Το αθλητικό ντοκιμαντέρ έχει εξελιχθεί σε μία από τις ωραιότερες μορφές κινηματογραφικής τέχνης, ακολουθώντας με επιτυχία στα χνάρια των κανονικών ταινιών με ανάλογο περιεχόμενο. Ο λόγος πίσω από την ολοένα αυξανόμενη δημοφιλία τους είναι ότι ένα καλό ντοκιμαντέρ με θέμα τα σπορ δεν απευθύνεται μόνο στους φανατικούς του είδους – αντίθετα μπορεί να γεννήσει ακόμη και στους πιο αδαείς συναισθήματα που ούτε καν μπορούσαν να φανταστούν… Αυτά είναι τα δέκα από τα πιο συγκλονιστικά αθλητικά ντοκιμαντέρ όλων των εποχών. Ξεχωριστή αναφορά αξίζει στο “Our Olympic Team 2014” του Παύλου Τριποδάκη, το οποίο αναφέρεται στην ελληνική Ολυμιακή ομάδα που μας εκπροσώπησε στους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι. Πρέπει να τα δεις.
του Νίκου Κούδα
[email protected]
follow me @nkoudas
[youtube id=”t65VrYZ2U9s” width=”620″ height=”360″]
10.
Touching the Void («Αγγίζοντας το κενό»)
Παραγωγή: 2003
Σύνοψη: Ένα αληθινά συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ, το «Αγγίζοντας το κενό» χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό συνεντεύξεων και δραματοποιημένων σκηνών, προκειμένου να αποδώσει με ρεαλισμό τη μοιραία ανάβαση των Τζο Σίμπσον και Σάιμον Γέιτς στην Περουβιανή βουνοκορφή Σιούλα Γκράντε, ύψους 6.344 μ., το 1985. Φιλμ με μεγάλο σασπένς, μεταφέρει εξαιρετικά τις περιπέτειες των δύο Άγγλων αναβατών, οι οποίοι υπέμειναν τραυματισμούς, θερμοκρασίες υπό το μηδέν και θυελλώδεις ανέμους στην προσπάθειά τους να κατέλθουν από τη βόρεια κορυφογραμμή του βουνού των Άνδεων.
Αξιολόγηση: Θα εκτιμήσετε πραγματικά τη ζεστασιά του σαλονιού σας, αλλά και τη θαλπωρή του ελληνικού ορεινού τοπίου και του (κατά πολύ κοντύτερου) Ολύμπου.
[youtube id=”_kaT5dDiISw” width=”620″ height=”360″]
09.
Murderball
Παραγωγή: 2005
Σύνοψη: Η συγκινητική ιστορία αγγίζει το φλέγον θέμα της τετραπληγίας, διηγούμενη την ιστορία της εθνικής ομάδας ράγκμπι με αναπηρικό αμαξίδιο των Η.Π.Α. Το φιλμ ακολουθεί την καθημερινότητα της ομάδας, καθώς εκείνη προετοιμαζόταν για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, χωρίς όμως να στηρίζεται σε συναισθήματα κατάθλιψης και οίκτου για τους παίκτες της ομάδας. Αντίθετα, τους αντιμετωπίζει ως πραγματικούς και ισότιμους αθλητές, γεγονός που της απέφερε και μία υποψηφιότητα στα βραβεία Όσκαρ. Η εφημερίδα ‘USA Today’ έγραψε για την ταινία ότι προσφέρει «μεγαλύτερη οικειότητα και δραματική πλοκή από τις περισσότερες αθλητικές ταινίες του Χόλιγουντ».
Αξιολόγηση: Αν χρειάζεστε ένα κίνητρο για να σηκωθείτε από τον καναπέ, να βγείτε από το σπίτι και να αδράξετε τη μέρα, απλά δείτε αυτή την ταινία.
[youtube id=”UquuXt6IZoE” width=”620″ height=”360″]
08.
