Connect with us

ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ

Κολύμβηση και κατάθλιψη: οι αθλητές άρχισαν να ανοίγονται

Published

on

Η πρόσφατη ανακοίνωση της Μίσι Φράνκλιν ότι λήγει την καριέρα της στα 23, κοινοποιώντας παράλληλα και το πρόβλημα της κατάθλιψης που αντιμετωπίζει, είναι αφορμή για να θίξουμε το πολύ συχνό φαινόμενο των ψυχικών νοσημάτων στους κολυμβητές.

του Παναγιώτη Βότση
[email protected]

Κορυφαίοι αθλητές έχουν αρχίσει να ανοίγονται για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, με τα παραδείγματα να είναι πολλά και τρανταχτά: Μάικλ Φελπς, Ίαν Θορπ, Αμάντα Μπίαρντ, Άλισον Σμιτ. Σίγουρα δεν είναι ένα θέμα που μπορεί να αναπτυχθεί σε λίγες γραμμές, αξίζει όμως να αναφερθούμε σε τέσσερις κεντρικές αιτίες που έχουν εντοπίσει οι ειδικοί, αλλά και οι ίδιοι οι κολυμβητές.
Προκαλεί εντύπωση ότι οι λέξεις «κατάθλιψη» και «κολυμβητής» σε μία μηχανή αναζήτησης δίνουν δύο αντιφατικά αποτελέσματα: ειδησεογραφικά άρθρα για την κατάθλιψη πολλών ελίτ κολυμβητών και επιστημονικά άρθρα για τη συμβολή της κολύμβησης στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Εύκολα μπορεί κανείς να βγάλει το συμπέρασμα ότι το πρόβλημα δεν είναι στην ίδια την κολύμβηση, αλλά στον τρόπο ζωής, στην καθημερινότητα της προπόνησης και στη στοχοθέτηση των διακεκριμένων πρωταθλητών του υγρού στίβου.

Προβολή και Ολυμπιακοί Αγώνες
Η κολύμβηση είναι το δεύτερο -σε κύρος και προβολή- άθλημα των Ολυμπιακών Αγώνων, μετά το στίβο. Το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο θεωρείται η μέγιστη διάκριση για έναν κολυμβητή. Ενώ όμως κατά τη διάρκεια των Ο.Α. οι κολυμβητές είναι σταρ, δύο εβδομάδες μετά γυρνούν σε σχετική ή απόλυτη αφάνεια, εκτός αν βγουν στη δημοσιότητα προσωπικά τους προβλήματα. Η δημοφιλία του αθλήματος είναι πολύ περιορισμένη στο ευρύ κοινό τις μη ολυμπιακές χρονιές, με ευθύνη τόσο των αθλητικών ΜΜΕ όσο και της στασιμότητας των εμπλεκόμενων φορέων και εκπροσώπων της κολύμβησης σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχουν βέβαια και παγκόσμια/ηπειρωτικά/εθνικά πρωταθλήματα ενδιάμεσα, χωρίς όμως να καταφέρνουν μέχρι στιγμής να τραβήξουν τα φώτα στο άθλημα της κολύμβησης. Με αυτές τις συνθήκες, ένας ταλαντούχος αθλητής προετοιμάζεται 4 ολόκληρα χρόνια για να είναι στο βέλτιστο επίπεδο σε εκείνα τα δευτερόλεπτα ή λεπτά που διαρκεί ο αγώνας πρόκρισης ή ο τελικός των Ολυμπιακών Αγώνων. Η πίεση σε αυτό το επίπεδο πρωταθλητισμού είναι ήδη τεράστια, λόγω των προσωπικών απαιτήσεων σε συνδυασμό με τις προσδοκίες του προπονητή, του συλλόγου, της ομοσπονδίας, της χώρας, πόσο μάλλον υπό αυτές τις συνθήκες. Επίσης, χαμηλή δημοφιλία σημαίνει μικρό μερίδιο της πίτας: οι ελίτ κολυμβητές δεν αμείβονται δίκαια σε σχέση με την εμπορική αξία που δημιουργούν, ούτε καν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, πράγμα που δεν τους βοηθά να βρουν κίνητρο.

