Ζόραν Τέρζιτς: Μια χαλαρή κουβέντα με τον κορυφαίο προπονητή

Είναι ο μακροβιότερος εν ενεργεία προπονητής σε Εθνική ομάδα (ανεξαρτήτως φύλλου) καθώς ο Ζόραν Τέρζιτς μετρά 18 χρόνια από τη στιγμή που ανέλαβε την Εθνική Σερβίας και κατάφερε να την μετατρέψει από κομπάρσο σε μια από τις κορυφαίες δυνάμεις του παγκόσμιου βόλεϊ.

Του Δημήτρη Τυχάλα
[email protected]

Το τηλεφωνικό, αρχικά, ραντεβού μας είχε κλειστεί μία εβδομάδα πριν την πρεμιέρα του Ευρωβόλεϊ, μετά τον τελευταίο αγώνα της Σερβίας στο διεθνές τουρνουά Victoria Cup με αντίπαλο την Τουρκία (οι δύο ομάδες που συνθέτουν το ζευγάρι του τελικού).

Για καλή μας τύχη, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, το μήνυμα δεν έφτασε ποτέ και βρεθήκαμε στην Άγκυρα και στο ξενοδοχείο όπου είχαν καταλύσει όλες οι αποστολές του Α’ ομίλου.

Στις δέκα ημέρες που ήμασταν στον ίδιο χώρο, αυτοί ξεχώριζαν από όλους τους υπόλοιπους ήταν το σταφ της σερβικής ομάδας. Σχεδόν πάντα προπονητές, στατιστικολόγος, φυσιοθεραπευτής και τιμ μάνατζερ ήταν μαζί, έπιναν τον καφέ τους, κάπνιζαν και συζητούσαν…

Χωρίς κανένα τουπέ, έτοιμοι να κάνουν χώρο για να καθίσεις μαζί τους, ανοικτοί να συζητήσουν οτιδήποτε. Μια πραγματικά καλή παρέα, όπου γρήγορα καταλάβαινες το δέσιμο τους, αλλά και το πόσο σημαντικός κρίκος σ’ αυτήν αλυσίδα είναι κι ο Μπράνκο Κοβάτσεβιτς, βοηθός του Τέρζιτς στην Εθνική Σερβίας και προπονητής της γυναικείας ομάδας του Ολυμπιακού. Και τα όσα μας είπε ο Τέρζιτς για τον Κοβάτσεβιτς είναι πραγματικά εντυπωσιακά…

Όπως κι η παραδοχή του ότι «… δεν υπάρχει περίπτωση να έχω βοηθό ή συνεργάτη που να προέρχεται από την Παρτίζαν. Όπως επίσης δεν υπάρχει περίπτωση να δουλέψω σε κάποιες ομάδες όπως η Μπεσίκτας στην Τουρκία, ο ΠΑΟΚ στην Ελλάδα. Εγώ είμαι παιδί του Ερυθρού Αστέρα». Κι όσο κι αν στην αρχή σκεφτήκαμε ότι αυτή η ατάκα έκρυβε μια (μικρή ή μεγάλη) δόση υπερβολής, δεν χρειάστηκαν παρά λίγες ώρες και κάποιες σκόρπιες κουβέντες για να καταλάβουμε ότι δεν το έλεγε έτσι απλά, αλλά το… εφαρμόζει εδώ και χρόνια.

Ποιος είναι όμως αυτός ο τύπος που πήρε την Σερβία στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας στο νο 100 της Παγκόσμιας κατάταξης και μέσα σε 18 χρόνια την έφερε στην κορυφή του κόσμου;

Αν σας πούμε ότι ήταν ένας προπονητής που αντιπαθούσε το γυναικείο βόλεϊ, όπως αντιπαθεί ένας οπαδός του Ερυθρού Αστέρα την Παρτίζαν θα μας πιστέψετε; Κι όμως το παραδέχεται ο ίδιος σ’ αυτήν την απολαυστική συνέντευξη που δόθηκε λίγο πριν η Εθνική Ελλάδας αποχαιρετίσει την Άγκυρα, παίρνοντας θέση και εκφράζοντας άποψη για αρκετά ζητήματα που αφορούν το σύγχρονο βόλεϊ.