Benji («Μπέντζι»)
Παραγωγή: 2012
Σύνοψη: Η αληθινή ιστορία του νεαρού μπασκετμπολίστα Μπέντζι Γουίλσον από το Σικάγο, το νήμα της ζωής του οποίου κόπηκε άδοξα λίγο πριν κατακτήσει τον κόσμο του ΝΒΑ. Οι σκηνοθέτες, και κάτοικοι της αμερικανικής μεγαλούπολης, Coodie και Chike της εταιρείας παραγωγής θεάματος ‘Creative Control’ διηγούνται το χρονικό της τραγικής δολοφονίας του νεαρού σταρ, ο οποίος στοιχειώνει ακόμη την «πόλη των ανέμων».
Αξιολόγηση: Θα σας κάνει να δακρύσετε, όπως συμβαίνει με κάθε όνειρο το οποίο κόβεται τόσο άδικα στη μέση.
[youtube id=”IfUHYUpmTFs” width=”620″ height=”360″]
07.
When we were kings («Όταν ήμασταν βασιλιάδες»)
Παραγωγή: 1996
Σύνοψη: Μέχρι και σήμερα, το ‘‘Rumble in the Jungle’’ – ο θρυλικός αγώνας πυγμαχίας του 1974 ανάμεσα στους Τζορτζ Φόρμαν και Μοχάμεντ Άλι στην Κινσάσα του Ζαΐρ- παραμένει ένα από τα κορυφαία αθλητικά γεγονότα όλων των εποχών. Είναι μάλιστα ενδιαφέρον ότι ο σκηνοθέτης Λέον Γκαστ γύρισε αρχικά το φιλμ το 1974, αλλά το ντοκιμαντέρ –που κέρδισε το Όσκαρ στη σχετική κατηγορία- δεν βγήκε στις αίθουσες παρά μόνο 22 χρόνια αργότερα, λόγω νομικών και οικονομικών ζητημάτων.
Αξιολόγηση: Ο Γκαστ «αιχμαλωτίζει» ιδανικά τις ιστορικές στιγμές, μεταφέροντας τον θεατή καταμεσής της αφρικανικής ζούγκλας, με τον χαρισματικό Άλι να εφαρμόζει άριστα τα mind games, παρασύροντας μαζί του όλο τον λαό του Ζαΐρ. Η κραυγή τους “Ali boma ye!” («Άλι σκότωσέ τον!»), που τελικά διέλυσε ψυχολογικά των Φόρμαν, αντηχεί σε ολόκληρη την ταινία.
[youtube id=”PHzixowbbYU” width=”620″ height=”360″]
06.
The Two Escobars («Οι δύο Εσκομπάρ»)
Παραγωγή: 2010
Σύνοψη: Οι αδερφοί Ζιμπαλίστ σκηνοθετούν ένα γρήγορο και γεμάτο νεύρο ντοκιμαντέρ που καθηλώνει, πιάνοντας ιδανικά τον σφυγμό και την ψυχή της Κολομβίας κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ των Η.Π.Α., το 1994. Σε μία περίοδο αναταραχών στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, το μόνο πράγμα που είχε απομείνει στους κατοίκους της ήταν η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου. Δυστυχώς, όμως, η «στρογγυλή θεά» είχε για σπόνσορά της τον βαρόνο της κοκαΐνης, Πάμπλο Εσκομπάρ. Κατά τραγική σύμπτωση, το μοιραίο αυτογκόλ του συνεπίθετού του και βασικού αμυντικού της ομάδας, Άντρες Εσκομπάρ, κόστισε όχι μόνο τον αποκλεισμό της ομάδας, αλλά και την ίδια τη ζωή του παίκτη.
Αξιολόγηση: Μία ιστορία για το πώς το ποδόσφαιρο και το έγκλημα μπορούν να συναντηθούν, με θανατηφόρα αποτελέσματα. Αποπνέει τη δυσωδία των καρτέλ του «λευκού θανάτου» της Μπογκοτά…
[youtube id=”5D-Joo1lbA4″ width=”620″ height=”360″]
05.
