Connect with us

OLYMPICS

Το Ολυμπιακό χρέος του Κόου στον γραφειοκράτη που αψήφησε τη Θάτσερ

Published

on

Οι επικεφαλής του αθλητισμού σε όλο τον κόσμο κλήθηκαν το τελευταίο διάστημα να πάρουν πολύ δύσκολες αποφάσεις εν μέσω πανδημίας, κάτι που ιστορικά έχει συμβεί ξανά, όμως υπό τέλειως διαφορετικές συνθήκες.

Απόδοση –  Παναγιώτης Βότσης
[email protected]

Τα γεγονότα των ημερών και η αναβολή των Ολυμπιακών αγώνων λόγω της πανδημίας αναπόφευκτα ώθησαν πολλούς να ανοίξουν τα βιβλία της Ολυμπιακής ιστορίας για να δουν αν υπήρξε ξανά ακύρωση ή αναβολή Αγώνων και υπό ποιες συνθήκες. Εύκολα μπορεί κανείς να μάθει για τις τρεις ακυρώσεις τις ιστορίας, το 1916, 1940 και 1944, που είχαν όλες πίσω τους το σκοτεινό υπόβαθρο ενός παγκοσμίου πολέμου, είτε του 1ου είτε του 2ου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν όμως και οι περιπτώσεις που οι Ολυμπιακοί Αγώνες γλίτωσαν την αναβολή, πάρα τη μεγάλη απειλή του μποϊκοτάζ. Μία από αυτές ήταν και η διοργάνωση του 1980 στη Μόσχα, η οποία επέζησε από τη μανία των ενορχηστρωτών του μποϊκοτάζ, του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, και της «Σιδηράς Κυρίας» της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ. Αυτός που συνεισέφερε τα μέγιστα όμως στην επιτυχία του 1980 και στην αποτυχία του μποϊκοτάζ δεν προερχόταν από τη Σοβιετική Ένωση, αλλά από την ίδια τη Βρετανία. Ήταν ο τότε πρόεδρος της Βρετανικής Ολυμπιακής Επιτροπής (ΒΟΕ), ο Ντένις Φόλοους, ο οποίος έμελλε να μείνει στην ιστορία ως ένας από τους μεγάλους πρεσβευτές και στυλοβάτες των Ολυμπιακών ιδεωδών.

Το ιστορικό υπόβαθρο

Το Δεκέμβριο του 1979 η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στο Αφγανιστάν. Τον επόμενο Αύγουστο είχε αναλάβει τη διοργάνωση των 22ων Ολυμπιακών Αγώνων στην πρωτεύουσα Μόσχα. Οι ΗΠΑ, οι οποίες θορυβήθηκαν από την ενέργεια γιατί όπως φάνηκε στη συνέχεια παιζόταν ένα κρίσιμο γεωπολιτικό παιχνίδι, ήταν οι πρώτη χώρα που πρότεινε στο δυτικό κόσμο να μποϊκοτάρει τους Αγώνες. Ο πρόεδρος Κάρτερ είχε ωε μεγάλη σύμμαχο την επικεφαλής της τότε σκληρής μεταρρυθμιστικής κυβέρνησης της Βρετανίας, μιας χώρας που ασκούσε ακόμα επιρροή σε πολλές γωνίες του πλανήτη. Σύμφωνα όμως με την Ολυμπιακή χάρτα, δεν είχαν οι κυβερνήσεις την τελική απόφαση για τη συμμετοχή ή μη της χώρας στους Ολυμπιακούς, αλλά οι εθνικές Ολυμπιακές επιτροπές. Για αυτό λοιπόν η ίδια η Θάτσερ έστειλε στις 22 Ιανουαρίου 1980 μία τυπική επιστολή στον Φόλοους, από τον οποίο ζήτησε να υποστηρίξει το μποϊκοτάζ.

Ο πρωταγωνιστής

Ο τότε 71χρονος Φόλοους χαρακτηρίζεται από τα δημοσιεύματα της εποχής ως ένας σεμνός άνθρωπος με ακλόνητες αρχές, ο οποίος μάλιστα ως γιος σταθμάρχη δεν προερχόταν από ευκατάστατο περιβάλλον. Πριν φτάσει σε αυτή την θέση ευθύνης είχε διατελέσει για χρόνια γενικός γραμματέας της εθνικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου και είχε χριστεί ήδη ιππότης από τη βασίλισσα. Βασική του απαραβίαστη αρχή ήταν ότι ο αθλητισμός ήταν πάνω από την πολιτική, και αυτό το απέδειξε περίτρανα απέναντι σε δύο «Γολιάθ» της τότε διεθνούς πολιτικής σκηνής.

