Αγγίζοντας τον ουρανό

Το άλμα με σκι είναι ένα από τα πλέον επικίνδυνα, αλλά ταυτόχρονα και πιο συναρπαστικά αγωνίσματα των Βορεινών αθλημάτων, καθώς οι άλτες φτάνουν σε δυσθεώρητα ύψη, κόβοντας την ανάσα των θεατών. Άλλωστε με τις ταχύτητες να αγγίζουν τα 95 χλμ/ώρα όταν οι αθλητές βρίσκονται εν πτήσει, δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά…

του Νίκου Κούδα
[email protected]

Η ιστορία
Το άλμα με σκι ξεκίνησε το 1809 από τον Νορβηγικό στρατό και την… πλήξη ενός λοχία, του Όλαφ Ράι. Προσπαθώντας να σκοτώσει την ώρα του, ο Ράι έβαλε στοίχημα με τους στρατιώτες του ότι θα κατάφερνε να κάνει άλμα με τα σκι του στον αέρα. Η προσπάθειά του μετρήθηκε στα 9,5 μέτρα και ο ενθουσιασμός που δημιουργήθηκε, με τους υπόλοιπους στρατιώτες να θέλουν να βελτιώσουν την επίδοσή του, οδήγησε στην αστραπιαία εξάπλωση του «παιχνιδιού» στον στρατώνα και από εκεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Το 1862 ο Σόντρε Νόρχαϊμ πήδηξε πάνω από ένα βράχο παίρνοντας φόρα χωρίς να χρησιμοποιήσει τα μπαστούνια του. Το άλμα μετρήθηκε στα 30 μέτρα και το ρεκόρ παρέμεινε ακατάρριπτο για τρεις ολόκληρες δεκαετίες! Ο πρώτος οργανωμένος αγώνας έγινε την ίδια χρονιά στη νορβηγική πόλη Τρίσιλ, ενώ από το 1879 ξεκίνησε στο Όσλο η ετήσια διοργάνωση «Huseburennene», που από το 1892 μεταφέρθηκε στο Χόλμενκολεν, πόλη που παραμένει μέχρι σήμερα ο παγκόσμιος «ναός» του αγωνίσματος.

Ολυμπιακό άθλημα
Το αγώνισμα έκανε το ντεμπούτο του στους πρώτους Χειμερινούς Αγώνες του 1924 και από τότε βρίσκεται ανελλιπώς στο Ολυμπιακό πρόγραμμα, μόνο όμως για τους άντρες. Το πρώτο χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στην ιστορία του σπορ κατέκτησε ο Νορβηγός Γιάκομπ Τούλιν Ταμς από λόφο ύψους 90 μέτρων, με δεύτερο τον συμπατριώτη του Νάρβε Μπόνα και τρίτο τον πολιτογραφημένο Αμερικανό Άντερς Χάουγκεν, ο οποίος όμως είχε επίσης γεννηθεί στη Νορβηγία!
Το άλμα με σκι είναι ένα αγώνισμα υψηλών απαιτήσεων, καθώς οι σκιέρ βαθμολογούνται όχι μόνο βάσει του άλματος που πραγματοποιούν, αλλά και της τεχνικής και του στυλ τους. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες αλμάτων:
1) Ατομικό από λόφο ύψους 90 μέτρων, 2) Ατομικό από λόφο ύψους 120 μέτρων και 3) Ομαδικό από λόφο 120 μέτρων, όπου η κάθε ομάδα αποτελείται από 4 άλτες (ντεμπούτο το 1988, στο Κάλγκαρι).
Στις 6 Απριλίου 2011, η Δ.Ο.Ε. έκανε επίσημα δεκτό το άλμα με σκι γυναικών (ατομικό από λόφο ύψους 90 μέτρων) στο Ολυμπιακό πρόγραμμα για τους Αγώνες του Σότσι.

