Connect with us

MONEY

Ένα παπούτσι διηγείται

Published

on

Το δρομικό κίνημα γιγαντώνεται. Ολόκληρος ο πλανήτης αρχίζει και βγαίνει στους δρόμους για να τρέξει. Η Ελλάδα πρωτοπορεί με τα Street Relays (σκυταλοδρομίες δρόμου) που θα ξεκινήσουν από τη Ραφήνα στις 13 Απριλίου. Μικροί, μεγάλοι και… πολύ μεγάλοι αρχίζουν και βάζουν την άθληση στην καθημερινότητα τους, όσο και αν η Πολιτεία φαίνεται να προσπαθεί να την… αποβάλει. Το μόνο που χρειάζεται κάποιος για να γίνει μέλος του δρομικού κινήματος, είναι ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια.

του Νίκου Κούδα
[email protected]
follow me @nkoudas

Στην Αγγλία τα λένε «τρέινερς», στις Η.Π.Α. «σνίκερς», στο Πακιστάν ονομάζονται «τζόγκερς», ενώ στη Νότια Αφρική είναι τα «τάκις». Όπως και να τα ονομάζουν πάντως, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν στην κατοχή τους ένα ζευγάρι αθλητικών παπουτσιών για τρέξιμο. Πολλά από αυτά αλωνίζουν τα σκονισμένα πεζοδρόμια αχανών μεγαλουπόλεων, κάποια «γράφουν» ατελείωτα χιλιόμετρα σε ταρτάν γηπέδων και διαδρόμους γυμναστηρίων, ενώ άλλα βγάζουν βόλτα τον σκύλο ή απλά μαζεύουν σκόνη, εγκαταλελειμμένα σε κάποια παπουτσοθήκη. Τι κρύβεται όμως πίσω από τη ζωή ενός παπουτσιού;
Η μόδα του τζόκινγκ, που ξεκίνησε τη δεκαετία των ‘80s από τους Προέδρους και τους σούπερ σταρ του Χόλυγουντ των Η.Π.Α., σύντομα εξαπλώθηκε με ρυθμούς επιδημίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Με «πολιορκητικό κριό» την κινηματογραφική βιομηχανία και την επανάσταση που έφερε η εφεύρεση του ‘Walkman’, το τρέξιμο στην πόλη έγινε αγαπημένη συνήθεια σε χρόνο ρεκόρ.
Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία του “Economist”, η αγορά παπουτσιών τρεξίματος είναι από τις επικερδέστερες παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι το 2004, η συνολική αξία της ανερχόταν στα 10,75 δισ. ευρώ, ενώ το 2011 ξεπέρασε τα 12,43 δισ. ευρώ. Η πρωτοκαθεδρία στις πωλήσεις ανήκει στις Η.Π.Α., οι πολίτες των οποίων ξόδεψαν 2,22 δισ. ευρώ μέσα στο 2012 για να αποκτήσουν το δικό τους ζευγάρι. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο όμιλος Adidas, που περιλαμβάνει τις μάρκες Adidas, Reebok και Adidas Golf κατασκεύασε 244 εκατομμύρια ζευγάρια μέσα στο 2012, που τις απέφεραν συνολικά το ποσό των 6,95 δισ. ευρώ από πωλήσεις!

«Μητέρα» Ασία
Όπως είναι ο κανόνας στη βιομηχανία της μόδας, τα ηνία στην κατασκευή των παπουτσιών τρεξίματος έχουν οι φτωχές χώρες της ασιατικής ηπείρου, με τα άφθονα και κυρίως φτηνά εργατικά χέρια. Έτσι, υπολογίζεται ότι μέσα στο 2012 το 96% των παπουτσιών της Adidas κατασκευάστηκε στην Ασία, ενώ την ίδια στιγμή η συνολική παγκόσμια παραγωγή σε Ευρώπη και Αμερική έφτασε μετά βίας το 4%. Η γερμανική εταιρεία χρησιμοποίησε πέρσι 1.109 ανεξάρτητα εργοστάσια παραγωγής σε συνολικά 62 χώρες της υφηλίου. Αντίθετα, ο αμερικανικός κολοσσός -και αντίπαλο δέος- ΝΙΚΕ, συνεργάστηκε με μόλις 107 εργοστάσια σε ένα δίκτυο 12 διαφορετικών χωρών, με τη μερίδα του λέοντος να βρίσκεται στις χώρες τις Άπω Ανατολής (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Βιετνάμ, Ταϊβάν, Ινδία, Ινδονησία) με τις υπόλοιπες να είναι οι Ιταλία και Βοσνία στη Γηραιά Ήπειρο, ενώ από την αμερικανική ήπειρο χρησιμοποιούνται το Μεξικό, η Βραζιλία και η Αργεντινή. Στο ίδιο μήκος κινείται και η τρίτη υπερδύναμη του χώρου, η γερμανική PUMA, η οποία συνεργάζεται με 200 εργοστάσια παραγωγής, δραστηριοποιούμενη κυρίως σε Κίνα και Ινδονησία.
Ωστόσο, παραμένει κοινό μυστικό ότι οι αμοιβές που δίνονται στους χιλιάδες φτωχούς εργάτες είναι κυριολεκτικά μισθοί πείνας, ενώ πολύ συχνά διαρρέουν ρεπορτάζ περί κατάφορης καταπάτησης των εργασιακών δικαιωμάτων στα «εργοτάξια της ντροπής», όπως έχουν χαρακτηριστεί από την Παγκόσμια Προστασία Καταναλωτή και τη Διεθνή Αμνηστία οι μονάδες παραγωγής των ζάπλουτων πολυεθνικών. Οι συχνότατες φωνές διαμαρτυρίας έχουν αναγκάσει τις εταιρείες να δείξουν ένα πρόσωπο κοινωνικής ευθύνης, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που θα εξασφαλίζουν την τήρηση όλων των απαραίτητων κανόνων υγιεινής και ασφαλείας στις αλυσίδες παραγωγής και διανομής τους.
Άλλωστε οι αριθμοί δε λένε ψέματα: οι μισθοί στην Κίνα κυμαίνονται από 121 ως 193 ευρώ τον μήνα, στην Ινδονησία το πλαίσιο βρίσκεται μεταξύ 73-105 ευρώ, ενώ τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα στο Βιετνάμ, όπου οι εργάτες λαμβάνουν το πενιχρό ποσό των 50 ευρώ, με τα 80 ευρώ να αποτελούν το «ταβάνι» των αμοιβών…

