Μια επεξηγηματική ανακοίνωση με ερωτήσεις και ισάριθμες απαντήσεις σχετικά με τις εξαιρέσεις που δίνονται σε αθλητές να λαμβάνουν ουσίες που κατά τα άλλα είναι απαγορευμένες, εξέδωσε η WADA στον απόηχο της διαρροής ευαίσθητων ιατρικών απόρρητων εγγράφων δεκάδων κορυφαίων αθλητών, έπειτα από την κυβερνοεπίθεση που δέχθηκε από (μάλλον ρώσους) χάκερς στην βάση δεδομένων της.
Το Sportsfeed απομόνωσε τις σημαντικότερες απαντήσεις στις ερωτήσεις που όλος ο κόσμος έχει αναφορικά με την υπόθεση αυτή.
Τι είναι οι εξαιρέσεις για θεραπευτική χρήση;
Οι αθλητές, όπως όλοι οι άνθρωποι, μπορεί να έχουν ασθένειες που απαιτούν να λαμβάνουν συγκεκριμένες ουσίες που τυγχάνει να περιλαμβάνονται στην λίστα εκείνων που απαγορεύονται. Μια Εξαίρεση Θεραπευτικής Χρήστης (Therapeutic Use Exemption, TUE) δίνει στους αθλητές το δικαίωμα να χρησιμοποιούν το φάρμακο που απαιτείται για την περίπτωσή τους, χωρίς να έχουν άλλες συνέπειες.
Πώς αιτούνται οι αθλητές εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση;
Η διαδικασία είναι απλή. Ο κάθε αθλητής πρέπει να επικοινωνήσει την αρμόδια Διεθνή Ομοσπονδία του αθλήματος του ή τον Εθνικό Οργανισμό Αντιντόπινγκ της χώρας του (εφόσον υπάρχει τέτοιος) και να ζητήσει τις απαραίτητες πληροφορίες για την περίπτωσή του. Κατά βάση συμπληρώνεται μια συγκεκριμένη αίτηση που αποστέλλεται με e-mail ή φαξ, ενώ ζητούνται κάποια έγγραφα και γνωματεύσεις που να αποδεικνύουν την ανάγκη να χορηγηθεί στον αθλητή η κατά τα άλλα απαγορευμένη ουσία. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η σχετική αίτηση πρέπει να έχει συμπληρωθεί και κατατεθεί τουλάχιστον 30 ημέρες πριν την συμμετοχή του αθλητή σε μια διοργάνωση για την οποία θα αιτηθεί της συγκεκριμένης εξαίρεσης.
Ποια είναι τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψιν για την χορήγηση εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση;
Ο αθλητής πρέπει να κινδυνεύει να αντιμετωπίσει συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας αν δεν λάβει το απαγορευμένο φάρμακο ή ουσία. Η θεραπευτική χρήση αυτών δεν πρέπει να βελτιώνει την αθλητική αγωνιστική απόδοσή του. Δεν πρέπει να υπάρχει εναλλακτική θεραπεία που να μην συγκαταλέγεται στις απαγορευμένες για την περίπτωσή του. Η ενδεχόμενη χορήγηση της εξαίρεσης δεν σημαίνει ότι νομιμοποιείται η τυχόν χρήση της απαγορευμένης ουσίας πριν την σχετική αίτηση από τον αθλητή. Αν βρεθεί η ουσία σε αθλητή που δεν έχει ζητήσει σχετική εξαίρεση, δεν δικαιούται να ζητήσει στην συνέχεια.
Που πρέπει να αιτηθεί την χορήγηση εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση ένας αθλητής που μετέχει σε διεθνείς αγώνες;
Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι οι ίδιες οι Διεθνείς Ομοσπονδίες που αποδέχονται τα σχετικά αιτήματα και εκδίδουν τις σχετικές άδειες εξαιρέσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί αυτόματα να εκδίδεται η σχετική άδεια που έχει χορηγηθεί από τις Εθνικές Ομοσπονδίες και τις Εθνικές Αρχές Καταπολέμησης του Ντόπινγκ, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα και πρέπει να ελέγχεται από τον αθλητή. Πάντως απαγορεύεται να ζητούν οι αθλητές να εκδοθούν εξαιρέσεις από περισσότερους του ενός Οργανισμούς ή Υπηρεσίες.