-Είστε προπονητής της Εθνικής Σερβίας από το 2002… Δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, κάτι που δεν είναι πολύ συνηθισμένο σ’ αυτό τον σύγχρονο κόσμο του αθλητισμού και νομίζω μοναδικό…
«Ναι (γέλια). Κι εγώ νομίζω δεν υπάρχει κάτι ανάλογο».

– Αλήθεια το έχετε σκεφτεί ποτέ ότι έχουν περάσει τόσο πολλά χρόνια;
«Εντάξει, σίγουρα είναι περίεργο, αλλά για να πω την αλήθεια δεν το έχω σκεφτεί με τον τρόπο που με ρωτάτε… Πάντα στο μυαλό μου έχω την επόμενη διοργάνωση κι έτσι απλά συνέβη. Όταν ξεκίνησα το 2002 δεν θυμάμαι που ακριβώς ήμασταν στην κατάταξη της FIVB, αλλά νομίζω ότι ήμασταν λίγο πάνω από το νο 100. Στα προκριματικά του Παγκοσμίου 2002 ξεκινήσαμε από τον πρώτο προκριματικό γύρο με Αγγλία, Σκωτία, Αλβανία. Η Ελλάδα για παράδειγμα ήταν πολύ πιο ψηλά από εμάς. Όμως εκείνη την περίοδο εμφανίστηκε μια εξαιρετική γενιά αθλητριών όπως η Γέλενα Νίκολιτς, Άνα Σπασόγιεβιτς, Μάγια Ογκνιένοβιτς και μαζί μ’ αυτές μεγάλωσα κι εγώ, καθότι ήμουν ένας νέος και άπειρος προπονητής, αλλά και όλη η ομάδα. Και μεγαλώσαμε πολύ γρήγορα γιατί μετά από τρία χρόνια άρχισαν να έρχονται και τα αποτελέσματα, καθώς πήραμε το πρώτο μας μετάλλιο σε μια μεγάλη διοργάνωση που ήταν το χάλκινο στο παγκόσμιο του 2006. Κι εκείνη η επιτυχία εξακολουθώ να τη θεωρώ ως τη μεγαλύτερη που έχουμε πετύχει ως ομάδα. Κι αυτό λέω συγκριτικά με τις προσδοκίες που υπήρχαν πριν το τουρνουά και το τελικό αποτέλεσμα. Από τις 24 ομάδες το 2006 στην Ιαπωνία ήμασταν η 23η βάσει ράνκινγκ και μόνο η Κόστα Ρίκα ήταν πιο κάτω από εμάς, αλλά πήραμε το χάλκινο. Κάτι που δεν έχει πετύχει ποτέ στην ιστορία του αθλήματος καμία άλλη ομάδα. Να έχει ξεκινήσει από τον πρώτο προκριματικό γύρο και να παίρνει ένα μετάλλιο… Κι από κει και μετά έχουμε συλλέξει 17 μετάλλια.»

-Με τέτοια πορεία ποιος προπονητής να έρθει να πάρει τη θέση σας; Έχετε βάλει πολύ ψηλά τον πήχη…
«Σίγουρα τώρα η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη στην Εθνική γυναικών, αλλά πιστέψτε με υπάρχουν διαφορετικού είδους δυσκολίες… Οι Σέρβοι κι οι Έλληνες είμαστε το ίδιο. Αν κερδίζεις είσαι ήρωας, αν χάσεις, όχι ένα ματς, αλλά ένα σετ, δεν είσαι τόσο καλός. Όλοι περιμένουν από εμάς μόνο την πρώτη θέση και η δεύτερη είναι αποτυχία. Οπότε καταλαβαίνετε υπάρχει μεγάλη πίεση, αλλά από την άλλη είναι πολύ ωραίο να έχεις μια ομάδα που είναι πρωταθλήτρια κόσμου, Ευρώπης, έχει παίξει τελικό Ολυμπιακών Αγώνων, είναι νούμερο ένα στο ράνκινγκ της FIVB και της CEV… Ελπίζω ότι και τα επόμενα χρόνια θα συνεχίσουμε να έχουμε επιτυχίες μ’ αυτή την εξαιρετική φουρνιά που υπάρχει, αλλά σίγουρα μετά θα είναι δύσκολη η συνέχεια».

