Όσο και αν ψάξουμε στην ιστορία της κολύμβησης δύσκολα θα βρούμε κάποιον που να την επηρέασε τόσο πολύ. Ο Φελπς ήταν η αιτία να ανεβούν επίπεδο οι αντίπαλοί του, οι προπονητές να αλλάξουν την τακτική τους και ένα τηλεοπτικό δίκτυο να βάλει τους δικούς του όρους στη ώρα διεξαγωγής των αγώνων.
του Στέφανου Σουλιώτη
[email protected]
Στα τράιαλς το 2000 ο Μάικλ Φέλπς ήταν ένα 15χρονο αγόρι που διεκδικούσε την πρόκρισή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μετά το 2004 ήταν ο άνθρωπος που κυνηγούσε τον θρυλικό Μαρκ Σπιτς και το πιο σπουδαίο ρεκόρ στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Το καλοκαίρι του 2008 αυτό το ρεκόρ ήταν στα χέρια του – οκτώ χρυσά μετάλλια στο Πεκίνο που από εκείνη τη στιγμή αποτέλεσαν κάτι σαν τη νέα μονάδα μέτρησης της Ολυμπιακής τελειότητας.
Το 2012 στο Λονδίνο, παρά το γεγονός πως ο Αμερικανός δε βρισκόταν σε τοπ φόρμα, εξακολουθούσε να είναι το κέντρο του ενδιαφέροντος. Και τώρα, καθώς το Ρίο ετοιμάζεται να φορέσει τα καλά του, ο Φελπς θα τραβήξει για άλλη μια φορά τα βλέμματα. Όπου πάει, ο,τι κάνει, θα παρακολουθείται από δεκάδες χιλιάδες ζευγάρια μάτια.
Υπάρχουν δύο στοιχεία στην καριέρα του Φελπς που δεν χωρούν αμφισβήτηση. Το πρώτο και το προφανές είναι πως αυτά που έχει καταφέρει είναι μοναδικά. Πολλές φορές οι λέξεις χάνουν το νόημά τους όταν χρειάζεται να σχολιάσεις ένα γεγονός αλλά στην περίπτωση του 30χρονου οι λέξεις χρησιμοποιούνται με την κυριολεκτική τους σημασία. Το βιογραφικό του Φελπς περιλαμβάνει επιτυχίες που δεν τις είχε φανταστεί ποτέ κανείς στο παρελθόν ούτε θα επαναληφθούν στο μέλλον. Τέλος. Τα 22 Ολυμπιακά μετάλλια που μετράει, και που ενδέχεται να αυξηθούν το καλοκαίρι, θα μείνουν εις τους αιώνες των αιώνων.
Το δεύτερο στοιχείο το οποίο δεν έχει τύχει της δέουσας προσοχής είναι το πόσο ο Φέλπς έχει επηρεάσει το άθλημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Κολυμπώντας σε χρόνους που η ανθρωπότητα δεν είχε ξαναδεί, ο Φελπς «τράβηξε» τους συναθλητές του. Τους έκανε να συζητούν αμέτρητες ώρες με τους προπονητές τους, να αλλάξουν στιλ προπόνησης, να προσαρμόσουν διαφορετικά τη διατροφή τους και εν τέλει να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η νέα προσέγγιση που έδωσε ο Φελπς στο άθλημα τη κολύμβησης ήταν εκείνη που ώθησε τον Ράιαν Λόχτι να ανεβεί ένα και δύο κλικ ή ο Τσαντ Λε Κλος να κυνηγήσει τα όνειρά του και να νικήσει το είδωλό του στον τελικό των 200μ. πεταλούδα στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου. Η επίδραση του Φελπς έπαιξε ρόλο και στον Τζέισον Λίζακ, όταν εκείνους κολύμπησε το 100άρι του στα 4×100μ. ελεύθερο στο εκπληκτικό 46.06 διατηρώντας ζωντανές τις ελπίδες του Φελπς για οκτώ χρυσά μετάλλια.
Άλλαγη ώρας ελέω… Φελπς
Η παρουσία του Φελπς καθόρισε μέχρι και το πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου. Χωρίς βέβαια να ευθύνεται ο ίδιος, το NBC απαίτησε πρωινούς τελικούς ώστε οι Αμερικανοί να δουν ζωντανά τη «βολίδα της Βαλτιμόρης» να κολυμπάει. Ήταν δίκαιο αυτό για τους τηλεθεατές του υπόλοιπου πλανήτη; Σαφώς όχι. Ήταν άλλη μία απόδειξη πως ο Φελπς μπορεί να διαδραματίσει, άθελά του ή μη, καθοριστικό ρόλο; Εννοείται. Δεν υπήρχε ούτε μία στο εκατομμύριο το NBC να δείξει τον ζωντανό θρύλο της κολύμβησης σε μαγνητοσκόπηση ή σε ώρες που δε θα βόλευε τους Αμερικανούς τηλεθεατές.
