H απόφαση της ΔΟΕ να επιτρέψει στους Ρώσους και Λευκορώσους να συμμετάσχουν ξανά σε διεθνείς αγώνες έχει προκαλέσει αντιδράσεις κάνοντας λόγο για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ουκρανών αθλητών. Κριτική έχει ασκηθεί και στην Ελληνίδα, ειδική εισηγήτρια στον τομέα των πολιτιστικών δικαιωμάτων του ΟΗΕ, Αλεξάνδρα Ξανθάκη.
Πριν τρεις μέρες ο πρόεδρος της ΔΟΕ, Τόμας Μπαχ ανακοίνωσε πως επαναφέρει Ρώσους και Λευκορώσους έστω υπό καθεστώς ανεξάρτητων αθλητών και αθλητριών βρίσκοντας όμως αρκετούς απέναντί του. Στο επίκεντρο της κριτικής έχει βρεθεί και η Ελληνίδα, διακεκριμένη δικηγόρος, καθηγήτρια νομικής στο πανεπιστήμιο Μπρουνέλ του Λονδίνου και εισηγήτρια των πολιτιστικών δικαιωμάτων του ΟΗΕ, Αλεξάνδρα Ξανθάκη, η οποία τάσσεται υπέρ της επιστροφής Ρωσίας – Λευκορωσίας.
Η ίδια υπερασπίστηκε τον εαυτό της με ανάρτησή της στο Twitter: «Έτσι, οι ΗΠΑ διεξήγαγαν έναν παράνομο πόλεμο το 2003. Δεν θυμάμαι ανθρώπους να προσπάθησαν να απαγορεύσουν στον Μάικλ Φελπς να κολυμπήσει», αναφερόμενη στο γεγονός πως οι ΗΠΑ συμμετείχαν κανονικά στους Αγώνες της Αθήνας, το 2004, αν και ηγήθηκαν συνασπισμού στον οποίον μετείχαν μεταξύ άλλων η Βρετανία, η Αυστραλία και η Πολωνία για να εισβάλουν στο Ιράκ τον προηγούμενο χρόνο. Ανέφερε επίσης πως δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα συμμετέχουν αθλητές οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον στρατό και είναι υπεύθυνοι για παράνομους επιθετικούς πολέμους: «Στη Συρία; Στο Αφγανιστάν; Στο Ισραήλ; Στο Ιράκ; Να συνεχίσω;». Η Ξανθάκη ανέφερε πως μπορεί να συμπεριληφθεί στους αγώνες ακόμα και ένας αθλητής που συμμετέχει σε πόλεμο «όχι όμως αυτοί για τους οποίους υπάρχουν καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου, γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ή προπαγάνδα για πόλεμο».
H Πατρίσια Γουίτερ που ήταν πίσω από τη νομική γνωμοδότηση της γερμανικής Ολυμπιακής συνομοσπονδίας αθλητισμού με θέση υπέρ του αποκλεισμού Ρώσων και Λευκορώσων αθλητών από διεθνείς αγώνες, τόνισε πως δυστυχώς η ΔΟΕ και η Ξανθάκη, παραμέλησαν τα δικαιώματα των Ουκρανών αθλητών: «Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι συνθήκες στις οποίες θα επιστρέψουν οι Ρώσοι και Λευκορώσοι αθλητές, επαρκούν για να εγγυηθούν ότι τα δικαιώματα των Ουκρανών θα γίνουν σεβαστά. Αυτό είναι κάτι που δεν διευκρινίστηκε στην δήλωση της ΔΟΕ και της κ. Ξανθάκη», δήλωσε η Γουίτερ, καθηγήτρια διεθνούς δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η διεθνή κοινότητα είναι διχασμένη ενώ οι υπουργοί εξωτερικών εκφράζουν την απογοήτευσή τους. Νωρίτερα η παγκόσμια ομοσπονδία ξιφασκίας δέχτηκε Ρώσους και Λευκορώσους, κάτι που οδήγησε πάνω από 300 ξιφομάχους να στείλουν σκληρή επιστολή στον Μπαχ και τον προσωρινό πρόεδρο της ομοσπονδίας ξιφασκίας Εμμανουήλ Κατσιαδάκη. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βλοντιμίρ Ζελένσκι δήλωσε στα τέλη του περασμένου μήνα ότι 228 αθλητές και προπονητές έχουν ήδη σκοτωθεί ενώ ανακοινώθηκε από τους Ουκρανούς μποϊκοτάζ καθώς δεν θα συμμετάσχουν σε αγώνες που θα δίνουν Ολυμπιακή πρόκριση και θα συμμετέχουν Ρώσοι και Λευκορώσοι αθλητές και αθλήτριες.
Η Ουκρανή ξιφομάχος, Όλγα Καρλάν, που είχε κατακτήσει το χρυσό το 2008 στο ομαδικό τόνισε: «Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι οι Ρώσοι και οι Λευκορώσοι δεν θα αγωνιστούν λόγω των πράξεων τους και της προπαγάνδας τους. Εγώ ως αθλήτρια θα ήθελα να πάω αλλά για έναν Ουκρανό πολίτη είναι δύσκολο να φανταστεί να κάθεται δίπλα σε κάποιον που υποστηρίζει τον πόλεμο. Μερικοί από αυτούς αντιπροσωπεύουν τον στρατό που βομβαρδίζει την Ουκρανία καθημερινά».
Όσον αφορά τον στίβο η θέση της WA παραμένει ως έχει διατηρώντας Ρωσία και Λευκορωσία σε καθεστώς αποκλεισμού λόγω του πολέμου αλλά άλλα διοικητικά όργανα κατακρίθηκαν για το γεγονός πως δεν τήρησαν όσα υποσχέθηκαν. Η Ουκρανή τενίστρια Μάρτα Κόστιουκ δήλωσε έκπληκτη από την απάντηση της WTA όταν αυτή και οι συμπατριώτες της είπαν ότι δεν θα αναμετρηθούν με Ρώσους αντιπάλους: «Η απάντησή τους ήταν ότι θα παγώσουμε την κατάταξή σας και μόλις τελειώσει ο πόλεμος μπορείτε να επιστρέψετε. Αυτό είναι γελοίο».
