Στη ζωή του πολλά πράγματα έγιναν γρήγορα… Πάντα όμως με πολύ κόπο και μετά από μπόλικη σκέψη. Στα 17 του ο Θεόκλητος Καριπίδης έγινε για πρώτη φορά έγινε πρωτοσέλιδο στον Τύπο της Θεσσαλονίκης, όταν ο Αλέκος Λεώνης τον έριξε στον προημιτελικό κυπέλλου με τον ΠΑΟΚ στο κλειστό της Σταυρούπολης και ο (τότε) μικρός οδήγησε τον Ηρακλή στην ανατροπή και στο final 4 του κυπέλλου. «Θεο (υ) κλητου θέλημα η πρόκριση…», ήταν ο τίτλος και λίγους μήνες αργότερα κατέκτησε τη 2η θέση τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο παγκόσμιο πρωτάθλημα βόλεϊ.
συνέντευξη Δημήτρης Τυχάλας
[email protected]
Στην 18χρονη επαγγελματική του καριέρα κατέκτησε τίτλους, προσωπικές διακρίσεις, είχε την χαρά (τιμή, τύχη όπως θέλει να το πει κανείς) να παίξει στην (τότε) κορυφαία ομάδα του κόσμου Σισλεϊ Τρεβίζο, ωστόσο πλέον όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν.
Ο αθλητής Θεόκλητος Καριπίδης θα υπάρχει πλέον ως μια ανάμνηση για τον μικρόκοσμο του ελληνικού βόλεϊ, και από δω πέρα θα μας απασχολεί ο επιστήμονας Θεόκλητος Καριπίδης.
Ο Τέο αφήνει στην άκρη αθλητικά παπούτσια, επιγονατίδες, τέιπ, φορά πλέον τα καλά του και ετοιμάζεται για ένα νέο μαγικό ταξίδι στον κόσμο της ψυχολογίας. Για την ακρίβεια στον κόσμο της αθλητικής ψυχολογίας…
Το πώς και γιατί μας το εξηγεί ο ίδιος σε μια συνέντευξη – ψυχανάλυση λίγες ώρες πριν ξεκινήσει το ταξίδι σε έναν καινούργιο κόσμο.
Ίσως σε μια από τις τελευταίες φορές που κάποιος άλλος προσπαθεί να εκμαιεύσει από τον Καριπίδη κάποια πράγματα, γιατί από δω και πέρα αυτό το ρόλο θα τον έχει πλέον ο ίδιος.
Πώς πήρε την απόφαση να σπουδάσει παράλληλα με τον αθλητισμό
«Το καλοκαίρι του 2009 όταν ήρθαν τα πρώτα σημάδια της κρίσης συνειδητοποίησα ότι από δω και πέρα τα πράγματα θα αλλάξουν προς το χειρότερο. Οι προοπτικές για τον επαγγελματία αθλητή βόλεϊ δεν θα ήταν οι ίδιες και κάπου εκεί ξεκινά η πρώτη αναζήτηση, η πρώτη εσωτερική αγωνία τι θα κάνω αν σταματήσω».
Η εσωτερική αναζήτηση που οδήγησε σε άλλα μονοπάτια
«Ένιωθα γεμάτος, η καριέρα μου ως τότε πήγαινε πολύ καλά, αλλά είχα μέσα μου έναν άλλο κόσμο που δεν τον είχα αντιληφθεί. Η κρίση με βοήθησε και γενικά πιστεύω ότι οι κρίσεις, οι δύσκολες στιγμές σε βοηθούν να αντιληφθείς κάποια πράγματα. Αυτό όμως ισχύει υπό προϋποθέσεις. Θα πρέπει πραγματικά να θέλεις να διευρύνεις τους ορίζοντες σου, να είσαι έτοιμος να κάνεις θυσίες όπως το να αφήσεις την πόλη σου, αυτό που αγαπάς».
