Από στιγμή σε στιγμή περιμένουμε μία από τις πιο ιστορικές αποφάσεις που θα διαμορφώσει τον παγκόσμιο στίβο αλλά και γενικότερα τον παγκόσμιο αθλητισμό: την ετυμηγορία για την υπόθεση Κάστερ Σεμένια εναντίον IAAF.
του Παναγιώτη Βότση
[email protected]
Έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στη δικαστική διαμάχη που έχει προκύψει με αφορμή τον επίμαχο κανονισμό της IAAF: περισσότερες πληροφορίες για αυτό το θέμα μπορείτε να βρείτε εδώ. Θυμίζουμε τα βασικά: η IAAF προκειμένου να υπερασπιστεί τα θολά σημεία στην κατηγοριοποίηση των αγωνισμάτων με βάση το φύλο (άνδρες-γυναίκες) έθεσε ανώτατο όριο τεστοστερόνης 5.0 nmol/L για τη συμμετοχή στα δρομικά αγωνίσματα από τα 400μ. μέχρι και το μίλι γυναικών. Αυτός ο κανονισμός επηρεάζει άμεσα τις αθλήτριες όπως η Σεμένια, για τις οποίες χρησιμοποιήθηκε από την IAAF ο όρος «με διαφοροποιήσεις στη σεξουαλική ανάπτυξη» ή το ακρωνύμιο DSD.
Η τεστοστερόνη πάντα υπήρξε σημαντικός παράγοντας διαφοροποίησης, πράγμα που όλοι έχουν δει, έστω υποσυνείδητα, στα παιδικά μας χρόνια. Μέχρι τα 9-11 χρόνια υπάρχουν λίγες διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών μέσα στις οποίες δεν συγκαταλέγονται το ύψος το βάρος και η ταχύτητα στο τρέξιμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η καλύτερη επίδοση παγκοσμίως στα 5χλμ. δρόμου για την ηλικία των 9 χρονών, η οποία είναι 17:53 τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια. Στη συνέχεια έρχεται όμως η έκρηξη ορμονών που λέγεται εφηβεία. Τα αγόρια αποκτούν μύες και μεγαλύτερα ποσοστά αιμοσφαιρίνης, γίνονται πιο δυνατά, πιο γρήγορα και με περισσότερη αντοχή λόγω της τεστοστερόνης. Και στα κορίτσια αυξάνεται η τεστοστερόνη, μόνο που σε ποσοστά ο οργανισμός τους παράγει 95% λιγότερη σε σχέση με τα αγόρια και συνδυάζεται με τα οιστρογόνα που αλλάζουν το γυναικείο σώμα. Μέχρι τα 14 η διαφορά αισθητή, στα 5χλμ. η καλύτερη καταγεγραμμένη επίδοση γίνεται 15:07 για τα αγόρια και 16:28 για τα κορίτσια. Στη συνέχεια αυτή η διαφορά στην επίδοση σταθεροποιείται στο 10-12%.
Οι συνέπειες από τις ορμόνες της εφηβείας δεν είναι η μοναδική ένδειξη που έχουμε σχετικά με την επίδραση της τεστοστερόνης στις επιδόσεις. Η ανάποδη διαδικασία, δηλαδή η μείωση της, έχει καταγραφεί από μελέτες. Συγκεκριμένα, η τρανς γυναίκα Τζοάνα Χάρπερ, ιατρική φυσικός στο επάγγελμα αλλά και δρομέας, διεξήγαγε έρευνα στον εαυτό της και σε άλλα επτά άτομα που είχαν περάσει τη διαδικασία της φυλομετάβασης για να ερευνήσει τις αλλαγές στις επιδόσεις τρεξίματος. Η έρευνά της έδειξε ότι ως γυναίκες, με μειωμένα ποσοστά τεστοστερόνης λόγω θεραπείας, έτρεχαν όλες κοντά στο 10% πιο αργά σε σχέση με το παρελθόν.
