Αυτοκόλλητες αναμνήσεις

Λένε πως τα ιδανικά και οι ιδέες παραμένουν αθάνατες ό,τι κι αν συμβεί. Στην περίπτωση του Ουμπέρτο Πανίνι, του τελευταίου από τα αδέρφια που δημιούργησαν τη θρυλική ιταλική εταιρεία αυτοκόλλητων, ο οποίος απεβίωσε χθες σε ηλικία 83 ετών, αυτό δε θα μπορούσε να είναι περισσότερο αλήθεια…

του Νίκου Κούδα
[email protected]

Μόντενα, 1960. Τα αδέρφια Μπενίτο και Τζιουζέπε Πανίνι λειτουργούν εδώ και έξι χρόνια ένα πρακτορείο διανομής ημερήσιου Τύπου, όταν πέφτει στα χέρια τους μία συλλογή από φιγουρίνια (χαρτάκια που κολλούσαν με υγρή κόλλα) ποδοσφαιριστών του Καμπιονάτο, την οποία η ιδιοκτήτρια εταιρεία από το Μιλάνο με την επωνυμία “Nannina” δεν μπορούσε με τίποτε να πουλήσει στο κοινό. Τα δύο αδέρφια αγοράζουν τη συλλογή και την πωλούν σε φακελάκια των δύο, προς 10 λιρέτες το καθένα (0,50 €). Οι Πανίνι θα πουλήσουν συνολικά 3 εκατομμύρια φακελάκια! Μία αυτοκρατορία μόλις γεννιόταν…

Η ίδρυση ενός κολοσσού
Ακολουθώντας την τεράστια επιτυχία τους, ο μεγαλύτερος αδερφός Τζιουζέπε ιδρύει την εταιρεία «Πανίνι» το 1961, με αντικείμενο την κατασκευή και πώληση χάρτινων συλλογών με ποδοσφαιριστές (“calciatori”) του ιταλικού πρωταθλήματος. Ο Μπενίτο θα γίνει συνεταίρος λίγους μήνες αργότερα. Η πρώτη χρονιά θα ξεπεράσει κάθε προσδοκία τους, αφού θα πουλήσουν 15 εκατομμύρια φακελάκια, ενώ την επόμενη σχεδόν θα διπλασιάσουν αυτό το νούμερο με 29 εκατομμύρια πωλήσεις. Το 1963 η εταιρεία θα αποκτήσει δύο ακόμη μέλη, αφού στο δυναμικό της θα μπουν και τα άλλα αδέρφια της οικογένειας, ο Φράνκο και ο Ουμπέρτο.
Η «μανία Πανίνι» είχε αρχίσει να εξαπλώνεται για τα καλά σε ολόκληρη τη χώρα, με τους συνεπαρμένους Ιταλούς πιτσιρικάδες (και όχι μόνο) να συμπληρώνουν τα άλμπουμ με τις μορφές των παικτών των αγαπημένων τους ομάδων. Όμως η πραγματική επανάσταση θα έρθει τη σεζόν 1971-1972, όταν η εταιρεία, εκμεταλλευόμενη την τεχνολογία, θα εισαγάγει τη νέα γενιά αυτοκόλλητων τα οποία δε χρειάζονται υγρή κόλλα αλλά κολλάνε από μόνα τους, χάρη στην ειδική επιφάνεια της πίσω πλευράς τους.

Το μαγικό ’70 και η διεθνής εξάπλωση
Σταδιακά η «Πανίνι» άρχισε να ξεφεύγει από τα στενά σύνορα της Ιταλίας, εξαπλώνοντας σιγά – σιγά την τρέλα με τα ποδοσφαιρικά «χαρτάκια» σε ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο. Το μεγάλο μπάσιμο στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια αγορά έγινε με αφορμή το Μουντιάλ του Μεξικό, το 1970. Η συγκεκριμένη χρονιά ήταν πρωτοποριακή από πολλές απόψεις για την εταιρεία, καθώς αυτή ήταν η παρθενική φορά που η «Πανίνι» δημιουργούσε άλμπουμ για το Παγκόσμιο Κύπελλο, η πρώτη φορά που πωλούσε τις συλλογές της εκτός Ιταλίας, αλλά και η πρώτη περίσταση όπου χρησιμοποιήθηκαν ξένες γλώσσες (πλην της ιταλικής) στις λεζάντες τόσο του άλμπουμ, όσο και των ίδιων των στίκερς.
Πέρα όμως από την παγκόσμια εξάπλωση των αυτοκόλλητών της, η εταιρεία πέτυχε μία ακόμη σημαντική εμπορική συμφωνία, καθώς εξασφάλισε τα δικαιώματα της θρυλικής έκδοσης “L’Almanacco Illustrato del Calcio Italiano” («Το ιλουστρασιόν Αλμανάκ του ιταλικού ποδοσφαίρου») από τον εκδοτικό οίκο «Καρκάνο», που εξέδιδε το απόλυτο ποδοσφαιρικό περιοδικό επί δεκαετίες (είχε δημιουργηθεί από τον κορυφαίο Ιταλό αθλητικό συντάκτη, Λεόνε Μποκάλι, το 1939). Η παγίωση της «Πανίνι» στην ποδοσφαιρική συνείδηση των Ιταλών ήταν πλέον αδιαμφισβήτητο γεγονός.