Το βόλεϊ ουσιαστικά χρηματοδοτούσε τις σπουδές μου και παρόλο που το καθημερινό πρόγραμμα ήταν πλέον πιο δύσκολο δεν έκανα καμία έκπτωση ούτε στις σπουδές, ούτε στις προπονήσεις. Όσο περνούσε ο καιρός το κίνητρο μου αυξανόταν γιατί αντιλαμβανόμουν ότι αυτό που επέλεξα το αγαπώ όλο και περισσότερο κι η όποια σωματική κούραση την ξεπερνούσα.
Πως επέλεξε την ψυχολογία
«Ενεργοποιήθηκε ο εσωτερικός μου κόσμος. Προσπάθησα να δω που θα μπορούσα να είμαι καλός και τι θα μου άρεσε να κάνω γιατί είναι σημαντικό να κάνεις κάτι που σου αρέσει. Όταν ήμουν μικρός δεν είχα στο μυαλό μου την ψυχολογία. Σαν αθλητής όμως ήμουν παράλληλα κι ένας που ήμουν παράλληλα και ταξιδευτής, κι αυτό είναι μια ευλογία, Από μικρός προσπαθούσα να καταλάβω τον κόσμο γύρω μου, το πώς σκέφτονται και αντιλήφθηκα την έννοια της διαφορετικότητας. Κατέληξα ότι είμαι άνθρωπος που θέλει να σπουδάσει ως εσωτερική ανάγκη και προσπάθησα να βρω τι είναι αυτό που μου αρέσει. Έτσι αναζήτησα τα δικά μου θέλω και κατέληξα στην ψυχολογία».
Ο συνδυασμός σπουδών και επαγγελματικού αθλητισμού
«Η πρώτη υποχώρηση ήταν μια ανακατάταξη η οποία ήθελε τον αθλητισμό να είναι παράλληλα αν όχι πιο κάτω από τις σπουδές. Έτσι σταμάτησα να σκέφτομαι το εξωτερικό ή τα μεγάλα συμβόλαια και επέλεξα να είμαι στην Αθήνα για να παρακολουθώ τα μαθήματα. Η δεύτερη δυσκολία είναι ότι πρέπει να συνυπάρξουν δύο πράγματα σε επαγγελματικό επίπεδο: Σπουδές και βόλεϊ. Το βόλεϊ ουσιαστικά χρηματοδοτούσε τις σπουδές μου και παρόλο που το καθημερινό πρόγραμμα ήταν πλέον πιο δύσκολο δεν έκανα καμία έκπτωση ούτε στις σπουδές, ούτε στις προπονήσεις. Όσο περνούσε ο καιρός το κίνητρο μου αυξανόταν γιατί αντιλαμβανόμουν ότι αυτό που επέλεξα το αγαπώ όλο και περισσότερο κι η όποια σωματική κούραση την ξεπερνούσα. Από τις 8 το πρωί μέχρι την ώρα την προπόνησης ήμουν στο κολλέγιο εκεί γιατί πέρα από τα μαθήματα είχα διάβασμα και μετά προπόνηση και το βράδυ σπίτι».
Οι στιγμές της αμφισβήτησης
«Υπήρχε πολύ μεγάλη κούραση υπήρχαν στιγμές που πραγματικά έλεγα δεν αντέχω, αλλά ο άνθρωπος έχει απίστευτες δυνάμεις αρκεί να βρει ένα κίνητρο. Το κίνητρο είναι να βρεις τι είναι αυτό που σου αρέσει και μόλις το βρεις τότε αυτοτροφοδοτείται από μόνο του» .