Καθώς οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ρίο πλησιάζουν η «επίδραση Φελπς» θα αρχίσει να κάνει αισθητά τα αποτελέσματά της. Όταν ο Φελπς ανακοίνωσε την επιστροφή του με τον μέντορά του Μπομπ Μπόουμαν, οι προσδοκίες ήταν ελαφρώς συγκρατημένες, αν όχι απαισιόδοξες, για το τι μπορούσε να καταφέρει. Αλλά μόλις ο Αμερικανός σημείωσε τους κορυφαίους χρόνους της σεζόν στον κόσμο στα 100μ. και 200μ. πεταλούδα και στα 200μ. μεικτή στο περσινό εθνικό πρωτάθλημα, η χλιαρή υποδοχή μετατράπηκε σε ζητωκραυγές και ελπίδες για νέες χρυσές σελίδες στο Ρίο.
Σίγουρα όσο πλησιάζουμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες τόσο περισσότερο με τον Φελπς θα ασχολούνται όλοι. Το όνομά του θα παίζει στο διαδίκτυο, θα γίνει εξώφυλλο στο Sports Illustrated, θα τον καλούν σε τηλεοπτικές εκπομπές, θα δίνει συνεντεύξεις στο ραδιόφωνο. Η ιστορία του θα αποτυπώνεται σε πολυσέλιδα και μακροσκελή κείμενα εφημερίδων ή περιοδικών. Αυτή τη φορά ο Φελπς δε θα είναι απλά ένας κολυμβητής που θα κυνηγάει ρεκόρ. Θα είναι τόσο σούπερ σταρ όσο και καθημερινός άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που αντιμετώπισε τους δαίμονές τους, υπερέβη εμπόδια, έπεσε κάτω, έκανε λάθη, σηκώθηκε και τώρα περιμένει το πρώτο του παιδί. «Δεν τον έχω ξαναδεί τόσο ευτυχισμένο και τόσο ήρεμο», λέει ο τρεις φορές χρυσός Oλυμπιονίκης Ρούντι Γκέινις. «Νομίζω πως ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα είναι σημαντικός καθώς ωριμάζουμε. Η αγάπη και ο ερχομός ενός παιδιού σε μαθαίνει τι είναι σημαντικό στη ζωή. Θα εξακολουθήσει όμως να είναι ανταγωνιστικός στο Ρίο γιατί η φυσική του κατάσταση είναι καλύτερη από ο,τι ήταν τα προηγούμενα χρόνια και γιατί πολύ απλά είναι ο Φελπς. Είναι σαν να έχουν οι αντίπαλοί του τον φόβο του Θεού από πάνω τους».
Φελπς από τα παλιά
Η τελευταία αποστροφή του Γκείνις είναι και το κλειδί για το Ρίο. Πόσο καλά γνωρίζουν οι αντίπαλοι του Φελπς πως θα βρίσκεται στην κατάσταση που ήταν ίσως και στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του 2007; Και αν πίστευαν πως ο Φελπς που πήγε στο Λονδίνο με μισές προπονήσεις θα ήταν βατός αντίπαλος, πόσο το πιστεύουν τώρα που βλέπουμε τον Αμερικανό να «λανσάρει» την παλιά καλή του έκδοση; Μόνο και μόνο η παρουσία του Φελπς στον βατήρα θα είναι τρομερή. Και όπως είπαμε εδώ οι λέξεις χρησιμοποιούνται με την κυριολεκτική έννοια. Τη στιγμή που θα πατάει στο βατήρα και θα τσεκάρει το σκουφάκι στο κεφάλι του ή θα τεντώνει τα γυαλάκια του η αύρα που θα βγαίνει από μέσα του είναι ικανή να οδηγήσει κάποιον αντίπαλό του σε άκυρη εκκίνηση. Ο Λάζλο Τσεχ αποκάλεσε κάποτε «εξωγήινο» τον Αμερικανό, εννοώντας πως τα χαρίσματα του είναι τόσο εκπληκτικά που μάλλον προέρχονται από άλλο πλανήτη.
Ο Φελπς επηρεάζει και τους συναθλητές του. Ακόμα δεν είναι σίγουρο ποιοι θα στελεχώσουν τις σκυτάλες των Αμερικανών αλλά η παρουσία του 30χρονου δημιουργεί ναι μεν μία ασφάλεια αλλά θα «υποχρεώσει» τους συναθλητές του να βγάλουν τον καλύτερό τους εαυτό. Ας θυμηθούμε εκείνη την κούρσα των 4×100μ. στο Πεκίνο που αναφέραμε προηγουμένως. Το κίνητρο για την επίδοση του Λίζακ ήταν πως ο Φελπς ήθελε να ολοκληρώσει τους Αγώνες με οκτώ μετάλλια. Έτσι ο Λίζακ ήθελε να γίνει μέρος της ιστορίας που θα γραφόταν. Οι επόμενοι μήνες θα κυλήσουν σε φουλ ρυθμούς τόσο για τον ίδιο τον Φελπς όσο και για εκείνους που θέλουν να απαθανατίσουν την κάθε του στιγμή. Και το πόσο ακόμα θα επηρεάσει το άθλημα ταξιδεύοντας στους πέμπτους Ολυμπιακούς Αγώνες της καριέρας του θα αποτελέσει θέμα συζήτησης, αν δεν είναι ήδη.
