Σε μία απόφαση που ήδη αμφισβητείται έντονα στους νομικούς -και όχι μόνο- κύκλους, ο διάσημος Νοτιοαφρικανός δρομέας Όσκαρ Πιστόριους απαλλάχθηκε σε πρώτη φάση από τις βαρύτατες κατηγορίες περί φόνου εκ προμελέτης της συντρόφου του Ρίβα Στέενκαμπ. Ωστόσο η οριστική ετυμηγορία του δικαστηρίου αναφορικά με την ενοχή του αθλητή για ανθρωποκτονία εξ αμελείας αναμένεται αύριο (12/9) στις 10:30 ώρα Ελλάδας.
του Νίκου Κούδα
[email protected] follow me @nkoudas
Όπως υπογράμμισε στην ανάγνωση του πρώτου μέρους της απόφασής της η δικαστής Τοκοζίλε Μασίπα, η κατηγορούσα αρχή δεν κατάφερε να αποδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο κατηγορούμενος είχε σχεδιάσει την πράξη του ενεργώντας με δόλο, καθώς ο ίδιος θεωρούσε ότι η ζωή του βρισκόταν σε κίνδυνο, και κατά συνέπεια δεν μπορεί να θεωρηθεί ένοχος για φόνο εκ προμελέτης. «Ο Όσκαρ Πιστόριους ενήργησε υπερβολικά γρήγορα και προέβη σε υπερβολική χρήση βίας, αμελώντας κυρίως να καλέσει σε βοήθεια την ασφάλεια, αντί να πυροβολήσει εναντίον αυτού που πίστευε ότι ήταν κάποιος διαρρήκτης και να σκοτώσει έτσι τη σύντροφό του το 2013. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σαφές πως επέδειξε αμέλεια», συμπλήρωσε η δικαστής. Σύμφωνα με την πρόεδρο, ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να θεωρηθεί ένοχος ούτε για απλό φόνο, το οποίο θα συνέβαινε αν είχε μεν την πρόθεση να σκοτώσει τη φίλη του όχι όμως εκ προμελέτης, αλλά σε βρασμό ψυχικής ορμής χωρίς «δόλο εκ προοιμίου», δηλαδή παραδείγματος χάριν αν πυροβολούσε την πόρτα του μπάνιου με την πρόθεση να σκοτώσει όποιον ήταν μέσα ή γνωρίζοντας ότι όποιος βρίσκεται από πίσω υπήρχε περίπτωση να σκοτωθεί, αλλά πυροβόλησε παρότι είχε αποδεχθεί αυτό το ενδεχόμενο.
Προτού καλά-καλά η Μασίπα διακόψει για την Παρασκευή την ακροαματική διαδικασία, ξέσπασαν αντιδράσεις ανάμεσα στην κοινή γνώμη της Νότιας Αφρικής, καθώς και στον νομικό κόσμο της χώρας, με πολλούς δικηγόρους και καθηγητές πανεπιστημίου να αμφισβητουν ευθέως την ορθότητα της απόφασης, ενώ εμφανίζονται έκπληκτοι με την ταχύτητα της παρουσίασης της οριστικής ετυμηγορίας (αφού οι ειδικοί περίμεναν πως η ανάγνωση θα διαρκούσε έως και τρεις ημέρες), κάνοντας ανοιχτά λόγο για άμεση υποβολή έφεσης από την εισαγγελική αρχή. Σε χαρακτηριστικό τουΐτάρισμά του, ο καθηγητής ποινικού δικαίου στο πανεπιστήμιο Βιτς του Γιοχάνεσμπουργκ, Τζέιμς Γκραντ, έγραψε «Πώς μπορείτε να πυροβολείτε εσκεμμένα τέσσερις φορές στην πόρτα μιας τουαλέτας, και να μην φανταστείτε την πιθανότητα ότι μπορεί να σκοτώσετε κάποιον στο εσωτερικό;», ενώ ο δικηγόρος Ντέιβιντ Ντάντιτς δήλωσε πως «Εγώ και μερικοί άλλοι συνάδελφοι μείναμε άναυδοι από την απόφαση αυτή».