Η αλληλουχία των γεγονότων

Η Θάτσερ στην επιστολή της συμπεριέλαβε τα εξής: «Σε έναν ιδανικό κόσμο θα συμμεριζόμουν τη φιλοσοφία του Ολυμπιακού κινήματος που αναφέρει ότι ο αθλητισμός θα πρέπει να διαχωρίζεται από την πολιτική, δυστυχώς όμως αυτή δεν είναι πλέον μία ρεαλιστική εικόνα. Η παρουσία μας στη Μόσχα θα έδινε την εικόνα αποδοχής της εισβολής». Ζήτησε μάλιστα από τον Φόλοους να προτείνει να μεταφερθούν οι Ολυμπιακοί εκτός Σοβιετικής Ένωσης και ότι η Βρετανία θα μπορούσε να τους συνδιοργανώσει. Η απάντηση ήρθε από τον καγκελάριο της Δυτικής Γερμανίας, Χέλμουτ Σμιτ, ο οποίος χαρακτήρισε την ιδέα της «ακόμα νεογέννητη», έξι μήνες πριν την έναρξη των Αγώνων, και δήλωσε: «Όποιος το πρότεινε δεν έχουν ιδέα του τι εστί οργάνωση διεθνών αθλητικών διοργανώσεων». Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν βέβαια και ο Φόλοους, ο οποίος της απάντησε ότι «δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ποια είναι η απάντηση» στην πρότασή της.

Η Θάτσερ πήγε ένα βήμα παραπέρα τη ρητορική της: «Η σοβιετική κυβέρνηση ελπίζει ότι οι Αγώνες θα δώσουν μεγάλο πρεστίζ στο κράτος της, όπως είχε κάνει και μία άλλη κυβέρνηση το 1936 στο Βερολίνο… Η λύση είναι να μεταφερθούν οι αγώνες σε ένα μέρος που η πολιτική δεν υπερισχύει», με το μέλος των εργατικών Έρικ Χέφερ να της απαντάει: «Που είναι αυτό το μέρος; Στο φεγγάρι;».

Ο Φόλοους στην επίσημη απάντησή του την 1η Φεβρουαρίου της απάντησε ότι υπήρχε πενιχρή στήριξη στην πρόταση να μεταφερθούν οι Αγώνες και ότι η απόφαση συμμετοχής στο μποϊκοτάζ δεν ήταν μόνο δική του απόφαση, αλλά έπρεπε να ερωτηθούν πρώτα και οι πρόεδροι των ομοσπονδιών των αθλημάτων, οι οποίοι θα έκαναν συνέλευση στις 25 Μαρτίου. Την καθησύχασε δε ότι θα απόψεις της θα τεθούν στο τραπέζι, μία απάντηση που προφανώς δεν άφησε ευχαριστημένη τη Μάργκαρετ Θάτσερ.

Τρεις ημέρες αργότερα η κυβέρνηση άρχισε τον πόλεμο με την ΒΟΕ. Αρχικά προσπάθησε να διακόψει την κρατική χρηματοδότηση προς της Ολυμπιακή επιτροπή, και όταν αυτό δεν πέτυχε κατέφυγε σε άλλα μέσα: προσπάθησε να πείσει το BBC να ακυρώσει την κάλυψη, την British Airways να ακυρώσεις τις πτήσεις για Μόσχα, και τους βασικούς χορηγούς της ΒΟΕ να ακυρώσουν τις χορηγίες. Η ασφαλιστική εταιρεία Bupa πείστηκε και έτσι η ΒΟΕ αναγκάστηκε να διοργανώσει δημόσιο έρανο με την υποστήριξη των συνδικαλιστών και συμβουλίων του εργατικού κόμματος. Η Θάτσερ ενέτεινε τον πόλεμο. Έγραψε στον Φόλοους: «Το να πάνε οι Βρετανοί αθλητές στη Μόσχα θα φανεί σαν να αποδέχονται αυτό το διεθνές έγκλημα», και αποφάσισε να απαγορέψει την έκδοση αδειών σε όλους τους αθλητές που ήταν δημόσιοι λειτουργοί στο στρατό ή την αστυνομία. Αυτή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Φόλοους, ο οποίος όταν κλήθηκε να μιλήσει σε επιτροπή του υπουργείου εξωτερικών ξεστόμισε την εξής ιστορική φράση: «Τα μποϊκοτάζ δεν κάνουν ποτέ καλό και σε κανέναν. Ο αθλητισμός βοηθάει στη γεφύρωση του χάσματος που υπάρχει μεταξύ των εθνών και είναι το πιο ενωτικό πράγμα στον κόσμο σήμερα». Δήλωσε επίσης ότι δε θα αγνοήσει το ψήφισμα του κοινοβουλίου, αλλά δεν υποσχέθηκε ποτέ και ότι θα το υπακούσει. Το ψήφισμα βγήκε υπέρ του μποϊκοτάζ με 315 ψήφους έναντι 147. Η Θάτσε έγραψε ξανά στον Φόλοους και είπε ότι διατηρεί τον ύψιστο θαυμασμό για τα Ολυμπιακά ιδεώδη, αλλά ότι η Σοβιετική Ένωση, και όχι η κυβέρνησή της, είναι εκείνη που αντιτίθεται σε αυτά.