-Τελικά τι είναι πιο δύσκολο να φτάσεις στην κορυφή ή να μείνεις σ’ αυτή; Κι αυτό το ρωτάω γιατί η Σερβία δεν είναι η μεγάλη σε πληθυσμό ή πλούσια χώρα…
«Μα φυσικά αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα και είναι δύσκολο να μείνεις στην κορυφή εξαιτίας πολλών παραγόντων. Όλοι μιλάνε για εμάς τους Σέρβους ότι είναι οι καλύτεροι, ότι τα κάνουν όλα καλά, αλλά κανείς δεν μιλάει για πολύ σημαντικά πράγματα. Όπως για παράδειγμα ότι δεν έχουμε γήπεδο για να προπονηθούμε. Δεν έχουμε κάποιο προπονητικό κέντρο… Παίρνουμε κάποιες ώρες σε ένα γήπεδο και αν θέλουμε 10-15 λεπτά παραπάνω δεν μπορούμε να κάνουμε γιατί πρέπει να βγούμε. Δεν έχουμε ένα μέρος να μένουμε όλοι μαζί, όλα αυτά πράγματα που είναι πολύ σημαντικά κι αν τα συγκρίνω με άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Βραζιλία, η Ρωσία είμαστε πολύ πίσω…»

-Ναι αλλά παρόλα αυτά εδώ και πολλά χρόνια είστε πάντα στο υψηλότερο επίπεδο.
«Ναι αυτό είναι γεγονός… Υπάρχει μια σερβική λέξη, inat, που δεν μπορώ να σας τη μεταφράσω, ούτε στο google μπορείτε να το κάνετε, αλλά δείχνει μια πτυχή του χαρακτήρα μας… Κάθε φορά που είμαστε στριμωγμένοι, που όλοι μιλούν άσχημα για εμάς, τότε εμείς θέλουμε να γίνουμε ακόμη καλύτεροι… Όταν μας λένε ότι είμαστε οι καλύτεροι και διάφορα τέτοια συνήθως την πατάμε».

-Λογικά σ’ ένα προπονητή θα ρωτούσα ‘πως βρίσκεται κίνητρα για τις αθλήτριες σας’. Μόνο που εσάς θα σας ρωτήσω που βρίσκεται το κίνητρο για να συνεχίσετε στην Εθνική και την ίδια ώρα να δουλεύετε σε συλλόγους υψηλού επιπέδου;
«Πιστέψτε με παρόλο που όντως έχω δουλέψει σε σπουδαίους συλλόγους όπως η Βολερό, η Ντινάμο Μόσχας, η Φενέρ τώρα, κάθε φορά που ξεκινά η σεζόν της Εθνικής ομάδας έχω την ίδια ώρα όρεξη, την ίδια ενέργεια και τα ίδια μεγάλα κίνητρα. Κι όπως έχω πει πολλές φορές στην πατρίδα μου, όταν θα αντιληφθώ ότι κάτι από τα προηγούμενα δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό την ίδια στιγμή θα παραιτηθώ… Ένας προπονητής εννοείται ότι πρέπει να είναι καλός κόουτς αλλά αν δεν έχει ενέργεια και κίνητρα δεν μπορεί να πετύχει».