Η στροφή προς την αθλητική ψυχολογία
«Είχα κάποια πράγματα στο μυαλό μου… Στην αρχή πήρα την κατεύθυνση και την επιστήμη και κατόπιν ήρθε η επιλογή της αθλητικής ψυχολογίας γιατί ο αθλητισμός είναι η μεγάλη αγάπη. Πρέπει να κάνεις αυτό που σου αρέσει και σου ταιριάζει κι εμένα ο αθλητισμός μου ταιριάζει. Κι όλη αυτή η προίκα που πήρα από την 20ετή ενασχόληση μου με τον αθλητισμό θέλω να μπορέσω να την αξιοποιήσω. Έχω τις παραστάσεις, είχα την ευλογία να συμμετέχω σε ομάδες υψηλού επιπέδου κι όλο αυτό μου έχει δώσει ένα θησαυρό που θέλω να τον μεταδώσω ως επιστήμονας».
Η μετάλλαξη από τον αθλητή στον επιστήμονα
«Όταν ξεκίνησα τις σπουδές είχα στο μυαλό μου ότι κάποια στιγμή θα επιλέξω την κατάλληλη για να κάνω την μετάβαση. Όλη αυτή η πορεία στο κολέγιο ήταν και μια προετοιμασία για να είναι πιο ανώδυνη αυτή η στιγμή. Εδώ και δύο χρόνια χρειάστηκε να κάνω μια ακόμη μεγάλη υποχώρηση όταν το προπονητικό τιμ της Εθνικής μου ζήτησε να βοηθήσω, αλλά τους εξήγησα ότι δεν μπορούσα να υπηρετήσω σωστά τον σκοπό γιατί πρώτον στην Εθνική δεν κάνεις εκπτώσεις και δεύτερον υπήρχαν παιδιά με μέλλον»
Πως αποφάσισε να κρεμάσει τα παπούτσια ενώ εξακολουθούσε να έχει προτάσεις
«Ο ένας πυλώνας είναι ότι δυστυχώς το άθλημα που αγαπώ και μου έχει προσφέρει τόσα πολλά δεν είναι πλέον σε θέση να μου προσφέρει όσα επιθυμώ. Όχι μόνο οικονομικά αλλά και σαν κατάσταση και σαν περιβάλλον γενικότερα παρατηρώ ότι υπάρχει μια φθίνουσα πορεία στο χώρο και συγχρόνως από τη στιγμή που πήρα το πτυχίο αισθάνομαι ότι πρέπει να επενδύσω 100% στην ακαδημαϊκή προοπτική».
Πόσο δύσκολο είναι να ξεκινάς και πάλι από μηδέν
«Όλα ξεκινούν από τη θέληση και την πίστη του κάθε ανθρώπου στον εαυτό του προκειμένου να επενδύσει σε κάτι σημαντικό για τη ζωή του. Η αλήθεια είναι ότι εγώ δεν αισθάνομαι ότι ξεκινώ από το μηδέν. Γιατί έχω διανύσει ήδη μια πορεία κι αυτή μου έχει δώσει κάποια εφόδια, Οι αθλητές έχουν ένα πολύ μεγάλο προνόμιο. Σε μικρό χρονικό διάστημα διανύουν μια πορεία που κάποιος θα έκανε σε μια ζωή. Σου δίνει μια ζωή σε… fast forward. Γρήγορα ωριμάζεις, γρήγορα αποκτάς εμπειρίες, ζεις καλές και άσχημες στιγμές. Βγαίνεις στον κόσμο μετά έχοντας εφόδια.