Είναι γνωστό ότι και η Κάστερ Σεμένια ακολούθησε στο παρελθόν αντίστοιχη πορεία. Μετά την εντυπωσιακή εμφάνισή της στο παγκόσμιο αθλητικό στερέωμα το 2009 με το 1:55.45 στα 800μ., η Νοτιοαφρικανή συμμορφώθηκε με τον τότε κανονισμό της IAAF και υπεβλήθη σε θεραπεία μείωσης της τεστοστερόνης. -Εδώ είναι σημαντικό όμως να αναφέρουμε ότι η διαχείριση της περίπτωσης της από την παγκόσμια ομοσπονδία ήταν έντονα αμφιλεγόμενη, με έλλειψη διακριτικότητας απέναντι σε μία 18χρονη τότε αθλήτρια- Παρόλα αυτά, συνέχισε τη θεραπεία μέχρι και το 2015, μέσα στο οποίο διάστημα είδαμε την απόδοσή της να μειώνεται και το χρόνο της να μεγαλώνει. Αυτό άλλαξε και πάλι το 2015, όταν η απόφαση του CAS για μία άλλη αθλήτρια με υπερανδρογονισμό, την Ινδή Ντούτι Τσαντ, άλλαξε προσωρινά το καθεστώς στον κανονισμό δίνοντας χρόνο στην IAAF για ενδελεχή έρευνα στο ζήτημα. Εκμεταλλευόμενη την απόφαση, η Σεμένια σταμάτησε τη θεραπεία και επέστρεψε στις μεγάλες επιδόσεις που έγραφαν μπροστά 1:54-1:55, αλλά και πάλι όχι 1:53. Η Σεμένια έχει την 4η καλύτερη επίδοση όλων των εποχών με το 1:54.25, ενώ το παγκόσμιο ρεκόρ της Τσεχοσλοβάκας Γιαρμίλα Κρατοσβίλοβα του 1:53.28 δεν έχει καν προσεγγιστεί τα τελευταία από το 1983 που σημειώθηκε και θεωρείται ένα από τα πλέον δύσκολα να καταρριφθούν. Αυτό δημιουργεί εύλογα υποψίες, αν όχι βεβαιότητα, για φαρμακοδιέγερση (αναβολικά στεροειδή) που ποτέ δεν εντοπίστηκε με επίσημα στοιχεία, με την ίδια και τον προπονητή της να αποδίδουν την επίδοση στην προπόνηση και την ενέσιμη πρόσληψη βιταμίνης Β-12, αρνούμενοι την εμπλοκή τους στο κυβερνητικό πρόγραμμα ντόπινγκ της τότε κομουνιστικής κυβέρνησης της Τσεχοσλοβακίας. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι παρόμοια προγράμματα που υπήρχαν στην υπόλοιπη ανατολική Ευρώπη, στην ανατολική Γερμανία και πιθανά μέχρι τις μέρες μας, στη Ρωσία, ανέδειξαν κυρίως γυναίκες αθλήτριες. Ήταν λίγοι οι άνδρες με τόσο μεγάλη επιτυχία, πράγμα που δείχνει, σε συνδυασμό με σχετικές μελέτες, ότι οι γυναίκες ανταποκρίνονται καλύτερα στην πρόσληψη τεστοστερόνης σε σχέση με τους άνδρες.
Ακολουθούν οι καλύτερες της επιδόσεις της Σεμένια ανά χρονιά στα 800μ.:
2008 – 2:04.23
2009 – 1:55.45
2010 – 1:58.16 – με θεραπεια μείωσης της τεστοστερόνης
2011 – 1:56.35 – με θεραπεια μείωσης της τεστοστερόνης
2012 – 1:57.23 – με θεραπεια μείωσης της τεστοστερόνης
2013 – 1:58.92 – με θεραπεια μείωσης της τεστοστερόνης
2014 – 2:02.66 – με θεραπεια μείωσης της τεστοστερόνης
2015 – 1:59.59 – με θεραπεια μείωσης της τεστοστερόνης
2016 – 1:55:28
2017 – 1:55.16
2018 – 1:54.25
Άλλες χρήσιμες πληροφορίες για το ζήτημα:
–Η Σεμένια δεν είναι η μοναδική που επηρεάζεται, η Φρανσίν Νιγιονσάμπα από το Μπουρουντί, αργυρή Ολυμπιονίκης στο Ρίο πίσω από τη Σεμένια, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι εμπίπτει και αυτή στην κατηγορία DSD, ενισχύοντας μάλλον την υπεράσπιση της IAAF για τις κατηγορίες στοχοποίησης.
–Στην κατηγορία των DSD εμπίπτουν αθλητές/αθλήτριες με υπερανδρογονισμό, ερμαφροδιτισμό αλλά και διεμφυλικότητα, με κοινό σημείο αναφοράς το ποσοστό τεστοστερόνης στο αίμα (nmol/L).
–Το όριο του 5.0 nmol/L για κάποιους αθλητικούς ενδοκρινολόγους κρίνεται ιδιαίτερα γενναιόδωρο, αφού το φυσιολογικό εύρος για τις μη DSD γυναίκες έχει καθοριστεί από τη διεθνή σχετική βιβλιογραφία από 0.00 έως 1.7 nmol/L ενώ για τους άνδρες από 7.7 έως 29.4 nmol/L. Έχουν αντιπροτείνει το 3.0 nmol/L. Στα παγκόσμια πρωταθλήματα του 2011 και του 2013, με δείγμα 1332 αθλητριών και 795 αθλητών ο μέσος όρος ήταν 0.67 nmol/L και 15.6 nmol/L αντίστοιχα.
–Η IAAF έχει δεχθεί εύλογη κριτική για την επιλογή της εφαρμογής σε συγκεκριμένα αγωνίσματα. Το θέμα περιπλέκεται όμως με τη δικαστική διαμάχη, αφού τα στοιχεία της έρευνας που έχει κάνει δεν επαρκούν για να εφαρμοστεί στο σύνολο των αγωνισμάτων. Με νομικούς όρους, η «περιορισμένη προσαρμογή» (narrow tailoring) είναι ίσως η πιο έξυπνη οδός για να βγει κερδισμένη.
(πηγή: www.letsrun.com)