-Έχετε πει ποτέ στον εαυτό σας ‘Ζόραν είναι πολλά χρόνια που είσαι εδώ’;
«Ναι… Ειδικά μετά το 2016 και τον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων άρχισα να σκέφτομαι ίσως ήρθε η ώρα. Μίλησα όμως με την Ομοσπονδία και τα κορίτσια και ειδικά τα κορίτσια μου ζήτησαν να μείνω για έναν ακόμη Ολυμπιακό κύκλο. ‘Μείνε μαζί μας και μετά αποσυρόμαστε μαζί…’, μου είχε πει η Μάγια (Ογκνιένοβιτς) και είπα εντάξει. Μετά προέκυψε ότι η Σερβία θα διοργανώσει το Ευρωβόλεϊ του 2021 και η Ομοσπονδία ήρθε και μου ζήτησε να κάνουμε επέκταση μέχρι το 2021… Πάντα προκύπτει κάτι και δεν θέλω να το σκέφτομαι… Θα δουλεύω λοιπόν μέχρι τη στιγμή που θα το απολαμβάνω όπως τώρα»

-Δουλεύοντας όμως στην κορυφαία Εθνική ομάδα και σε ομάδες υψηλού επιπέδου προφανώς είναι πολύ αγχωτικό. Εσείς όμως δείχνετε πολύ ήρεμος…
«Χα, χα, χα… Οι άνθρωποι που με γνωρίζουν ή άνθρωποι που έχουν δουλέψει μαζί μου και ξέρουν τον χαρακτήρα μου θα σας πουν ότι μπορεί να είμαι τα πάντα, αλλά σε καμία περίπτωση ήρεμος. Όλοι το ξέρουν αυτό. Ωστόσο κατά τη διάρκεια των αγώνων προσπαθώ να είμαι ήρεμος. Κι αυτό γιατί στη δική μου λογική ο προπονητής δεν είναι κλόουν… Πρέπει να είναι ήρεμος, να είναι συγκεντρωμένος στο παιχνίδι και να προσπαθεί να βοηθά τους αθλητές του. Ειδικά όταν μιλάμε για γυναίκες αθλήτριες το να εκρήγνυσαι ή να έχεις πολύ έντονα ξεσπάσματα δεν είναι καθόλου καλό. Υπάρχει ήδη μεγάλη πίεση κι αν πάω να προσθέσω κι άλλη μόνο καλό δεν θα κάνω… Έτσι προσπαθώ να είμαι ήρεμος».

-Είστε το ίδιο και εκτός αγώνων;
«Όχι, όχι καμία σχέση… Στις προπονήσεις για παράδειγμα θα σας πουν τα κορίτσια ότι είναι εντελώς διαφορετική κατάσταση. Εκεί και πλάκα θα κάνουμε, αλλά στα ματς είναι διαφορετικά».

-Πως είναι να ζεις με 14 ή και περισσότερες γυναίκες για 3-4 μήνες κι αναφέρομαι στο κομμάτι της Εθνικής…
«Είναι σίγουρα 4 μήνες και πολλές φορές πάμε και στους 5… Κι εδώ είναι κάτι που έχω πει επανειλημμένα για το καλεντάρι της FIVB και της CEV… Επί 365 ημέρες δεν έχουμε κάποια διακοπή κι αυτό είναι απάνθρωπο… Για παράδειγμα κάποια κορίτσια μου τελείωσαν στις 18 Μαΐου τις υποχρεώσεις τους με τις ομάδες τους στον τελικό του Champions League και στις 21 Μαΐου υπήρχε το πρώτο ματς του Volley Nations League… Αυτό είναι ανόητο και τρελό, αλλά συμβαίνει κάθε χρόνο! Δείτε σ’ όλα τα άλλα σπορ. Κάθε χρόνο έχουν το καλοκαίρι μια διοργάνωση κι αυτό είναι όλο. Εμείς στο βόλεϊ έχουμε 3-4 κάθε καλοκαίρι κι αυτό δεν είναι φυσιολογικό…»