Beyond the mat («Πέρα από το ρινγκ»)
Παραγωγή: 1999
Σύνοψη: Τρεις επαγγελματίες παλαιστές του αμερικανικού κατς (του άλλοτε θρυλικού WWF) αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και τους κινδύνους που κρύβει το φαινομενικά ασφαλές και αθώο επάγγελμά τους, αποκαλύπτοντας το τίμημα που είχε στην υγεία τους, καθώς και στην προσωπική και οικογενειακή τους ζωή.
Αξιολόγηση: Ένα εξαιρετικά αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ, το οποίο βοηθάει στο να καταρριφθούν πολλοί από τους μύθους που περιέβαλαν το αγαπημένο θέαμα της παιδικής ηλικίας αρκετών πιτσιρικάδων. Λοβιτούρες πίσω από τις κουρτίνες και ρεαλιστική, σχεδόν ωμή δράση, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Μάλιστα λόγω του ότι θεωρήθηκε ιδιάιτερα δυσφημιστικό για το άθλημα, ο μεγιστάνας της επαγγελματικής πάλης-κατς των Η.Π.Α., Βινς ΜακΜαν, αρνήθηκε να προωθήσει το φιλμ όταν βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο «Παλαιστής» του Μίκι Ρουρκ δείχνει μόνο τη μισή πραγματικότητα…
[youtube id=”UH8jA2nm5Vo” width=”620″ height=”360″]
04.
Unforgivable Blackness: The Rise and Fall of Jack Johnson («Ασυγχώρητη μαυρίλα: Η άνοδος και η πτώση του Τζακ Τζόνσον»)
Παραγωγή: 2004
Σύνοψη: Η αληθινή ιστορία του πρώτου Αφροαμερικανού παγκόσμιου πρωταθλητή πυγμαχίας στην κατηγορία βαρέων βαρών, Τζακ Τζόνσον, ο οποίος αν και χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο προπαγάνδας κατά του ναζισμού από τις Η.Π.Α., διώχθηκε ανελέητα από τους ρατσιστές συμπατριώτες του, εξαιτίας της επιτυχίας, του εξωστρεφούς χαρακτήρα, αλλά κυρίως του χρώματος της επιδερμίδας του.
Αξιολόγηση: «Δεν μπορούσαν να τον ρίξουν νοκ-άουτ, έτσι προσπάθησαν να τον σπιλώσουν» (‘‘They couldn’t knock him out, so they tried to tear him down’’). Το σλόγκαν του φιλμ τα λέει όλα, για την κουλτούρα υποκρισίας στη χώρα που βαυκαλίζεται ότι γέννησε την ελευθερία…
[youtube id=”Ph2Y-epihlk” width=”620″ height=”360″]
03.
Hoop Dreams
Παραγωγή: 1994
Σύνοψη: Δύο νεαροί νέγροι μπασκετμπολίστες, ο Γουίλιαμ Γκέιτς και ο Άρθουρ Αγκί προσπαθούν να ξεπεράσουν τα εμπόδια της φτωχικής ζωής τους στα γκέτο του Σικάγο, για να κατακτήσουν το όνειρο της συμμετοχής στο μαγικό πρωτάθλημα του ΝΒΑ. Μία καθηλωτική ιστορία, γυρισμένη σε βάθος 5ετίας, που αγγίζει όχι μόνο το μπάσκετ, αλλά και τον ρατσισμό, τις ταξικές διαφορές και τη σημασία της παιδείας στον άνθρωπο.