Εργαζόμενα κορίτσια
Το προφίλ των εργατών που παράγουν τα εκατομμύρια των αθλητικών παπουτσιών συνοψίζεται στο τρίπτυχο «Νέα, γυναίκα, αλλοδαπή». Ειδικά στην Κίνα, όπου λειτουργούν 213 εργοστάσια παραγωγής, το 71% του προσωπικού (σύνολο 459.307 άτομα) είναι θηλυκού φύλου, με μέσο όρο ηλικίας τα 25 χρόνια, έχοντας σχετική εργασιακή εμπειρία 2-3 ετών, ενώ πολλές από αυτές είναι αλλοδαπές μετανάστριες, σε ποσοστό που μπορεί να φτάσει ακόμη και το 99%!

Από τι είμαι φτιαγμένο;
Ένα τυπικό παπούτσι τρεξίματος μπορεί να αποτελείται από 50 διαφορετικά μέρη, τα οποία κατασκευάζονται ξεχωριστά και συναρμολογούνται στο χέρι, με τα βασικά μέρη του να είναι το επάνω μέρος, η μεσαία σόλα και η κάτω σόλα. Τα βασικά υλικά που χρησιμοποιούνται είναι το καουτσούκ και το βαμβάκι, με τα συνθετικά υλικά να κερδίζουν επίσης έδαφος τα τελευταία χρόνια. Πάντως η ποιότητα του φυσικού καουτσούκ –που απαντάται κυρίως σε Ταϊλάνδη, Μαλαισία και Ινδονησία- θεωρείται σαφώς ανώτερη από εκείνη του συνθετικού και προτιμάται περισσότερο. Άλλα υλικά που απαρτίζουν ένα παπούτσι είναι το ύφασμα, το πλαστικό, το αφρολέξ, το μέταλλο, το πανί και το δέρμα.