-Εσείς διαμαρτύρεστε, οι παίκτες το ίδιο, αλλά δεν αλλάζει κάτι
«Δεν νοιάζονται… Δεν τους ενδιαφέρει τι λένε οι παίκτες και πολύ περισσότερο για εμάς τους προπονητές. Έχουν κάποια ‘ιδέα’, η οποία βασίζεται στην τηλεόραση και το μάρκετινγκ, αλλά αν δείτε σε όλες τις διοργανώσεις αν αγωνίζεται η διοργανώτρια χώρα υπάρχει κόσμος στις κερκίδες, αλλά στα υπόλοιπα παιχνίδια τα γήπεδα είναι άδεια. Εγώ ειδικός δεν είμαι, αλλά τέτοιου είδους μάρκετινγκ δεν μπορώ να το καταλάβω. Πρόκειται για εμπορικές συμφωνίες για την FIVB και την CEV που αποφέρουν πολλά λεφτά, αλλά δεν τους νοιάζει για τίποτα άλλο… Τους ενδιαφέρει να φαίνονται καλοντυμένοι οι διαιτητές, τα μπουκάλια να μην αφήνονται εκεί, οι παίκτες να μην είναι ένα εκατοστό εκτός του χώρου που έχουν δείξει, αλλά δεν τους ενδιαφέρει αν θα παίξεις με την πρώτη ή την τρίτη ομάδα… Αρκεί να τηρείς το πρωτόκολλο. Αυτό δεν θα το καταλάβω ποτέ, αλλά δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα».

-Γιατί διαλέξατε να είστε προπονητής σε γυναικείες ομάδες;
«Χα, χα, χα… Αυτή είναι πραγματικά αστεία ιστορία πίστεψε με. Εγώ ήμουν προπονητής στην εφηβική ομάδα του Ερυθρού Αστέρα μαζί με τον Μπράνκο (Κοβάτσεβιτς) και βοηθός στην ανδρική ομάδα. Θέλω να με πιστέψεις, όταν έμπαινα στο γήπεδο και έβλεπα ότι είχε αγώνα γυναικείου βόλεϊ, έβγαινα αμέσως εκτός! Για μένα δεν ήταν καν σπορ, δεν μπορούσα σε καμία περίπτωση να το συγκρίνω με το βόλεϊ ανδρών και μπορώ να σου πω ότι σχεδόν μισούσα το γυναικείο βόλεϊ. Αλλά στις αρχές του 1999 ο προπονητής της γυναικείας ομάδας παραιτήθηκε κι ο πρόεδρος του Ερυθρού Αστέρα Αλεξάντερ Μπόρισιτς, νυν πρόεδρος της CEV μου ζήτησε να αναλάβω μέχρι το τέλος της χρονιάς. Η πρώτη μου απάντηση ήταν ‘όχι’, αλλά με πίεσε πάρα πολύ και τελικά είπα ‘εντάξει τέσσερις μήνες είναι θα περάσουν’ κι ανέλαβα.

Τον Μάρτιο όμως προέκυψαν οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ στην πατρίδα μου και το θυμάμαι ότι έκανα πλάκα με τους φίλους μου λέγοντας τους ‘ευχαριστώ γι’ αυτό που έγινε γιατί σταμάτησα δύο μήνες νωρίτερα’ (γέλια). Δεν είχα υπολογίσει όμως τα κορίτσια τα οποία πήγαν στον πρόεδρο και του είπαν ‘αυτόν θέλουμε για προπονητή’. Κι έτσι ο πρόεδρος μου ζήτησε να μείνω έναν ακόμη χρόνο, μετά ήρθε η Εθνική ομάδα κι όλα πήραν το δρόμο τους».

-Αν μπορούσατε να γυρίσετε το χρόνο πίσω θα αλλάζατε απόφαση;
«Όχι… Κάποιες μικρολεπτομέρειες ίσως, αλλά θα έπαιρνα τις ίδιες αποφάσεις».