Αξιολόγηση: Ένα πραγματικό αριστούργημα, όχι απλά για τον χώρο του αθλητικού ντοκιμαντέρ. Ίσως ένα από τα καλύτερα δείγματα όλων των εποχών για το συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος. Αν και έλαβε διθυραμβικές κριτικές, η ταινία αγνοήθηκε επιδεικτικά στις υποψηφιότητες των Όσκαρ. Η κατακραυγή που επακολούθησε ανάγκασε τελικά την Ακαδημία να αναθεωρήσει τη διαδικασία επιλογής των υποψηφιοτήτων.
[youtube id=”SPtzLMulSKU” width=”620″ height=”360″]
02.
Undefeated («Αήττητοι»)
Παραγωγή: 2011
Σύνοψη: Μία ενδελεχής ματιά στη ζωή της κολεγιακής ομάδας του αμερικανικού ποδοσφαίρου Μανάσας Τάιγκερς, από το Μέμφις του Τενεσί. Η ταινία ακολουθεί την ομάδα κατά τη δραματική σεζόν 2009, στην οποία οι «Τίγρεις» αντιμετώπισαν με επιτυχία τόσο τις ομάδες των αντίπαλων κολεγίων, όσο κυρίως τα οικονομικά προβλήματα, αλλά και τους εσωτερικούς τους δαίμονες, φτάνοντας τελικά στην καταξίωση.
Αξιολόγηση: Σκηνοθετημένο εκπληκτικά, το ‘Undefeated’ κάθε άλλο παρά τυχαία κέρδισε το βραβείο Όσκαρ της περασμένης χρονιάς στην κατηγορία του ντοκιμαντέρ. Αξίζει ιδιαίτερα να το παρακολουθήσει κανείς, μόνο και μόνο για τον προπονητή της ομάδας, τον εκπληκτικό άνθρωπο Μπιλ Κόρτνεϊ.
[youtube id=”MLglfWFyB-M” width=”620″ height=”360″]
01.
Senna («Σένα»)
Παραγωγή: 2010
Σύνοψη: Η ταινία του βραβευμένου σκηνοθέτη Ασίφ Καπάντια εξιστορεί τον θρύλο του κατά πολλούς κορυφαίου οδηγού της F1, του Βραζιλιάνου μύθου των βολάν Άιρτον Σένα. Το στόρι ακολουθεί τη δεκαετή καριέρα του Σένα στη F1, από τα πρώτα του βήματα στα ‘go kart’, μέχρι τον τραγικό θάνατο στο καταραμένο Γκραν Πρι του Σαν Μαρίνο την Πρωτομαγιά του 1994. Ο Βραζιλιάνος εμφανίζεται ως ένας ιδιαίτερα ανταγωνιστικός οδηγός, αλλά και ταυτόχρονα ένας γλυκομίλητος και βαθύτατα πνευματικός άνθρωπος. Ο ίδιος συνήθιζε να λέει: «Επειδή πιστεύω στον Θεό, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαι θνητός ή ότι δεν φοβάμαι…».
Αξιολόγηση: Με μία λέξη – συγκλονιστικό. Όπως δήλωσε ο σκηνοθέτης, «Κάποιος που είδε το έργο μου είπε: ‘Με έκανες να τον αγαπήσω και έπειτα τον πήρες μακριά μου’». Σαν θέλημα Θεού…
[youtube id=”MslDDg5QjB0#t=1844″ width=”620″ height=”360″]
Extra
Our Olympic team 2014 (Η Ολυμπιακή μας ομάδα 2014)
Παραγωγή: 2013
Σύνοψη: Ο πρώην χιονοδρόμος, Παύλος Τριποδάκης, ακολουθεί και καταγράφει τις προσπάθειες των Ελλήνων πρωταθλητών των χειμερινων αθλημάτων για πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι.
Αξιολόγηση: Αν και γυρίστηκε μια κάμερα που παραχωρήθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Μεσογείων και ολόκληρη η προσπάθεια έγινε εξ’ ολοκλήρου από τον Τριποδάκη, το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό και ιδιαίτερα συγκινητικό.