Η σημασία της απόφασης
Η απαλλαγή του «Μπλέιντ Ράνερ», όπως είναι γνωστός ο Πιστόριους λόγω των μεταλλικών λεπίδων που υποκαθιστούν τα πόδια του, από την κατηγορία του φόνου εκ προμελέτης σημαίνει ότι διέφυγε τον κίνδυνο επιβολής της μέγιστης δυνατής ποινής κάθειρξης, δηλαδή από 25 έτη έως ισόβια. Ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι ο αθλητής αθωώθηκε, καθώς η πρόεδρος του κακουργιοδικείου έκρινε ότι ο κατηγορούμενος ενεργούσε με πλήρη συναίσθηση όταν πήρε το όπλο και πυροβόλησε κατά του θύματος και πως «εκείνη τη στιγμή είχε την ικανότητα να διαχωρίσει το καλό από το κακό, και ήταν σε θέση να ενεργήσει σύμφωνα με αυτή τη διάκριση». Έτσι, απομένει να φανεί αν το δικαστήριο θα τον κρίνει ένοχο για την κατηγορία της ανθρωποκτονίας (εξ αμελείας ή μη), κάτι που εκτιμάται και το πλέον πιθανό, με την πρόεδρο Μασίπε να τονίζει ότι η κατάθεση του κατηγορουμένου υπήρξε «ανακριβής και αόριστη».
Τι ποινή αντιμετωπίζει ο Πιστόριους
Παρότι ο εφιάλτης των ισοβίων έχει πλέον εξαφανιστεί, σε περίπτωση που ο αθλητής κριθεί ένοχος για ανθρωποκτονία εκ αμελείας κινδυνεύει με κάθειρξη μέγιστης διάρκειας 15 ετών, με πιθανότερη μία ποινή μεταξύ επτά και 10 ετών. Σύμφωνα με την περιγραφή της αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος, ο δράστης δεν έχει την πρόθεση να σκοτώσει, αλλά δρα με βαρύτατη αμέλεια, ενεργώντας με τρόπο που ένας μέσος, λογικός άνθρωπος δεν θα ενεργούσε.
Επιπλέον, ο Πιστόριους μπορεί να τιμωρηθεί με επιπλέον χρόνια φυλάκισης για τις άλλες δύο -ελαφρύτερες- κατηγορίες που τον βαρύνουν, αυτές της παράνομης κατοχής πυρομαχικών (για τα οποία δεν είχε άδεια), καθώς και της χρήσης όπλου σε δημόσιο χώρο (από την ηλιοροφή του αυτοκινήτου του και εντός εστιατορίου), αδικήματα που επισύρουν ποινές έως και 15 έτη κάθειρξης.
Η υπόθεση Ο Τζέι Σίμπσον
Η πολύκροτη δίκη του Πιστόριους έφερε μνήμες μίας ακόμη περιβόητης υπόθεσης ανθρωποκτονίας, με πρωταγωνιστή τον διάσημο αθλητή του αμερικανικού ποδοσφαίρου και ηθοποιό, Ο Τζέι Σίμπσον. Ο αφροαμερικανός σούπερ σταρ βρισκόταν στο απόγειο της δόξας του, όταν το 1995 κάθησε στο εδώλιο κατηγορούμενος για τη δολοφονία της πρώην συντρόφου του Νικόλ Μπράουν και του εραστή της, Ρον Γκόλντμαν. Σε μία αμφιλεγόμενη απόφαση, ο Σίμπσον απαλλάχθηκε λόγω αμφιβολιών από την κατηγορία του φόνου εκ προμελέτης στο ποινικό δικαστήριο, αλλά καταδικάστηκε το 1997 σε καταβολή αποζημιώσεων στις οικογένειες των θυμάτων στα αστικά δικαστήρια…