Η νέα εποχή
Το 1988 η «Πανίνι» εξαγοράστηκε από τον όμιλο “Maxwell Group”, ο οποίος επέβαλε μία σειρά από διοικητικές αλλαγές, με τη διοίκηση να περνάει σε πρόσωπα εκτός Ιταλίας. Το σχήμα δεν δούλεψε όπως αναμενόταν και μετά από χρόνια οικονομικών δυσχερειών, η εταιρεία επέστρεψε σε ιταλικά χέρια, με την εξαγορά της από τις εταιρείες «Bain Gallo Cuneo» και «De Agostini» το 1992. Η εμπνευσμένη διαχείριση των νέων ιδιοκτητών έφερε γρήγορα στην «Πανίνι» τις παλιές, ένδοξες ημέρες, με αποτέλεσμα την προσέγγιση και τελική εξαγορά από τον παγκόσμιο κολοσσό στον χώρο των κόμικ “Marvel Entertainment Group”. Σήμερα η «Πανίνι», η οποία διατηρεί παραδοσιακά την έδρα της στη γενέτειρά της Μόντενα, είναι ένα εξαιρετικά κερδοφόρο brand name, που δραστηριοποιείται, πέρα από τον χώρο των αυτοκόλλητων ποδοσφαιρικών (και άλλων) συλλογών, στις εκδόσεις παιδικών βιβλίων και περιοδικών κόμικ τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Λατινική Αμερική, με τζίρους δισεκατομμυρίων σε 110 χώρες και ετήσια κέρδη που άγγιξαν τα 640 εκ. ευρώ για το 2012. Μάλιστα πρόσφατα η «Πανίνι» εξαγόρασε την εταιρεία “World Foot Center”, η οποία έχει ως αντικείμενο την προώθηση και διανομή ποδοσφαιρικών προϊόντων, τόσο για συλλόγους, όσο και για την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Γαλλίας. Επιπλέον, αγόρασε και ένα σημαντικό μερίδιο της εταιρείας “DigitalSoccer Project”, η οποία κατασκευάζει επαναστατικά λειτουργικά προγράμματα (software) στον τομέα του αθλητισμού. Το 2010, η «Πανίνι» προχώρησε σε μία ακόμη πρωτοποριακή κίνηση, αποφασίζοντας να επεκτείνει το φάσμα των αυτοκόλλητων συλλογών της και στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Έτσι, εξασφάλισε τη σχετική άδεια προκειμένου να δημιουργήσει μία επίσημη συλλογή για τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο.

Η «Πανίνι» των παιδικών μας χρόνων
Η χαρακτηριστική μυρωδιά από το ανοιγμένο φακελάκι με τα γνωστά σε όλους μας «χαρτάκια» μπήκε στις ζωές των μικρών Ελλήνων το 1978, ενόψει του Μουντιάλ της Αργεντινής. Η πρώτη συλλογή του ελληνικού πρωταθλήματος ήρθε το 1984 και περιλάμβανε… εξωτικές ομάδες όπως η Ρόδος, η Κόρινθος και ο Εθνικός Πειραιώς, και φυσικά εξωπραγματικού κάλλους κομμώσεις και μουστάκια μιας άλλης εποχής! Ο πανικός που γινόταν στα σχολεία την ώρα του διαλλείματος, αλλά και στα αυτοσχέδια ποδοσφαιρικά γηπεδάκια της γειτονιάς, για την ανταλλαγή των «διπλών» ή και «τριπλών» αυτοκόλλητων και η ανείπωτη ικανοποίηση όταν συμπληρωνόταν η σελίδα, δεν είχε προηγούμενο. Απαραίτητο… αξεσουάρ ήταν και η λίστα με τα αυτοκόλλητα που μας έλειπαν, σε ένα καταταλαιπωρημένο χαρτί που κουβαλούσαμε πάντα μαζί μας με λαστιχάκι και είχε πάνω τους μαγικούς αριθμούς. Ανεξίτηλα στη μνήμη όλων των σημερινών 35-40άρηδων έχουν μείνει τα παρακάλια σε γονείς και γιαγιάδες για την εξασφάλιση ενός ακόμη 20άρικου, που θα μας επέτρεπε να αγοράσουμε ένα ακόμη απαγορευμένο – ευλογημένο φακελάκι, αναζητώντας εκείνο το περίφημο «σπάνιο» που στοίχειωνε τα όνειρά μας…

Trivia για την «Πανίνι»