-Υπάρχει το αίσθημα της έλλειψης ότι δε δουλέψατε σε κάποια ανδρική ομάδα; Είτε στην Εθνική είτε σε κάποιο κλαμπ;
«Ναι, τον πρώτο καιρό σίγουρα… Ήταν μεγάλη μου επιθυμία να δουλέψω σε ανδρική ομάδα. Είχα κάποιες επαφές με συλλόγους, ενώ ακόμη και με την Ομοσπονδία είχαν γίνει συζητήσεις μήπως αναλάβω την Εθνική ανδρών, όπως κάνουν οι Βραζιλιάνοι που εναλλάσσουν τους προπονητές, αλλά ποτέ δεν προχώρησε».

-Θα μπορούσε να γίνει τώρα;
«Μπα δε νομίζω… Είναι πολύ μεγάλη η περίοδος που ασχολούμαι με το γυναικείο βόλεϊ, σχεδόν 20 χρόνια και δε νομίζω ότι μπορεί να γίνει τώρα μια τέτοια μετάλλαξη. Τώρα νομίζω θα πρέπει να αρχίσω να σκέφτομαι την απόσυρση κι όχι το να γίνω προπονητής σε ανδρική ομάδα».

-Απόσυρση ενώ είστε 53 χρονών;
«Ναι αλλά ξεκίνησα να δουλεύω ως προπονητής από μικρή ηλικία… Αν δουλεύεις 20 χρόνια στο βόλεϊ, είναι 20 χρόνια, αλλά αν αυτά τα 20 χρόνια είναι με γυναίκες τότε είναι τα διπλά (γέλια)».

-Το βόλεϊ πως μπήκε στη ζωή σας;
«Στα 11 μου το σχολείο… Ο καθηγητής γυμναστικής ήταν προπονητής σε μια ομάδα, οι φίλοι μου ξεκίνησαν να παίζουν κι έτσι πήγα κι εγώ και την επόμενη χρονιά βρέθηκα στον Ερυθρό Αστέρα όπου έπαιξα μέχρι το 1987. Έπαιζα πασαδόρος, αλλά και ακραίος όμως σταμάτησα για να τελειώσω τις σπουδές μου».

-Θέλω να μου πείτε δύο λόγια για τον βοηθό σας Μπράνκο Κοβάτσεβιτς, τον οποίο τα τελευταία χρόνια έχουμε στην Ελλάδα και στον Ολυμπιακό…
«Είναι λίγο ‘δύσκολο’ να μιλήσω για τον καλύτερο μου φίλο, κουμπάρο και έναν άνθρωπο που είμαστε μαζί από παιδιά… Μαζί ξεκινήσαμε να παίζουμε βόλεϊ, να γίνουμε προπονητές στον Ερυθρό Αστέρα  και είμαστε μαζί και στην Εθνική τόσα χρόνια. Σαν χαρακτήρας είναι ο καλύτερος άνθρωπος που ξέρω και σαν προπονητής όπως έχω πει πολλές φορές στην πατρίδα μου και χαίρομαι που μου δίνεται την ευκαιρία να το πω και σ’ εσάς, σχεδόν όλα όσα έχω μάθει για το βόλεϊ, τα έχω μάθει από τον Μπράνκο! Τα πάντα! Με βοήθησε στα πάντα… Έχω πάρει πολλά μετάλλια ως πρώτος προπονητής, αλλά κατά την προσωπική μου άποψη ο Μπράνκο είναι καλύτερος προπονητής από εμένα. Και δεν το λέω αυτό γιατί είμαστε φίλοι. Η μόνη μας διαφορά είναι ότι εγώ είμαι λίγο πιο σκληρός, αλλά σας ξαναλέω ότι θεωρώ τον Μπράνκο καλύτερο προπονητή από εμένα και εξακολουθώ να μαθαίνω ακόμη και τώρα. Ο Μπράνκο είναι πανέξυπνος, έχει το βόλεϊ στο μυαλό του και έχει τρομερές γνώσεις. Ξαναλέω δεν είμαι ίσως αντικειμενικός, αλλά έτσι είναι όταν μιλάς για τον καλύτερο σου φίλο».