Που πρέπει να αιτηθεί την χορήγηση εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση ένας αθλητής που δεν μετέχει σε διεθνείς αγώνες;
Σε αυτήν την περίπτωση η σχετική αίτηση για χορήγηση εξαίρεσης πρέπει να γίνει στην Εθνική Επιτροπή Καταπολέμησης του Ντόπινγκ (για την Ελλάδα το ΕΣΚΑΝ εδώ, για την Κύπρο η CyADA εδώ). Αν ο αθλητής είναι κατώτερου επιπέδου και δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Εθνικής Επιτροπής με αποτέλεσμα αυτή να αρνηθεί να εξετάσει το αίτημά του, τότε σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κρατήσει την απάντηση της άρνησης μαζί με όλα τα απαραίτητα έγγραφα που αποδεικνύουν την αναγκαιότητα λήψης της κατά τα άλλα απαγορευμένης ουσίας, σε περίπτωση που χρειαστούν.
Μπορούν οι διοργανωτές μεγάλων διοργανώσεων, όπως η ΔΟΕ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, να χορηγήσουν σε κάποιον αθλητή εξαίρεση για θεραπευτική χρήση;
Ναι αλλά αυτές οι εξαιρέσεις έχουν συγκεκριμένη διάρκεια που αφορούν την συγκεκριμένη διοργάνωση. Από την άλλη, μια εξαίρεση για θεραπευτική χρήση που έχει εκδοθεί από μια Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμισης Ντόπινγκ ή ακόμα και από Διεθνή Ομοσπονδία δεν έχει ισχύ για τέτοια γεγονότα, όπως πχ οι Ολυμπιακοί Αγώνες, παρόλο που έχει ισχύ για εκτός της συγκεκριμένης διοργάνωσης περιπτώσεις ελέγχων.
Ποιος είναι ο ρόλος της WADA στο ζήτημα της έκδοσης εξαιρέσεων για θεραπευτική χρήση;
Έχει δύο ρόλους. Πρώτον έχει δικαίωμα να ελέγχει τις εξαιρέσεις που δίνονται από Εθνικά Συμβούλια Αντιντόπινγκ ή Διεθνείς Ομοσπονδίες και ενδεχομένως να αναθεωρήσει ή ακυρώσει κάποιες από αυτές. Δεύτερον, ένας αθλητής που έχει αιτηθεί εξαίρεσης αλλά δεν έγινε δεκτό το αίτημά του από την αρμόδια αρχή, μπορεί να προσφύγει πλέον στην WADA που λειτουργεί στην περίπτωση αυτή σαν… Εφετείο. Ωστόσο η WADA δεν αποδέχεται απευθείας αιτήσεις εξαιρέσεων από αθλητές.
Τι είναι η αναδρομική εξαίρεση για θεραπευτική χρήση;
Υπάρχουν περιπτώσεις που η σχετική εξαίρεση μπορεί να χορηγηθεί και αναδρομικά. Αυτό συμβαίνει σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης που χρειάστηκε για την αντιμετώπιση συγκεκριμένης κατάστασης να χορηγηθεί ουσία κατά τα άλλα απαγορευμένη ή σε περιπτώσεις που για λόγους ανωτέρας βίας δεν μπορούσε έγκαιρα να γίνει η αίτηση από τον αθλητή ή να εξετάσει το αίτημα η αρμόδια υπηρεσία, πριν από την λήψη του δείγματος.
Τι συμβαίνει όταν ένας αθλητής εξασφαλίζει εξαίρεση για θεραπευτική χρήση;
Καταρχήν, εκδίδεται για συγκεκριμένη ουσία ή θεραπεία σε συγκεκριμένες δόσεις και όλες οι λεπτομέρειες προβλέπονται στο σχετικό έγγραφο. Επίσης εκδίδεται για συγκεκριμένη διάρκεια και εκπνέει μετά την πάροδο του διαστήματος αυτού. Ενδεχόμενη αλλαγή στην θεραπευτική διαδικασία απαιτεί νέα αίτηση και επανεκτίμηση της εξαίρεσης. Μετά την έκδοση από Εθνικό Οργανισμό Αντιντόπινγκ ή Διεθνή Ομοσπονδία, υπάρχει πάντα δυνατότητα στην WADA για έλεγχο της νομιμότητας της απόφασης. Τυχόν απόρριψη από την WADA μιας εξαίρεσης που έχει εκδοθεί επειδή δεν καλύπτει τις διεθνείς προϋποθέσεις, δεν έχει ωστόσο αναδρομικό αποτέλεσμα, κοινώς δεν μπορεί να τιμωρηθεί ο αθλητής επειδή έλαβε ουσία για την οποία του είχε χορηγηθεί αρχικά εξαίρεση. Ωστόσο έχει αναδρομικό αποτέλεσμα η απόρριψη από την WADA μιας αναδρομικής εξαίρεσης.