Επίσης τα επαγγέλματα έχουν τις ίδιες βασικές αρχές: τρόπος συμπεριφοράς, διαπραγμάτευσης, πειθαρχία, εργατικότητα, η προσήλωση σε έναν στόχο. Επειδή τα έχεις μάθει όλα αυτά είσαι ψημένος και ψαγμένος κι οι αθλητές πρέπει να το χρησιμοποιούν ως εφόδιο. Το ότι δεν μπορείς να χτυπήσεις τη μπάλα ή να την κλωτσήσεις δεν σημαίνει ότι δεν είσαι ικανός. Το αντίθετο μάλιστα και πρέπει οι αθλητές να συνειδητοποιήσουν τον πλούτο που έχουν μέσα τους. Αυτό με βοήθησε εμένα και στις σπουδές. Συναναστρεφόμουν με καθηγητές που ήταν οι προπονητές, με συμμαθητές που ήταν οι συμπαίκτες. Έπρεπε να κάνω εργασίας που ήταν οι προπονήσεις, έπρεπε να πάω σε εξετάσεις που ήταν οι αγώνες αγώνες, έπρεπε να μην χάνω την πίστη μου όπως μετά από μια ήττα ή έναν χαμένο τελικό. Αυτά ήταν μαθήματα ζωής από τον αθλητισμό που με βοήθησαν στις σπουδές αλλά και στον επαγγελματικό τομέα».
Το ταξίδι στο εξωτερικό και οι νέες προοπτικές
«Το επόμενο βήμα είναι οι μεταπτυχιακές σπουδές στην αθλητική ψυχολογία… Είναι η εξειδίκευση που θα μου δώσει τα επιστημονικά εργαλεία να δουλέψω με αθλητές και ομάδες. Έχω τα εργαλεία – εμπειρία από τον αθλητισμό, έχω τα βασικά της ψυχολογίας και τώρα θα κάνω την εξειδίκευση αρχίζοντας επαφές με διάφορα πανεπιστήμια στο εξωτερικό όπου καλούμε να παρουσιάσω τον εαυτό μου και να δω τι μου ταιριάζει σαν περιβάλλον, σαν πρόγραμμα σπουδών, σαν ζωή κι εν τέλει αν θα μπορέσω να ανταπεξέλθω. Απλοϊκά είμαι τόσο ψυχολόγος όσο ήμουν επαγγελματίας στα 17. Είχα κάποια υποδομή, αλλά μου έλειπε η τριβή κι η εμπειρία. Είχα μια καριέρα μπροστά μου αλλά τίποτα σίγουρο».
Η αθλητική ψυχολογία στην Ελλάδα
«Στην Ελλάδα παρόλο που δεν έχει ωριμάσει η ιδέα σιγά, σιγά μπαίνει στην αθλητική καθημερινότητα. Πριν 10 χρόνια δεν είχαμε στατιστικολόγους ή εργοφυσιολόγους αλλά τώρα είναι απαραίτητοι. Στο άμεσο μέλλον θα είναι απαραίτητος κι ο αθλητικός ψυχολόγος».
Σε τι βοηθά ένας αθλητικός ψυχολόγος
«Ο αθλητικός ψυχολόγος προσφέρει πολλά σε έναν αθλητή, Ειδικεύεται στη διαχείριση άγχους, στην προετοιμασία για μεγάλους αγώνες, στη βελτίωση της απόδοσης, στη διαχείριση του αποτελέσματος (νίκης ή ήττας) στη σωστή επιλογή της καριέρας. Μπορεί να βοηθήσει ένα τραυματία που αισθάνεται ευάλωτος ή κάποιον που θέλει να σταματήσει την καριέρα. Μπορεί να παρέχει υποστήριξη για όλα αυτά γιατί η πορεία του αθλητή είναι γεμάτη από σταυροδρόμια και σημαντικές αποφάσεις, Πολλοί αθλητές φτάνουν σε έναν τελικό και δεν μπορούν να αποδώσουν μπροστά στο βάρος της πιθανής επιτυχίας. Ένας ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει. Ακούγεται απλό αλλά δεν είναι κι όποιος έχει βρεθεί σε τέτοια πρόκληση το καταλαβαίνει»
Ο Θεόκλητος, αυτός ο έφηβος από την Πολίχνη πίστευε ότι θα ζούσε όλα αυτά όταν ξεκινούσε το βόλεϊ πριν από 20 χρόνια
«Όχι ποτέ! Το βόλεϊ το ξεκίνησα λόγω του πατέρα μου που δεν τον είχα δει να παίζει αλλά είχα ακούσει γι’ αυτόν κι ήταν αναπόφευκτο, αφού και λόγω ύψους θα ασχολιόμουν με τον αθλητισμό. Θυμάμαι την ημέρα που πήγα να γραφτώ στο Κατσάνειο… Με πήρε ο πατέρας μου και θυμάμαι τον Αλέκο Λεώνη που με είχε υπό την εποπτεία του. Είχα και την τύχη όμως να έχω αξιόλογους προπονητές στα τμήματα υποδομής του Ηρακλή ενώ το πιο σημαντικό κεφάλαιο είναι ο Γιώργος Καμπερίδης. Φίλος του πατέρα μου, με πίστεψε και ήταν ο προσωπικός μου προπονητής επί πολλά χρόνια. Αυτός μου έβαλε πολύ καλές βάσεις και μαζί του έζησα τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην επαγγελματική ιδιότητα του αθλητή, ενώ στη συνέχεια ως επαγγελματίας είχα τη χαρά και την ευτυχία να δουλέψω με προπονητές οι οποίοι είναι μεγάλες μορφές του χώρου».