Η υπερδύναμη
Η κυρίαρχος των Ολυμπιακών μεταλλίων είναι η Φινλανδία με συνολικά 22 (10-8-4). Δεύτερη στην κατάταξη -αν και με περισσότερα μετάλλια- είναι η Νορβηγία, με 29, αλλά λιγότερα χρυσά (9-9-11), ενώ τρίτη βρίσκεται η Αυστρία με 23 (6-7-10). Αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία των Ιαπώνων στη λίστα των κορυφαίων χωρών, με 9 μετάλλια (3-4-2), καθώς το άλμα με σκι κυριολεκτικά λατρεύεται στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Οι αθλητές-ορόσημα
Ο 50χρονος σήμερα Φινλανδός Μάτι Νικάνεν είναι ο απόλυτος θρύλος του αγωνίσματος, με 5 Ολυμπιακά μετάλλια, εκ των οποίων 4 χρυσά, στους Αγώνες του 1984 στο Σαράγιεβο και του 1988 στο Κάλγκαρι. Είναι ο μοναδικός άλτης στην ιστορία του σπορ που έχει κερδίσει και στις 5 μεγάλες διοργανώσεις: Ολυμπιακό μετάλλιο (5), Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (1), Παγκόσμιο Κύπελλο (4), Τουρνουά “Four Hills” (2) και Παγκόσμιο Πρωτάθλημα “Ski flying” (1). Μάλιστα ο Νικάνεν έγινε μέχρι και γραμματόσημο στη χώρα του, ενώ αργότερα έκανε καριέρα ως τραγουδιστής, βγάζοντας μέχρι και χρυσό δίσκο!
Εξαιρετικός αθλητής είναι επίσης ο 32χρονος Ελβετός Σίμον Άμαν, που έχει κατακτήσει 4 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια, το 2002 στο Σολτ Λέικ Σίτι και το 2010 στο Βανκούβερ, στις δύο κατηγορίες του ατομικού. Με τις νίκες του αυτές, ο Ελβετός έγινε ο πρώτος άλτης στην ιστορία των Αγώνων που κέρδισε χρυσά μετάλλια στο ατομικό 90 μέτρων, σε δύο διαφορετικές διοργανώσεις.

Το μεγάλο φαβορί
Στους άντρες ξεχωρίζει αναμφίβολα η μορφή του 23χρονου Αυστριακού Γκρέγκορ Σλίρενζαουερ από το Ίνσμπρουκ, ο οποίος τον Ιανουάριο του 2013, κατέρριψε το «στοιχειωμένο» ρεκόρ του Μάτι Νικάνεν, που μετρούσε 46 νίκες στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο «Σλίρι» (όπως είναι το παρατσούκλι του) μετράει πλέον 52 νίκες, ενώ έχει κατακτήσει και 3 Ολυμπιακά μετάλλια στο Βανκούβερ (1 χρυσό ομαδικού και 2 χάλκινα ατομικού). Στο βάθρο αναμένεται ακόμα να ανεβούν τόσο ο Άμαν, όσο και ο Πολωνός Άνταμ Μάλιζ (2 αργυρά μετάλλια το 2010).
Στις γυναίκες, κορυφαία αθλήτρια αυτή τη στιγμή είναι η 18χρονη Γιαπωνέζα Σάρα Τακανάσι, με την 20χρονη Αμερικανίδα Σάρα Χέντρικσον από το Σολτ Λέικ Σίτι και τη 19χρονη Γαλλίδα Κολίν Ματέλ να την πλαισιώνουν.

Το άθλημα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το άλμα με σκι δεν εξασκείται επαρκώς, διότι προϋποθέτει ειδικές εγκαταστάσεις που δεν είναι διαθέσιμες. Εποπτεύουσα αρχή του αθλήματος είναι η Διεθνής Ένωση Χιονοδρομίας (FIS), μέλος της οποίας είναι η Ελληνική Ομοσπονδία Χιονοδρομίας (ΕΟΧ).
Ο μέχρι σήμερα μοναδικός Έλληνας άλτης είναι ο 25χρονος Νίκος Πολυχρονίδης του ΕΟΣ Δράμας, ο οποίος κατέχει το εθνικό ρεκόρ με 186 μέτρα.

