Παρακολουθώντας στην τηλεόραση την κούρσα της εκπληκτικής Μπεατρίς Τσέπκοετς στο ντάιαμοντ λιγκ του Μονακό αναρωτήθηκα εάν έχει ξανασυμβεί μια αθλήτρια ή ένας αθλητής να καταφέρει να καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ με τόσο μεγάλη διαφορά χρόνου σε αγώνισμα διάρκειας κάτω από 10 λεπτά, αφού από το 8:52.78 πήγε στο 8:44.32. Δηλαδή διαφορά 8.46!
του Πλούταρχου Σαρασλανίδη
τ. Αναπληρωτής καθηγητής
προπονητικής κλασικού αθλητισμού
Εκτιμώ ότι η απάντηση είναι αρνητική, αλλά το πιο εκπληκτικό στοιχείο είναι η ατομική βελτίωση της συγκεκριμένης αθλήτριας η οποία από 8:59.36 βελτιώθηκε κατά 15.04(!) σε ηλικία 27 ετών!
Θέλοντας να διερευνήσω αυτό το φαινόμενο με βάση την προπονητική έλαβα υπόψη μου τα παρακάτω στοιχεία:
• Η προπόνηση, σε ένα αγώνισμα οδηγεί σε βελτιώσεις απόδοσης, επί αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό στηρίζεται στην αρχή της εξειδίκευσης της προπόνησης και στις μεγάλες δυνατότητες προσαρμογής που διαθέτουν οι άνθρωποι. Οι δυνατότητες προσαρμογής κάθε οργανισμού έχουν όρια που καθορίζονται γενετικά και είναι τα ατομικά καθορισμένα όρια προσαρμογής.
Όμως μετά από 6-8 χρόνια ειδικής προπόνησης οι δυνατότητες προσαρμογής σε ανώτερο επίπεδο εξαντλούνται. Και αυτό γιατί σε αθλητές με επαναλαμβανόμενες προσαρμογές σε ένα υψηλότερο επίπεδο απόδοσης (υπερσυμψηφισμού) μειώνεται διαρκώς η δυνατότητα αύξησης αυτού του επιπέδου. Με άλλα λόγια περιορίζονται οι δυνατότητες προσαρμογής σε ανώτερο επίπεδο.. Αυτή η προπονητική αρχή έχει γενική ισχύ και γιαυτό διαπιστώνουμε ότι οι αθλητές, κατά κανόνα, δεν βελτιώνονται μετά τα 25 – 27 χρόνια, αλλά πετυχαίνουν χειρότερες επιδόσεις σε σχέση με το ατομικό τους ρεκόρ.
• Οι τρόποι που υπάρχουν για την αποφυγή αυτού του προπονητικού περιορισμού είναι ποικίλοι. Από την προγραμματισμένη ενεργητική αποκατάσταση επί 1-2 χρόνια ή την αποχή από την προπόνηση λόγω σοβαρού τραυματισμού ή για λόγους τεκνοποίησης από τις γυναίκες αθλήτριες ή από την αλλαγή αγωνίσματος, γεγονός που δίνει νέα ώθηση σε εξειδικευμένες προσαρμογές στο νέο αγώνισμα.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να προστεθεί η αλλαγή «μοντέλου» προπόνησης, η βελτίωση ή η διόρθωση της τεχνικής και φυσικά η πιθανή αλλαγή προπονητή που μπορεί να οδηγήσει στις παραπάνω αλλαγές.
Η Μπεατρίς Τσέπκοετς στην αρχή της αθλητικής της καρριέρας είχε ασχοληθεί με δρόμους εκτός σταδιού (ημιμαραθώνιος) και το 2009 (18 ετών) είχε πετύχει επιδοση 1:24:02. Σύμφωνα με το βιογραφικό της από το 2010 μέχρι το 2013 δεν παρουσιάζεται αγωνιστικά. Εμφανίζεται ξανά το 2014 σε αγώνα 10χιλ. σε δημόσιο δρόμο με επίδοση 32:35.00 και το 2017 πέτυχε στα 5.000μ. στο στίβο 14:39.32. Στο δρόμο των 3.000μ. με φυσικά εμπόδια άρχισε να συμμετέχει το 2016 με ατομικό ρεκόρ 9:10.86 και 4η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο. Το 2017 πέτυχε 8:59.84 και στο παγκόσμιο του Λονδίνου τερμάτισε 5η, έχοντας κάνει το τραγικό λάθος να μην περάσει μια λίμνη και να επιστρέψει πίσω για να την περάσει…
Φέτος έτρεξε 1.500μ. στους κοινοπολιτειακούς αγώνες όπου τερμάτισε 2η με 4:03.09 πίσω από την Κάστερ Σεμένια και στο πρωτάθλημα των σωμάτων ασφαλείας της χώρας της κέρδισε τα στιπλ, τα 1.500μ. και τα 400μ. με εμπόδια σε 60.70…
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα φαίνεται ότι είναι στην φάση μεγιστοποίησης της απόδοσης της στο αγώνισμα, αφού ασχολείται μόνο 3 χρόνια με τα στιπλ…