Τι πρέπει να κάνει ένας αθλητής που έχει ήδη εξασφαλίσει εξαίρεση από τον Εθνικό Οργανισμό Αντιντόπινγκ της χώρας του ενόψει πιθανής συμμετοχής του σε διεθνή διοργάνωση ή ακόμα και Ολυμπιακούς Αγώνες;
Δεν πρέπει αμέσως να αιτηθεί νέας εξαίρεσης αλλά πρέπει να ελέγξει μήπως αυτόματα αναγνωρίζεται από την Διεθνή Ομοσπονδία ή τον Διοργανωτή Σπουδαίας Διοργάνωσης όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες η εξαίρεση που έχει χορηγηθεί από τον Εθνικό Οργανισμό Αντιντόπινγκ. Αν αυτό συμβαίνει, όλα καλά, δεν χρειάζονται άλλες ενέργειες. Σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να κατατεθεί νέα αίτηση προς την Διεθνή Ομοσπονδία ή την διοργανώτρια του Σημαντικού Γεγονότος (πχ την ΔΟΕ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες).
Τι συμβαίνει αν μια Διεθνής Ομοσπονδία αρνείται να αναγνωρίσει εξαίρεση που χορήγησε Εθνικός Οργανισμός Αντιντόπινγκ;
Σε αυτήν την περίπτωση η εξαίρεση δεν ισχύει για τις διεθνείς διοργανώσεις. Παρέχεται δικαίωμα άσκησης έφεσης στην WADA από τον αθλητή ή τον Εθνικό Οργανισμό Αντιντόπινγκ σε προθεσμία 21 ημερών. Για το διάστημα αυτό η εξαίρεση έχει τουλάχιστον ισχύ σε εσωτερικό επίπεδο, εντός δηλαδή της χώρας του αθλητή, όχι όμως και σε διεθνές. Αν όμως δεν υπάρξει προσφυγή στην WADA τότε η εξαίρεση παύει να έχει ισχύ όχι μόνο σε διεθνές αλλά και σε εσωτερικό επίπεδο μετά την πάροδο 21 ημερών.
Τι συμβαίνει όταν ένας Εθνικός Οργανισμός Αντιντόπινγκ διαφωνεί με την χορήγηση εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση από μια Διεθνή Ομοσπονδία;
Στην περίπτωση αυτή η εξαίρεση ισχύει για διοργανώσεις διεθνούς επιπέδου ή αιφνιδιαστικούς ελέγχους εκτός αγώνων, αλλά αν ο Εθνικός Οργανισμός Αντιντόπινγκ κάνει αναφορά για την υπόθεση στην WADA, η εξαίρεση δεν θα ισχύει για εσωτερικές διοργανώσεις μέχρι την έκδοση απόφασης από την WADA. Αν γίνει έφεση για την χορήγηση εξαίρεσης στην WADA μέσα σε 21 ημέρες, τότε η ισχύς της εξαίρεσης επεκτείνεται και στις εσωτερικές διοργανώσεις.
Τι μπορεί να κάνει ένας αθλητής αν η WADA ανατρέψει την αρχική απόφαση που του χορηγούσε εξαίρεση για θεραπευτική χρήση;
Σε αυτήν την περίπτωση ο αθλητής ή η αρχή που είχε εκδώσει την σχετική εξαίρεση μπορεί να προσφύγει στο Διεθνές Διαιτητικό Αθλητικό Δικαστήριο της Λωζάννης, το περίφημο CAS, που θα λάβει και την τελική απόφαση.
Τι πρέπει να κάνει ένας αθλητής αν κληθεί για έλεγχο ντόπινγκ ενώ χρησιμοποιεί μια απαγορευμένη ουσία έχοντας εξασφαλίσει εξαίρεση για θεραπευτική χρήση;
Θα πρέπει συμπληρώνοντας την σχετική αίτηση που του δίνεται κατά τον έλεγχο ντόπινγκ να βεβαιωθεί ότι έχει δηλώσει την ουσία που χρησιμοποιεί ή την μέθοδο που ακολουθεί. Αν και δεν είναι υποχρεωτικό, προτείνεται να επιδείξει στον αρμόδιο υπάλληλο που διενεργεί τον έλεγχο ντόπινγκ το πιστοποιητικό της εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση που του έχει χορηγηθεί.
Τι συμβαίνει όταν η απαγορευμένη ουσία αναβρίσκεται κατά την ανάλυση του δείγματος;
Όταν λάβει η Αρχή Καταπολέμησης του ντόπινγκ τα αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου, γίνεται μια αρχική εκτίμηση για να πιστοποιηθεί ότι τα αποτελέσματα ανταποκρίνονται στην εξαίρεση που έχει δοθεί, πληρώντας όλες τις προϋποθέσεις. Εφόσον αυτό ισχύει, το αποτέλεσμα του ελέγχου ντόπινγκ κρίνεται αρνητικό.