Συνθήκες προπόνησης
Οι κολυμβητές έχουν επιλέξει ένα από τα πιο μοναχικά αθλήματα, ως προς την προπόνηση. Βρίσκονται μέσα στο νερό για ατελείωτες ώρες, παγιδευμένοι στις σκέψεις τους και μόνοι τους σε ένα διάδρομο να κάνουν τις ίδιες μηχανικές κινήσεις σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Η χαρακτηριστική φράση που λέγεται είναι ότι οι κολυμβητές επί ώρες «μετράνε πλακάκια». Από μόνο του αυτό δε σημαίνει κάτι, μιας και το υγρό στοιχείο έχει και μία καθαρτική λειτουργία όπως δείχνουν οι επιστημονικές μελέτες. Σε συνδυασμό όμως με τις 4990 ώρες προπόνησης (2 δίωρες προπονήσεις x 6 μέρες x 52 εβδομάδες x 4 χρόνια) που μεσολαβούν ανάμεσα στους Ολυμπιακούς Αγώνες και την ψυχολογική πίεση που υφίστανται οι αθλητές, η προπόνηση μπορεί να μετατραπεί εύκολα από καταφύγιο σε φυλακή. Ο Ματ Γκρέβερς, Αμερικάνος χρυσός Ολυμπιονίκης σε Πεκίνο και Λονδίνο, είπε: «Πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να έχεις μία πνευματική γαλήνη, να έχεις καθαρό μυαλό. Αν δεν έχεις νικήσει τους προσωπικούς σου δαίμονες, πιθανώς η κολύμβηση δεν είναι το άθλημα για εσένα». Τέλος, οι τόσες ώρες προπόνησης έχουν και παράπλευρες συνέπειες: οι κολυμβητές έχουν πολύ περιορισμένο χρόνο για διαπροσωπικές σχέσεις, προσωπική ανάπτυξη, εκπαίδευση, σταδιοδρομία εκτός πισίνας.

Η απαίτηση της τελειότητας του ατομικού αθλήματος
Ως ατομικό άθλημα που έχει ως βασικό αντίπαλο το χρονόμετρο, προϋπόθεση για να προκύψει η επιθυμητή επιτυχία, ειδικά σε υψηλό επίπεδο, είναι η τελειοποίηση της αθλητικής κίνησης, σε σημείο που αγγίζει τα ανθρώπινα όρια. Ο Γκρέβερς έχει δηλώσει το εξής: «Δεν είναι σαν το μπάσκετ όπου έχεις χρόνο προσαρμογής, ή αν χάσεις ένα καλάθι έχεις το επόμενο. Στην κολύμβηση αν κάνεις μία κακή εκκίνηση ή μία κακή στροφή ή πάρεις μία-δύο κακές ανάσες, ή οποιοδήποτε άλλο λάθος, δεν έχεις τύχη. Πρέπει να είσαι τέλειος και αυτό μπορεί να σε καταβάλλει γιατί σου προσθέτει πίεση και άγχος».

Ζωή μετά την κορυφή
Ως συνέπεια όλων των παραπάνω, η κολύμβηση είναι ένα άθλημα στο οποίο η κορύφωση της καριέρας των αθλητών παρατηρείται αρκετά νωρίς, λίγο μετά τα 20, ενώ λίγοι καταφέρνουν να αγωνίζονται μέχρι τα 30. Έχοντας ξοδέψει όλη την παιδική και εφηβική τους ηλικία στην πισίνα και με λίγες προσλαμβάνουσες από τον έξω κόσμο, πολλοί αθλητές μετά το τέλος της καριέρας τους (είτε αυτό είναι οικειοθελές είτε βεβιασμένο) δεν έχουν εναλλακτικό πλάνο. Ο Απόστολος Τσαγκαράκης, πρώην πρωταθλητής της κολύμβησης και τεχνικός διευθυντής της ISL μας είπε: «Όταν σβήσουν τα φώτα, ένας αθλητής ο οποίος δεν είχε εκτεθεί σε άλλα πράγματα όλη αυτή την περίοδο της αθλητικής του καριέρας, δεν έχει επιλογές για το μετά. Αυτό μπορεί να τον διαλύσει. Πρέπει υπάρχουν προγράμματα από τους εμπλεκόμενους φορείς τα οποία θα βοηθάνε νέους αθλητές κατά τη διάρκεια της καριέρας τους ώστε στη συνέχεια να μην είναι απότομη η αλλαγή. Να υπάρχει πρόβλεψη για το μετά».

Επίλογος
Το τέρας της κατάθλιψης και των ψυχικών νοσημάτων δεν κάνει διακρίσεις. Θα πρέπει οι δομές του αθλητικού οικοδομήματος να προστατεύουν τους αθλητές από μικρή ηλικία ώστε να αναπτύσσουν μία πολύπλευρη και ισορροπημένη προσωπικότητα, να ωριμάζουν τόσο σωματικά, όσο και πνευματικά. Οι προπονητές, ως οι άνθρωποι που καθοδηγούν τους αθλητές και έχουν μαζί τους καθημερινή επικοινωνία, είναι υπεύθυνοι για να βρουν μέσα από την ειλικρινή συζήτηση τους εσωτερικούς δαίμονες των αθλητών τους και να τους βοηθήσουν στην καταπολέμησή τους. Σε κάθε περίπτωση, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι πλέον οι ίδιοι οι αθλητές, με τη δημοσιοποίηση των ιστοριών τους, έχουν αρχίσει να σπάνε τα ταμπού.

Οι απόψεις - editorial που δημοσιεύονται στο Sportsfeed απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Sportsfeed το οποίο τηρεί πιστά τις αρχές της ελευθεροτυπίας: Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης. Copyright © 2022 Sportsfeed.gr

*/