Η πίεση, ο υψηλός ανταγωνισμός και η δίψα για διάκριση κρατούν σε εγρήγορση τους αθλητές. Όταν όμως σβήνουν τα φώτα της δημοσιότητας, πέφτουν σε μία δύσκολα διαχειρίσιμη κατάσταση με στοιχεία αυτοκαταστροφής από την οποία δε γλίτωσαν κολυμβητές θρύλοι όπως ο Μάικλ Φελπς, ο Ίαν Θορπ και προσφάτως ο Γκραντ Χάκετ.
του Στέφανου Σουλιώτη
[email protected]
Το όμορφο ταξίδι κάθε ανθρώπου που ασχολείται με τον αθλητισμό ξεκινάει με ένα όνειρο, τη συμμετοχή του σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτή η επιθυμία αρχίζει με τη φράση «θα ήθελα να» γιατί ακριβώς γνωρίζει πως θέλει υπομονή και επιμονή για να αγωνιστεί εκεί και πως για πολλούς θα μείνει ανεκπλήρωτη. Και αυτή η επιμονή δεν είναι μόνο σωματική αλλά και ψυχολογική. Χρειάζονται κότσια να υπομένεις τέσσερα χρόνια πόνου για να βρεθείς στην τέλεια φόρμα στη μεγαλύτερη αθλητική γιορτή του πλανήτη. Αλλά ακόμα μεγαλύτερα κότσια χρειάζονται για να προσπαθήσεις να προκριθείς ξανά σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτή η μετάβαση από έναν λαμπερό κόσμο στην απόλυτη αφάνεια είναι η πιο δύσκολη διαχειρίσιμη κατάσταση. Μετά από κάθε Ολυμπιακούς Αγώνες οι μπασκετμπολίστες, οι τενίστες ή ακόμα και οι αθλητές του γκολφ επιστρέφουν στο συνηθισμένο τους πρόγραμμα. Αγωνίζονται μπροστά σε μεγάλο κοινό, κοσμούν τα εξώφυλλα των περιοδικών και απολαμβάνουν παχυλούς μισθούς. Η κολύμβηση είναι άλλο πράγμα. Η επιστροφή στη λήθη, στις άδειες κερκίδες ή στους αγώνες μεταξύ συγγενών και φίλων είναι πιο συνηθισμένη και από τη ρουτίνα των προπονήσεων. Τα φώτα της δημοσιότητας σβήνουν εκτός και αν οι προσωπικοί δαίμονες ενός αθλητή κάνουν την κοινή γνώμη να ασχοληθεί μαζί του. Για την ακρίβεια τα παραστρατήματα σπουδαίων αθλητών προέρχονται από αυτή ακριβώς την ξαφνική μετάβαση από τον έναν κόσμο στον άλλον.
Οι αθλητές καταθέτουν σώμα και ψυχή τέσσερα ολόκληρα χρόνια για έναν και μόνο στόχο αλλά κανείς δεν τους έχει προετοιμάσει για το τι θα γίνει όταν επιστρέψουν στην κανονικότητά τους. Ο κορυφαίος των κορυφαίων όλων των εποχών Μάικλ Φέλπς βυθίστηκε στο αλκοόλ και πήγε σε κέντρο αποτοξίνωσης όταν συνελήφθη δύο φορές να οδηγεί υπό την επήρεια μέθης. Ο σπουδαίος Ράιν Λόχτι μετά το χρυσό στο Ρίο έκανε τσαμπουκάδες και βανδαλισμούς σε βενζινάδικο και σκαρφίστηκε ολόκληρο σκηνικό ληστείας για να την γλιτώσει. Ωστόσο επειδή το ψέμα έχει κοντά ποδάρια, τιμωρήθηκε με 10μηνο αποκλεισμό. Ο Ίαν Θορπ έγραψε την αυτοβιογραφία του το 2012 περιγράφοντας τη μάχη του με την κατάθλιψη. Άλλο παράδειγμα και μάλιστα πρόσφατο; Ο Γκραντ Χάκετ ο οποίος έμπλεξε με το αλκοόλ και στα μέσα της εβδομάδας ανάγκασε με την επικίνδυνη συμπεριφορά του τους ίδιους τους γονείς του να καλέσουν την αστυνομία για να τον συλλάβουν.
Η ανάγκη να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου
«Η πίεση που βιώνουμε οι κολυμβητές είναι απίστευτη», λέει ο Μάτ Γκρίβερς στον Guardian. «Δεν είναι σαν το μπάσκετ όπου έχεις χρόνο να κάνεις ζέσταμα ή να ευστοχήσεις στο επόμενο σουτ αν αστοχήσεις σε κάποιο. Η κολύμβηση είναι αλλιώς. Αν κάνεις μια λάθος εκκίνηση ή πάρεις μία λάθος ανάσα, τα κατέστρεψες όλα. Πρέπει να είσαι τόσο τέλειος και αυτό αυξάνει την πίεση».