Ο Λόιντ Κάτλερ, σύμβουλος του Κάρτερ που ταξίδεψε στη Βρετανία για να μιλήσει με το Φόλοους τον χαρακτηρίζει «αυθεντικό πρεσβευτή των Ολυμπιακών ιδεωδών που βάζει στην άκρη τις ευθύνες που έχει ως πολίτης της Δύσης για χάρη της ιδέας που έχει για τον αθλητισμό, ότι δηλαδή είναι η τελευταία ελπίδα για παγκόσμια ειρήνη. Η γνώμη του για την κυρία Θάτσερ και τον πρόεδρο (Κάρτερ) είναι κατάφωρα αρνητική». Τα συναισθήματα ήταν αμοιβαία. ο Φόλοους του είχε απαντήσει ότι ήταν ικανός να κάνει τη Βρετανία τη μοναδική χώρα που θα έστελνε αθλητές της Δύσης στη Μόσχα γιατί αυτό θα έδειχνε ότι η ΒΟΕ θα ήταν η μοναδική εθνική επιτροπή που σέβεται τις Ολυμπιακές αρχές και ότι όλες οι υπόλοιπες υπέκυψαν στις κυβερνήσεις τους. Δήλωσε μάλιστα ότι αυτη την απόφαση θα την έπαιρνε ενώ ήξερε πολύ καλά ότι αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τo κύρος της Βρετανίας.

Η τελική απόφαση

Στις 25 Μαρτίου η ΒΟΕ ψήφισε υπέρ του να στείλει αποστολή στη Μόσχα, όπως και έγινε τελικά, παρά τις ύστατες ενέργειες της εξοργισμένης Θάτσερ. Ανάμεσα στους αθλητές που τότε αψήφησαν μαζί με τον Φόλοους την κυβέρνηση ήταν ο 24χρονος τότε Σεμπάστιαν Κόου και ο αιώνιος αντίπαλός του, Στιβ Όβετ, οι οποίοι έκαναν το νταμπλ για τη Βρετανία με χρυσά στα 1500μ και 800μ αντίστοιχα. Η Βρετανία κέρδισε τότε 21 μετάλλια, 5 εκ των οποίων χρυσά. Το ιστορικό παράδοξο είναι ότι στους Ολυμπιακούς της Μόσχας δε συμμετείχε η Δυτική Γερμανία συμμετέχοντας στο μποϊκοτάζ και έτσι -σε αντίθεση με τον νυν πρόεδρο της WA- ο νυν πρόεδρος της ΔΟΕ, Τόμας Μπαχ, έχασε την ευκαιρία να συμμετάσχει σε δεύτερους Ολυμπιακούς στην ξιφασκία μετά το Μόντρεαλ το 1976. Σαράντα χρόνια μετά, κλήθηκαν αμφότεροι από τις θέσεις ευθύνης τους να τοποθετηθούν σε μία από τις δύσκολες αποφάσεις του Ολυμπιακού κινήματος, την μεταφορά των Ολυμπιακών του Τόκιο από το 2020 στο 2021.

πηγή: The Guardian

Οι απόψεις - editorial που δημοσιεύονται στο Sportsfeed απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Sportsfeed το οποίο τηρεί πιστά τις αρχές της ελευθεροτυπίας: Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης. Copyright © 2022 Sportsfeed.gr

*/