με δεύτερη τη Γαλλία. Αντίθετα, η σκυταλοδρομία γυναικών 4×100 πραγματοποίησε το ντεμπούτο της το 1928, στο Άμστερνταμ, με το χρυσό μετάλλιο να πηγαίνει στις Καναδέζες και το αργυρό στις Αμερικανίδες, ενώ εκείνη των 4×400 το 1972, στους Αγώνες του Μονάχου, με πρώτη την Ανατολική Γερμανία και δεύτερες τις Η.Π.Α.
Η υπερδύναμη
Η κορυφαία χώρα στις σκυταλοδρομίες ανδρών και γυναικών είναι οι Η.Π.Α., οι οποίες έχουν κατακτήσει συνολικά 47 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια (31 στους άνδρες και 16 στις γυναίκες), καθώς και 13 χρυσά μετάλλια σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα στίβου (7 και 6 αντίστοιχα). Παρόλη την κυριαρχία των Αμερικανών όμως, το παγκόσμιο ρεκόρ στα 4×100 των ανδρών ανήκει στην Τζαμάικα, που είναι η μοναδική ομάδα που έχει «σπάσει» το φράγμα των 37 δευτερολέπτων (36,84), το 2012 στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου.
Η ιδέα της IAAF
Η ολοένα αυξανόμενη δημοφιλία των σκυταλοδρομιών τόσο στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όσο και στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα στίβου (η κούρσα 4×400 «κλείνει» παραδοσιακά το πρόγραμμα), αποτέλεσε την έμπνευση για την IAAF ώστε να προχωρήσει από φέτος στη διεξαγωγή ειδικών παγκόσμιων αγώνων σκυταλοδρομίας, με την επωνυμία “World Relays”. Οι δύο πρώτες διοργανώσεις (φέτος και το 2015) έχει αποφασιστεί να φιλοξενηθούν τιμήν ένεκεν στις Μπαχάμες, χρυσή Ολυμπιονίκη στα 4×400 των ανδρών στους Αγώνες του Λονδίνου, αρχής γενομένης με το διήμερο 24-25 Μαΐου 2014. Εκτός από τα καθιερωμένα αγωνίσματα των 4×100 και 4×400, η παρθενική διοργάνωση “World Relays” της πρωτεύουσας Νασάου θα περιλαμβάνει ακόμη κούρσες 4×200, 4×800 και 4×1500 μέτρων, ανεβάζοντας σε 10 τον αριθμό των αγωνισμάτων –από 5 σε άνδρες και γυναίκες- που θα απολαύσουν οι θεατές. Το ποσό του χρηματικού επάθλου που θα μοιραστούν οι νικήτριες ομάδες ανέρχεται σε 1 εκατομμύριο ευρώ.
Οι σκυταλοδρομίες στην Ελλάδα
Περίπου ένα χρόνο πριν, στις 28 Απριλίου 2013, στο «Καυταντζόγλειο» στάδιο Θεσσαλονίκης, διεξήχθησαν οι πρώτοι αγώνες σκυταλοδρομίας προς τιμήν του Σταύρου Μπαλτίδη. Ενός δημοσιογράφου που υπεραγαπούσε τον κλασικό αθλητισμό και φρόντισε την αγάπη του αυτή να τη μεταλαμπαδεύσει (το πιο σωστό ρήμα αφού μιλάμε για σκυταλοδρομίες) στον δημοσιογράφο Γιάννη Νικολάου, ο οποίος ως στέλεχος πλέον της παγκόσμιας ομοσπονδίας στίβου υπήρξε ο εμπνευστής και διοργανωτής των πρωτοποριακών αυτών αγώνων.
