Είναι το απόλυτο ποδηλατικό γεγονός. Ένα από τα κορυφαία αθλητικά γεγονότα της χρονιάς και το αθλητικό τοτέμ των Γάλλων. Από τις 5 έως τις 27 Ιουλίου, ο φημισμένος «Γύρος Γαλλίας» θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των φίλων της ποδηλασίας (και όχι μόνο) και τα πρωτοσέλιδα της L’Equipe.
του Ηλία Τάταλα
[email protected]
Πριν από 112 χρόνια, το Νοέμβρη του 1902, στα γραφεία της γαλλικής εφημερίδας L’ Αuto όλοι είχαν πέσει σε περισυλλογή. Οι πωλήσεις δεν ήταν καλές, σε αντίθεση με τα φύλλα που πουλούσε η ανταγωνίστρια εφημερίδα Le Velo. Ένας δημοσιογράφος, ο Ζεό Λεφέβρ είχε μία ιδέα και την εξομολογήθηκε στον διευθυντή του, Ανρί Ντεσγκράνζ. Τη διοργάνωση ενός ποδηλατικού γύρου της Γαλλίας, που θα τραβούσε το ενδιαφέρον του κοινού. Την 1η Ιουλίου του 1913, εξήντα ποδηλάτες πήραν θέση στην αφετηρία του 1ου «Tour de France» της ιστορίας.
Λίγες μέρες αργότερα, η εφημερίδα ξεπούλησε 130.000 φύλλα στην ειδική έκδοση που έβγαλε επτά λεπτά μετά τον τερματισμό του Μορίς Γκαρέν. Ωστόσο, κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ο «Γύρος της Γαλλίας» θα εξελισσόταν στο τεράστιο αθλητικό γεγονός με την παγκόσμια απήχηση που έχει σήμερα.
Μάχη με τα ανθρώπινα όρια
Η ένταξη των ορεινών διαδρομών στο «Γύρο Γαλλίας», αρχής γενομένης το 1910 με τα Πυρηναία, έκανε τον αγώνα ακόμη πιο ελκυστικό. Πλέον γινόταν μάχη με τα ανθρώπινα όρια, μία μάχη που εντείνεται χρόνο με το χρόνο. Άλλωστε, ο ίδιος ο Ντεσγκράνζ είχε δηλώσει ότι «ο ιδανικός Γύρος της Γαλλίας, θα είναι εκείνος στον οποίο τελικά θα τερματίσει μόνο ένας ποδηλάτης».
Υπερπροσπάθεια στις αναβάσεις, ιλιγγιώδεις ταχύτητες στις καταβάσεις (μέχρι 100 χλμ την ώρα), στρατηγική και μάχες στα σπριντ κάνουν τον Γύρο γοητευτικό.
Οι συμμετέχοντες είναι υπεραθλητές, που ανταγωνίζονται για τη νίκη παλεύοντας με τα δευτερόλεπτα καλύπτοντας 3.600 χιλιόμετρα. Κατά μέσο όρο οι ποδηλάτες που αγωνίζονται στο Γύρο καίνε 123.900 θερμίδες και η προετοιμασία τους (σωματική και πνευματική) συζητιέται σε επιστημονικά συνέδρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1919 ο μέσος όρος ταχύτητας των ποδηλατών ήταν τα 24,1 χιλιόμετρα ανά ώρα, ενώ το 2005 τα 41,5 χιλιόμετρα ανά ώρα.
Το όνειρο του κάθε ποδηλάτη είναι μία νίκη στο Γύρο. Κάποιοι τα κατάφεραν, κάποιοι άλλοι τσαλακώθηκαν για να τα καταφέρουν, πολλοί περισσότεροι δεν τα κατάφεραν ποτέ, ενώ δυστυχώς υπήρξαν και τέσσερις ποδηλάτες που έχασαν τη ζωή της κατά τη διάρκεια του γύρου στην ιστορία των 102 ετών.
Οι θρύλοι του Γύρου
Ο νικητής του «Γύρου Γαλλίας» εξαρχής συγκέντρωνε πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας, γινόταν ένας σταρ της εποχής.