Η ελληνική παρουσία στο Σότσι
Ο Νίκος Πολυχρονίδης συμμετέχει τον τελευταίο μήνα σε αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου, με στόχο να πιάσει το όριο της πρόκρισης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μάλιστα στον τελευταίο του αγώνα, που διεξήχθη την περασμένη Κυριακή στο Κουρσεβέλ των γαλλικών Άλπεων, ο αθλητής μας τερμάτισε 38ος, επίδοση που αποτελεί την καλύτερη φετινή του στους αγώνες COC. Με άλμα στα 86,5 μέτρα (από τον βατήρα των 96 μέτρων) και 117 βαθμούς, ο Πολυχρονίδης βρέθηκε πολύ κοντά στον στόχο του, που ήταν η πρόκριση στους τελικούς (31 πρώτοι αθλητές).

Μικρά και ενδιαφέροντα

• Τα πέδιλα που χρησιμοποιούνται στο άλμα με σκι είναι διαφορετικά από εκείνα που χρησιμοποιούνται στις καταβάσεις, καθώς είναι πιο φαρδιά και μακριά (260-275 εκατοστά).
• Το ρεκόρ προσέλευσης κοινού σημειώθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1936, στους 4ους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της γερμανικής πόλης Γκάρμις-Πάρτενκιρχεν, όταν 220.000 θεατές συγκεντρώθηκαν στην πίστα αλμάτων “Große Olympiaschanze” («Μεγάλος Ολυμπιακός Λόφος»), υπό το βλέμμα του Αδόλφου Χίτλερ…
• Στους Αγώνες του 1956, στην ιταλική Κορτίνα ντ’ Αμπέτσο, οι Φινλανδοί εισήγαγαν ένα νέο, πιο αεροδυναμικό στιλ κατά τη διάρκεια της πτήσης, έχοντας τα χέρια δίπλα στον κορμό και όχι μπροστά από το κεφάλι. Έτσι οι Άντι Χιβάρινεν και Αούλις Καλακόρπι έκαναν το «1-2» στα μετάλλια, παίρνοντας χρυσό και ασημένιο αντίστοιχα.
• Το 1972 στους Αγώνες του Σαπόρο, η οικοδέσποινα Ιαπωνία, που ως τότε δεν είχε κατακτήσει ποτέ χρυσό μετάλλιο σε Χειμερινούς Ολυμπιακούς, σάρωσε τα μετάλλια στο άλμα με σκι στον μικρό λόφο, ανεβάζοντας στο βάθρο 3 αθλητές, με πρώτο τον Γιούκιο Κασάγια, δεύτερο τον Ακιτσούγκου Κόνο και τρίτο τον Σέιτζι Αότσι!
• Στο Κάλγκαρι, το 1988, ο δυνατός άνεμος «Σινούκ» που έπνεε στην περιοχή ήταν η αιτία για να καταπέσει ένας άλτης πάνω στη βάση που ήταν τοποθετημένες οι τηλεοπτικές κάμερες.
• Το 1992 στην Αλμπερβίλ, ο 16χρονος Φινλανδός Τόνι Νιέμινεν έγραψε ιστορία, όντας ο νεότερος σε ηλικία άνδρας Ολυμπιονίκης, με τα δύο χρυσά και το ένα χάλκινο που κατέκτησε στο ατομικό.
• Η τεράστια δύναμη της τηλεόρασης έκανε την εμφάνισή της στους Αγώνες του 1994 στο Λίλεχαμερ, καθώς το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο “CBS” παρενέβη στην κατασκευή των δύο λόφων του άλματος με σκι, οι οποίοι μεταφέρθηκαν μερικά μέτρα βορειότερα για να υπάρξουν καλύτερα πλάνα.
• Το παγκόσμιο ρεκόρ στο αγώνισμα κατέχει από τον Φεβρουάριο του 2011 ο Νορβηγός Γιόχαν Ρέμεν Έβενσεν, με 246,5 μέτρα!