Στις 6 Απριλίου του 1896, στο κατάμεστο Παναθηναϊκό στάδιο πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.
Η διοργάνωση ανατέθηκε στην Ελλάδα στο συμβούλιο που έγινε στις 24 Ιουνίου 1894 στη Σορβόνη από τον εμπνευστή της επανέναρξης των Αγώνων, Πιερ Ντε Κουμπερντέν. Αθήνα, Λονδίνο και Παρίσι ήταν οι τρεις υποψήφιες πόλεις. Στην αρχή, η κυβέρνηση της Ελλάδας δεν ήθελε να διοργανώσει τους Αγώνες, όμως ο Ντε Κουπερντέν μαζί με τον πρώτο πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Δημήτρη Βικέλα έπεισαν τελικά τους πολιτικούς να στηρίξουν το εγχείρημα. Σημαντική συμβολή στην τέλεση των Αγώνων είχε ο πρίγκιπας Κωνσταντίνος ενώ μέγας ευεργέτης ήταν ο Γεώργιος Αβέρωφ ο οποίος με δωρεά του αστρονομικού για την εποχή ποσού των 920.000 δραχμών, βοήθησε ανακαινιστεί το αρχαίο Παναθηναϊκό στάδιο για να φιλοξενήσει τους Αγώνες.
Την κήρυξη της έναρξης των Αγώνων, έκανε ο Δανός, Κρίστιαν Βίλχεμ Φέρντιναρντ Άντοφλ Τζορτζ Φον Σλέσβιγκ Χόλσταϊν Σόντεμπουργκ Γλίκσμπορυγκ ή αλλιώς βασιλιάς Γεώργιος της Ελλάδας, προ-πάππους του μετέπειτα βασιλιά της Ελλάδας Κωνσταντίνου και χρυσού Ολυμπιονίκη της ιστιοπλοΐας το 1960 στη Ρώμη.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο Πανελλήνιος ΓΣ ήταν στην ουσία αυτός που διοργάνωσε τους Αγώνες.
Μετά το τέλος των Αγώνων, η ομάδα των ΗΠΑ έγραψε μία επιστολή που δημοσιεύθηκε στις 3 Μαΐου στους New York Times με την οποία αποθέωνε τους Έλληνες και ζητούσε όλοι οι μελλοντικοί Αγώνες να γίνουν στην Ελλάδα. Η πρόταση απορρίφθηκε από τον Ντε Κουπερντέν που ήθελε οι Αγώνες να γυρίσουν τον κόσμο.
Αν και δηλώθηκαν 244, συνολικά συμμετείχαν 176 αθλητές από 13 χώρες. Δεν υπήρξε καμία συμμετοχή γυναίκας.
Η Ελλάδα συμμετείχε με 102μελή αποστολή.
Συνολικά 10 ήταν τα αθλήματα των πρώτων Αγώνων. Στίβος, ενόργανη γυμναστική, ποδηλασία δρόμου, ξιφασκία, σκοποβολή, ποδηλασία πίστας, κολύμβηση, τένις, πάλη και άρση βαρών. Στο πρόγραμμα υπήρχαν και η κωπηλασία με την ιστιοπλοΐα, όμως δεν διεξήχθησαν λόγω κακοκαιρίας.
Το πρώτο χρονικά αγώνισμα που πραγματοποιήθηκε στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, ήταν τα 100μ στο στίβο με τον Αμερικανό Φρανκ Λέιν να είναι ο νικητής.
Το πρώτο χρυσό μετάλλιο που κερδήθηκε ήταν στο τριπλούν, με τον φοιτητή του Χάρβαρντ Τζέιμς Κόνολι να είναι ο νικητής του τελικού με άλμα στα 13.71μ.
Ο Γιάννης Ψαράκης, κέρδισε για λογαριασμό της Ελλάδας το πρώτο μετάλλιο (στον τελικό του τριπλούν όπως προαναφέρθηκε ως πρώτος τελικός) πηδώντας 12.52μ για να καταταγεί τρίτος και να πάρει το χάλκινο μετάλλιο.
Οι ΗΠΑ ήταν η χώρα που κέρδισε τα περισσότερα χρυσά μετάλλια φτάνοντας τα 11, κυριαρχώντας στο στίβο.
Η Ελλάδα κέρδισε τα περισσότερα μετάλλια στο σύνολο έχοντας 10 χρυσά, 18 αργυρά και 19 χάλκινα, συνολικά 47.
Ο ύψους μόλις 1.59μ, Γερμανός Καρλ Σούμαν ήταν ο σούπερ σταρ των Αγώνων με τα περισσότερα χρυσά μετάλλια. Κέρδισε τρία μετάλλια στην ενόργανη γυμναστική (πλάγιο ίππο, δίζυγο και στο ομαδικό του μονόζυγο) και ένα χρυσό στην όπεν κατηγορία της ελληνορωμαϊκής. Επίσης ήταν τέταρτος στην άρση βαρών, 5ος στους κρίκους (ενόργανη), 5ος στο τριπλούν (στίβος) και ακυρώθηκε σε μήκος (στίβος), σφαιροβολία (στίβος).
Τα 10 χρυσά μετάλλια της Ελλάδας τα κατέκτησαν οι:
- Γιάννης Μητρόπουλος (κρίκοι, ενόργανη)
- Νίκος Ανδιακόπουλος (αναρρίχηση σχοινιού, ενόργανη)
- Σπύρος Λούης (μαραθώνιος, στίβος)
- Αριστείδης Κωνσταντιντίδης (ποδηλασία δρόμου)
- Λέων Πύργος (ξίφος ασκήσεως, ξιφασκία)
- Γιάννης Γεωργιάδης (σπάθη, ξιφασκία)
- Γιάννης Φραγκούδης (πιστόλι 25μ, σκοποβολή)
- Γιώργος Ορφανίδης (τυφέκιο από 3 στάσεις στα 300μ, σκοποβολή)
- Παντελής Καρασέβδας (στρατιωτικό τυφέκιο 200μ, σκοποβολή)
- Γιάννης Μαλοκίνης (100μ ελεύθερο για ναύτες, κολύμβηση),