Ο Αμερικανός κολυμβητής γνωρίζει από πίεση και από πικρή απογοήτευση. Το καλοκαίρι έχασε την πρόκριση για το Ρίο καθώς τερμάτισε τρίτος στα αμερικανικά τράιαλς με επίδοση που θα του έδινε το ασημένιο μετάλλιο στα 100μ. ύπτιο στο Λονδίνο το 2012. Αυτό και αν πόνεσε! «Πρέπει να είσαι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση για αυτά τα 52 δευτερόλεπτα κάθε τέσσερα χρόνια. Σε αντίθετη περίπτωση θα είσαι άτυχος». Δεν στρεσάρει μόνο η προσπάθεια ενός κολυμβητής να βρεθεί στην τοπ φόρμα κάθε τέσσερα χρόνια αλλά η μάχη για να βάλει τις σκέψεις του σε τάξη. Η μοναχική φύση του αθλήματος δε σου αφήνει κανένα περιθώριο να μην τα έχεις καλά με τον εαυτό σου. «Πρέπει να τα έχεις βρει μέσα σου. Αν έχεις προσωπικούς δαίμονες, τότε μάλλον η κολύμβηση δεν σου ταιριάζει», σημειώνει ο Γκρίβερς μιλώντας για το άθλημα στο οποίο, σύμφωνα με βρετανική έρευνα του 2008 τα μικρά παιδιά περνούν μέχρι και 27 ώρες την εβδομάδα στην προπόνηση – πολύ περισσότερες ώρες από ότι τα παιδιά που ασχολούνται με άλλα αθλήματα.
Όταν δεν υπάρχει ανάλογη προβολή
Οι θυσίες των κολυμβητών πολλές φορές περνούν απαρατήρητες και η λάμψη διαρκεί μόνο για λίγες ημέρες κάθε τέσσερα χρόνια. Αν οι ακόλουθοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι στις ημέρες μας μια ένδειξη δημοφιλίας κάποιου, τότε η Κέιτι Λεντέκι η οποία στα 19 της είναι μία από τις σπουδαιότερες κολυμβήτριες στην ιστορία έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά της… Για παράδειγμα η Αμερικανίδα έχει 147.000 ακόλουθους στο twitter, δηλαδή τους μισούς από όσους έχει ο 23χρονος Άγγλος ποδοσφαιριστής Τζος Μακέχραν που αγωνίζεται στην championshiop με τα χρώματα της Μπρέντφορντ και δεν έχει ούτε μία συμμετοχή στην εθνική ανδρών της χώρας του. Από την άλλη αυτό δεν φαίνεται να προβληματίζει τον Τζος Πρίνοτ, ασημένιο Ολυμπιονίκη του Ρίο. «Προσωπικά δεν είμαι άνθρωπος μεγάλης φήμης και ούτε το θέλω. Οπότε η ποσότητα της δημοσιότητας που απολαμβάνει ένας κολυμβητής, αν δεν είναι ο Φελπς, είναι ανεκτό για μένα. Όμως αυτό είναι και το όμορφο στην κολύμβηση. Άλλα αθλήματα πραγματοποιούν σε ετήσια βάση τη μεγαλύτερή τους διοργάνωση, όπως το super bowl. Για την κολύμβηση αυτή η διοργάνωση είναι κάθε τέσσερα χρόνια και έτσι αξίζει περισσότερο».
Μετά την υπερπροσπάθεια και την επιτυχία του στο Ρίο ο Πρίνοτ αναγκάστηκε και εκείνος όπως δεκάδες αθλητές να αναπροσαρμόσει το πρόγραμμά του. Όπως λέει ο ίδιος «απείχα έξι μήνες όχι ακριβώς από την κολύμβηση αλλά από την προσπάθεια να γίνω καλύτερος. Οπότε αυτό μου έδωσε ξανά το κίνητρο να θέλω να βελτιωθώ». Η μοναξιά και η αφάνεια στην οποία πέφτει η κολύμβηση δεν έχει όμως μόνο αρνητικά. Όταν έρχεται η στιγμή που πετυχαίνει κάποιος τον στόχο του, γνωρίζει πως είναι 100% δικό του επίτευγμα. «Υπάρχει το ατομικό κατόρθωμα. Ξέρεις πως εσύ έχεις την ευθύνη για το αποτέλεσμα. Δεν στηρίχτηκες στο παιχνίδι, τις ικανότητες ή το ταλέντο κάποιου άλλου. Ξέρεις πως το έκανες εσύ και δούλεψες σκληρά γι αυτό», λέει ο Γκρίβερς και προσθέτει «Αυτό είναι το ωραίο στην κολύμβηση. Δούλεψες τέσσερα, οκτώ ή δεκαέξι χρόνια για να πετύχεις το στόχο σου και τα κατάφερες μόνος σου. Δε μπορώ να φανταστώ κάτι πιο όμορφο από αυτό».