Τι μπορεί να κάνει ένας αθλητής αν απορριφθεί το αίτημά του για χορήγηση εξαίρεσης;
Τότε και μόνο τότε μπορεί να εφεσιβάλει την απόφαση στην WADA, η οποία όπως προαναφέρθηκε έχει δικαίωμα να ελέγξει οποιαδήποτε απόφαση και αυτοβούλως. Η διαδικασία έχει ως εξής. Η σχετική αίτηση στην WADA πρέπει να γίνει μέσα σε 21 ημέρες από την απόρριψη της αρχικής αίτησης του αθλητή. Αρχικά η WADA θα απαντήσει αν πληρούνται οι προδιαγραφές για να προχωρήσει στην εξέταση της ουσίας της υπόθεσης και εφόσον ισχύει αυτό, θα πρέπει να καταβληθεί παράβολο 500 αμερικανικών δολαρίων. Μετά την καταβολή του ποσού, η WADA ελέγχει και αποφασίζει με βάση τα έγγραφα που κατατέθηκαν κατά την αρχική αίτηση, μπορεί ωστόσο να ζητήσει πρόσθετες διευκρινίσεις. Η απόφαση της WADA εκδίδεται σε εύλογο χρονικό διάστημα, το οποίο όμως δεν καθορίζεται. Μέχρι να εκδοθεί απόφαση από την WADA ισχύει εκείνη της μη χορήγησης εξαίρεσης από την Διεθνή Ομοσπονδία ή την Εθνική Αρχή Καταπολέμησης του ντόπινγκ, κάτι που σημαίνει ότι ο αθλητής για αυτό το διάστημα δεν επιτρέπεται να κάνει χρήση της απαγορευμένης ουσίας που έχει αιτηθεί. Η απόφαση της WADA έχει άμεση ισχύ και μπορεί να ανατραπεί μόνο με προσφυγή στο CAS.
Τι μπορεί να κάνει ένας αθλητής αν απορριφθεί το αίτημά του για χορήγηση εξαίρεσης και από την WADA ή αν η WADA δεν εξετάσει καν την ουσία της υπόθεσης;
Αν δεν εξετάσει η WADA την ουσία της υπόθεσης για λόγους που εκείνη κρίνει, μία λύση είναι το CAS. Ωστόσο μια πιο φτηνή και λιγότερο χρονοβόρος διαδικασία είναι να κατατεθεί νέα αίτηση για εξαίρεση στην Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης του Ντόπινγκ ή στην Διεθνή Ομοσπονδία, ιδιαίτερα αν παρουσιαστούν σε αυτήν την αίτηση νέα στοιχεία που καθιστούν απαραίτητη κατά την εκτίμηση του αθλητή την χορήγηση της εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση. Αν η WADA εξετάσει στην ουσία της την υπόθεση και απορρίψει την αίτηση του αθλητή επικυρώνοντας τις αποφάσεις της Εθνικής Αρχής Καταπολέμησης του Ντόπινγκ ή της Διεθνούς Ομοσπονδίας, τότε στην πράξη η μόνη περίπτωση για να ανατραπεί η απόφαση για την συγκεκριμένη αίτηση εξαίρεσης είναι μέσω της προσφυγής του αθλητή στο CAS.
Παραμένουν εμπιστευτικές οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην αίτηση ενός αθλητή για χορήγηση εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση;
Όλες οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην αίτηση για χορήγηση εξαίρεσης για θεραπευτική χρήση οφείλουν να παραμένουν αυστηρά εμπιστευτικές και καλύπτονται από το ιατρικό απόρρητο. Όλα τα μέλη της Επιτροπής που έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες υπογράφουν σχετικές συμφωνίες εμπιστευτικότητας με σοβαρές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης. Αν χρειαστεί συμβουλή ή περαιτέρω γνωμάτευση από κάποιον ειδικό σε συγκεκριμένη περίπτωση, το όνομα του αθλητή για την περίπτωση του οποίου ζητείται η συμβουλή κρατείται μυστικό και δεν δημοσιοποιείται σε πρόσωπα που δεν ανήκουν στην Επιτροπή Χορήγησης Εξαιρέσεων για Θεραπευτική Χρήση.
Που μπορεί να βρει ένας αθλητής περισσότερες πληροφορίες για το ζήτημα των εξαιρέσεων για θεραπευτική χρήση;
Η WADA έχει εκδώσει οδηγίες για την διαδικασία σε διεθνές επίπεδο (κλικ εδώ). Μπορεί επίσης να υπάρξει επικοινωνία με την Διεθνή Ομοσπονδία του αθλητή ή την Εθνική Αρχή Καταπολέμησης του Ντόπινγκ, από όπου μπορούν να ληφθούν περισσότερες πληροφορίες. Τέλος, η WADA έχει εκδώσει και μια σειρά από γενικές κατευθυντήριες γραμμές για να διευκολύνει τους αθλητές (κλικ εδώ).