Υλοποιήθηκαν όλα όσα είχε ονειρευτεί
«Όποιος το πει αυτό λέει ψέματα, αλλά αισθάνομαι τυχερός γιατί πέτυχα πολλά. Από κει και πέρα είναι στη ματαιοδοξία του καθενός το πώς αισθάνεται».
Η κορυφαία αθλητική στιγμή
«Πολλές… Οι κατακτήσεις κάποιων παιδικών ονείρων: η κλήση μου στην Εθνική ομάδα παίδων το 1995. Τα ασημένια μετάλλια σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο με την ίδια ομάδα το 1997 κι οι φιλίες που έχουμε κρατήσει με αυτά τα παιδιά καθώς σε μια τρυφερή ηλικία πετύχαμε κάτι πολύ μεγάλο.
Οι κατακτήσεις τίτλων με τον Ηρακλή που ήταν οι πρώτοι μου κι οι πρώτοι του συλλόγου. Τότε ήμουν ανώριμος αθλητικά και θυμάμαι ότι μετά το Κύπελλο στην Πάτρα (Μάρτιος 2000) μου είχες πει ‘είσαι πολύ τυχερός που πήρες τόσο νωρίς έναν τίτλο’ και σου είχα απαντήσει: ‘Εγώ το βλέπω φυσιολογικό και καθόλου περίεργο’.
Το ότι πήγα στην καλύτερη ομάδα του κόσμου. Όταν με πήρε ο μάνατζερ μου να μου πει ότι με θέλει η Σίσλει του έκλεισα το τηλέφωνο. Κι όμως βοήθησαν οι συγκυρίες και έπαιξα σε μια ομάδα θρύλο. Στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος πρώτα έλεγξα ότι γράφει το όνομα μου η φανέλα στα αποδυτήρια και μετά μπήκα για ζέσταμα».
Η πιο άσχημη στιγμή στην καριέρα του
«Πολλές… Υπήρχαν στιγμές που ήμουν τόσο απογοητευμένος από συμπεριφορές, από μια περίοδο κακής απόδοσης, από τις δυσκολίες εύρεσης ομάδας. Κι εκεί σίγουρα ένας αθλητικός ψυχολόγος θα μου έδινε πολύ μεγάλη βοήθεια».
Κι αυτή η τελευταία ατάκα ήταν η καλύτερη πάσα για το φινάλε αν και πολύ σύντομα θα τα ξαναπούμε.
Ο Τέο μπορεί να αποχαιρέτισε το φιλέ, όμως ο Δρ Καριπίδης έρχεται σιγά, σιγά στο προσκήνιο αποφασισμένος να συνδυάσει αρμονικά τις μεγάλες του αγάπες: Τον αθλητισμό και την ψυχολογία.