Η πλέον εμβληματική φιγούρα στην ιστορία της διοργάνωσης είναι ίσως ο Βέλγος Έντι Μερξ, πεντάκις νικητής (1969, ‘70, ‘71, ‘72, ’74), με νίκες σε 34 ετάπ. Το προσωνύμιό του ήταν «κανίβαλος» εξαιτίας της ακόρεστης όρεξής του για διακρίσεις. Συνολικά στην τεράστια καριέρα του είχε 445 επαγγελματικές νίκες. Το 1973 οι διοργανωτές του ζήτησαν να μην συμμετάσχει, για να χαρεί και κανένας άλλος. Το 1975 ένας θεατής τον χτύπησε στο στομάχι, ενώ από πτώση υπέστη κάταγμα ζυγωματικού, ωστόσο κατάφερε να τερματίσει. Το επίτευγμα των πέντε νικών έχουν καταφέρει άλλοι τρεις ποδηλάτες, οι Γάλλοι Ανκετίλ (1957, 1961-64) και Ινό (1978-79, 1981-82, 1985), καθώς και ο Ισπανός Ιντουράιν (1991-95).
Για κάποια χρόνια, ο Αμερικανός Λανς Άρμστρονγκ έζησε την απόλυτη δόξα των επτά νικών μεταξύ του 1999 και του 2005. Ένα χρόνο πριν την πρώτη του επικράτηση είχε νικήσει τον καρκίνο και έτσι το όνομά του μετατράπηκε σε παγκόσμιο σύμβολο. Το 2012 όμως, αποκαλύφθηκε ότι οι θρίαμβοί του ήταν προϊόντα χρήσης αναβολικών και έτσι του αφαιρέθηκαν οι τίτλοι.
Η κίτρινη φανέλα
Αποτελεί το απόλυτο φετίχ του γύρου για κάθε ποδηλάτη, καθώς τη φορά αυτός που προπορεύεται στη γενική κατάταξη. Το χρώμα της φανέλας εμπνεύστηκε από τις κίτρινες σελίδες της L’ Auto και καθιερώθηκε το 1919. Για τον κορυφαίο στις ορεινές διαδρομές ή τον «βασιλιά των βουνών» όπως αποκαλείται, η φανέλα είναι κόκκινη, καθώς η πρώτη χορηγός εταιρία (Σοκολάτα Πουλέν), λάνσαρε σοκολάτες με κόκκινο περιτύλιγμα.
Το απόλυτο μάρκετινγκ
Σταδιακά ο «Γύρος Γαλλίας» έγινε ένα τεράστιο αθλητικό και οικονομικό γεγονός. Η τηλεοπτική εικόνα του αγώνα φτάνει σε 188 χώρες, περίπου 2.000 δημοσιογράφοι καλύπτουν τη διοργάνωση, 1.200 δωμάτια ξενοδοχείων χρησιμοποιούνται ανά βραδιά, ενώ ο συνολικός τζίρος στην οικονομία από τη διοργάνωση ξεπερνά τα 110 εκατομμύρια ευρώ. Ουσιαστικά, όμως, ο Γύρος βοήθησε στη δημιουργία μίας ολόκληρης βιομηχανίας γύρω από την ποδηλασία ως άθλημα και το ίδιο ποδήλατο σε όλο τον πλανήτη
Το 40% των θεατών παίρνουν θέση πλευρικά της διαδρομής για να παρακολουθήσουν το καραβάνι των 250 στολισμένων οχημάτων των χορηγών, που ανοίγουν κάθε ετάπ και προσφέρουν δώρα στους θεατές, όπως αναμνηστικά καπέλα, μπλουζάκια, στιλό κλπ. Με όλα αυτά, ο Γύρος έχει εξελιχθεί στην επιτομή του αθλητικού μάρκετινγκ
Το άλυτο πρόβλημα
Σε αντιδιαστολή με την άψογη οργάνωση, τα σκάνδαλα ντόπινγκ στο «Γύρο Γαλλίας», στερούν ένα κομμάτι λάμψης από το γεγονός, ενώ παράπλευρα, σημαντικοί χορηγοί αποχώρησαν τα τελευταία χρόνια και από το άθλημα. Ο ίδιος ο Άρμστρονγκ πριν από ένα χρόνο δήλωσε ότι «είναι αδύνατον να νικήσει κάποιος χωρίς ντοπάρισμα», άποψη που βρήκε πολλούς υποστηρικτές, αλλά και επικριτές, όπως τον Μερξ.
Η φύση του αγώνα και οι δυσκολίες του σε συνδυασμό με το χρήμα και την προβολή δημιουργούν πειρασμούς, σε αθλητές και σε εταιρίες που βρίσκονται πίσω από τους αθλητές.
Από το 1904 οι διοργανωτές του Γύρου συνειδητοποίησαν ότι η προσπάθεια για κλεψιά θα αποτελεί έναν διαρκή εχθρό. Σε αυτό τον πόλεμο κάποιες μάχες θα είναι νικηφόρες και κάποιες άλλες όχι.
