Ακόμα και σήμερα, η αντίληψη που κυριαρχεί στον αθλητισμό αναφέρει το αντί-ντόπινγκ ως μέτρο καταστολής κάτι που μέχρι πριν από μια δεκαετία ίσχυε σε μεγάλο βαθμό. Από την ημέρα όμως που η παγκόσμια ομοσπονδία στίβου δημιούργησε την Athletics Integrity Unit (AIU) το ζητούμενο έγινε η πρόληψη και όχι η καταστολή. Τα περίφημα Whereabouts είναι το μεγαλύτερο όπλο του αντί-ντόπινγκ και η βασικότερη προτεραιόητα για όλους όσοι κάνουν πρωταθλητισμό. Πιο σημαντικό και από την ίδια την προπόνηση και δεν αφήνει κανένα περιθώριο δικαιολογίας στους… παραπτωματίες.
της Ελισάβετ Γρηγοριάδου
[email protected]
Το ντόπινγκ είναι ένα ζήτημα στον αθλητισμό εδώ και δεκαετίες, το οποίο αναδεικνύθηκε περισσότερο τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όταν σταρ της Ανατολικής Γερμανίας, και ειδικά οι γυναίκες, κυριαρχούσαν στα αγωνίσματά τους και κέρδιζαν δεκάδες μετάλλια μέσω ενός κρατικού συστήματος ντόπινγκ.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απαγόρευσε τη χρήση φαρμάκων που ενισχύουν την απόδοση το 1967, αλλά η πρώτη μεγάλη έκπληξη ήταν αποκλεισμός του Καναδού σταρ των 100μ, Μπεν Τζόνσον, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ το 1988, ένας αποκλεισμός που οδήγησε στην ανάγκη να γίνει κάτι σοβαρό για την καταπολέμηση του ντόπινγκ.
Το κίνημα αντί-ντόπινγκ μεγάλωνε, γινόταν πιο εξελιγμένο και το 1999 ιδρύθηκε ο παγκόσμιος οργανισμός κατά του ντόπινγκ (WADA). Αν και δεν ήταν η τέλεια απάντηση στο πρόβλημα, δημιούργησε ένα πρόγραμμα θέσπισης κανόνων για το ντόπινγκ και συγκέντρωσε το αθλητικό κίνημα και τις κυβερνήσεις για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της χρήσης ντόπινγκ στον αθλητισμό.
Το βασικό στοιχείο που ζητούσαν οι αθλητές και οι προπονητές ήταν η εισαγωγή τεστ που θα γίνονταν εκτός αγώνων και πρωταθλημάτων, έτσι ώστε οι αθλητές και οι αθλήτριες να παρακολουθούνται όχι μόνο στις μεγάλες διοργανώσεις, αλλά και κατά τη διάρκεια της προπόνησης, όταν αξιοποιούνται τα σημαντικότερα οφέλη του ντόπινγκ. Σήμερα, οι κορυφαίοι αθλητές υπόκεινται σε εξετάσεις οπουδήποτε, ανά πάσα στιγμή και απαιτείται να είναι διαθέσιμοι. Λαμβάνονται δείγματα ούρων αλλά και αίματος, τα οποία θα είναι τα κύρια δείγματα που θα χρησιμοποιούνται στο μέλλον, αλλά όχι ακόμη.
Η διαδικασία με την οποία εντοπίζονται οι κορυφαίοι αθλητές, που είναι εγγεγραμμένοι από διάφορους οργανισμούς κατά του ντόπινγκ ανάλογα με το άθλημα και τη χώρα, ονομάζεται «whereabouts». Είναι ένα τίμημα που πληρώνουν οι αθλητές των Ολυμπιακών κυρίως αθλημάτων για να συμμετέχουν στο υψηλότερο επίπεδο του αθλήματός τους. Στον στίβο, ο πιο αναγνωρισμένος οργανισμός είναι ο Athletics Integrity Unit, που ιδρύθηκε το 2017 ως η πρώτη ανεξάρτητη εταιρεία ελέγχων στον αθλητισμό, η οποία παρακολουθεί επίσης τα στοιχήματα και άλλες πτυχές εξαπάτησης σε όλο το άθλημα.
Η AIU δημοσίευσε έναν σαφή και συνοπτικό οδηγό για τα «whereabouts» το 2024 που εξηγεί ακριβώς τι αναμένεται:
- H World Athletics Registered Testing Pool (RTP) είναι μια ομάδα αθλητών που υποβάλλονται σε τακτικά τεστ εκτός αγώνων και είναι υπεύθυνοι για την παροχή πληροφοριών για το πού βρίσκονται.
- Πρέπει να παρέχονται επαρκείς λεπτομέρειες στο πού βρίσκονται οι αθλητές ώστε να εντοπιστούν για τους απαραίτητους ελέγχους, χωρίς να πραγματοποιηθεί τηλεφωνική κλήση. Η εύρεση των αθλητών πρέπει να γίνεται εντός 60 λεπτών.
- Ο AIU και οι εθνικοί οργανισμοί αντί-ντόπινγκ (NADO) με εξουσιοδότηση ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τα whereabouts για να ελέγχξουν τους αθλητές.
- Τα whereabouts των αθλητών θα υποβάλλονται τέσσερις φορές το χρόνο και θα πρέπει να ενημερώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι τριμηνιαίες προθεσμίες είναι στις 15 Μαρτίου, 15 Ιουνίου, 15 Σεπτεμβρίου και 15 Δεκεμβρίου.
Οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στο AIU περιλαμβάνουν:
- Ένα χρονικό διάστημα 60 λεπτών όταν οι αθλητές θα μπορούν να ελεγχθούν καθημερινά και θα βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη διεύθυνση (συνήθως στο σπίτι).
- Ένα χρονοδιάγραμμα τακτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων προπονήσεων και εργασίας ή μαθημάτων (και τοποθεσίες).
- Προγράμματα ταξιδιών, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας οποιωνδήποτε διανυκτερεύσεων σε περιπτώσεις όπως είναι οι αγώνες, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού δωματίου και του αριθμού τηλεφώνου.
Η διαδικασία των whereabouts πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Το 2023, ο AIU εξέτασε 3.504 αθλητές από 136 χώρες συνολικά 9.803 φορές. Από αυτόν τον αριθμό, το 56% ήταν τεστ εκτός αγώνων και ο οργανισμός προειδοποιεί: «Δεν μπορείτε να αρνηθείτε έναν έλεγχο. Η άρνηση σημαίνει θετικό τεστ, επομένως πιθανός αποκλεισμός 4 ετών. Μόλις αντιληφθείτε ότι ένας ελεγκτής είναι εκεί για να σας εξετάσει πρέπει να συμμορφωθείτε». Υπάρχουν ποινές αν χαθεί μία εξέταση μέσω whereabouts και διαφέρει από την άρνηση παροχής δείγματος. Με τρία χαμένα τεστ σε μια περίοδο 12 μηνών επιφέρονται αποκλεισμοί έως και δύο χρόνια και οικονομικές κυρώσεις.