Η ζωή στη βιτρίνα
Όταν το τελικό προϊόν φτάσει στο κατάστημα, βλέπει την τιμή του κυριολεκτικά να εκτοξεύεται. Έτσι, υπολογίζεται ότι η τελική τιμή λιανικής είναι 4 φορές υψηλότερη σε σχέση με το πραγματικό κόστος παραγωγής του παπουτσιού! Φυσικά στα έξοδα συνυπολογίζονται τα εργατικά, καθώς και τα έξοδα μεταφοράς και εκτελωνισμού του προϊόντος από τη χώρα κατασκευής του. Αν λοιπόν ένα ζευγάρι κοστίζει 110 ευρώ στη βιτρίνα ενός καταστήματος, αυτό σημαίνει ότι ο έμπορος το αγόρασε από την εταιρεία στη μισή τιμή (55 ευρώ), με τα έξοδα παραγωγής του να κόστισαν στην εταιρεία τα μισά, δηλαδή 24,42 ευρώ. Δηλαδή από την τελική τιμή της βιτρίνας, μόλις το 0,4% αυτής αντιστοιχεί στον μισθό του εργάτη που το κατασκεύασε!
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το φτηνότερο παπούτσι στις Η.Π.Α. κοστίζει 22 ευρώ, με το ακριβότερο να φτάνει στα 296 ανάλογα με τη μάρκα και το αν υποστηρίζεται από κάποιον συγκεκριμένο αθλητή. Άλλωστε, ως γνωστόν οι εταιρείες και οι σούπερ σταρ του επαγγελματικού αθλητισμού συνάπτουν χρυσοφόρες συμφωνίες εκατομμυρίων δολαρίων, για να προωθήσουν συγκεκριμένα μοντέλα.
Το 1984, ο «αέρινος» Μάικλ Τζόρνταν υπέγραψε 5ετές συμβόλαιο με τη ΝΙΚΕ για 366.000 ευρώ το χρόνο καθώς και συμμετοχή στην αγορά μετοχών της εταιρείας, φτάνοντας τη συνολική συμφωνία στα 5,12 εκ. ευρώ! Σήμερα, ο Τζόρνταν εισπράττει περίπου 43,88 εκ. ευρώ τον χρόνο από τη –δική του πλέον- μάρκα Jumpman23 (αποδίδει 20% από τα κέρδη στη NIKE). Φυσικά όσο περνάνε τα χρόνια αυξάνονται και τα μεγέθη, και το 2003 ο «βασιλιάς» Λεμπρόν Τζέιμς συμφώνησε με τον αμερικανικό κολοσσό να λαμβάνει 68 εκ. ευρώ για 7ετή συνεργασία (9,65 εκ. τον χρόνο). Το 2010 η ΝΙΚΕ ανανέωσε τη συνεργασία τους για άγνωστο ποσό που εκτιμάται ότι ξεπέρασε τα 7,31 εκ. ευρώ ετησίως. Τέλος, ο Ντέρικ Ρόουζ υπέγραψε συμβόλαιο 14ετούς διάρκειας με την Adidas για συνολικό ποσό 182,82 εκ. ευρώ, δηλαδή κάτι λιγότερο από 13,16 εκ. ευρώ ανά έτος!
Πάντως, το ακριβότερο ζευγάρι παπουτσιών τρεξίματος τον κόσμο κοστολογήθηκε σε 36.563 ευρώ! Πρόκειται για ένα σπάνιο, συλλεκτικό ζευγάρι της ΝΙΚΕ σε περιορισμένο αριθμό, στολισμένο με διαμάντια.

Βρίσκοντας ένα σπιτικό
Οι καλύτεροι πελάτες των αθλητικών εταιρειών είναι όπως ήταν αναμενόμενο οι άντρες, οι οποίοι αναλογούν στο 50% των συνολικών πωλήσεων παπουτσιών τρεξίματος. Ακολουθούν οι γυναίκες με ποσοστό 30%, ενώ τελευταία κατά σειρά έρχονται τα παιδιά, τα οποία αντιστοιχούν στο 20% των συνολικών πωλήσεων παγκοσμίως.

Ας είναι καλά ο μαραθώνιος
Στη ραγδαία αύξηση των πωλήσεων παπουτσιών τρεξίματος, βασικότατο ρόλο έπαιξε και συνεχίζει να παίζει η εξάπλωση της συμμετοχής των πολιτών σε διοργανώσεις μαραθωνίων ανά τον κόσμο (Βοστώνη, Λονδίνο, Αθήνα κλπ). Είναι εντυπωσιακό ότι ενώ το 2005 οι δρομείς μαραθωνίων ανέρχονταν σε κάτι λιγότερο από 700.000, το 2011 αυξήθηκαν σε 1.600.000! Μάλιστα, η νέα τρέλα ακούει στο όνομα «Υπερμαραθώνιος» (Ultramarathon). Πρόκειται για οποιαδήποτε διαδρομή ξεπερνάει σε απόσταση τα 42 χιλιόμετρα, φτάνοντας ακόμη και στα 322 χιλιόμετρα! Ένας από τους δυσκολότερους υπερμαραθωνίους παγκοσμίως είναι το ελληνικό «Σπάρταθλο», το οποίο είναι η διαδρομή μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης, που υπολογίζεται σε 264 χλμ.

Η τεχνολογία στην υπηρεσία του τρεξίματος
Και επειδή στην εποχή της επέλασης των social media τίποτα δε μένει ανεπηρέαστο, οι σύγχρονοι απόγονοι του Φειδιππίδη απολαμβάνουν διευκολύνσεις και applications, που μέχρι πριν λίγα χρόνια αποτελούσαν επιστημονική φαντασία. Έτσι, με τη χρήση δορυφορικών συστημάτων GPS, ένας δρομέας μπορεί να εντοπίσει και να ανταγωνιστεί έναν φίλο του σε πραγματικό χρόνο, οπουδήποτε στον κόσμο! Επιπλέον, εφαρμογές όπως εκείνη της ΝΙΚΕ, λειτουργούν σαν κινητό καρδιογράφημα λαμβάνοντας στοιχεία για τους παλμούς, την εφίδρωση και την καταπόνηση του δρομέα, συνεισφέροντας στη μεγιστοποίηση των επιδόσεών του. Μία ακόμη ενδιαφέρουσα ηλεκτρονική εφαρμογή είναι το JOG.FM, καθώς μπορεί να δημιουργήσει προσωπικές λίστες αγαπημένης μουσικής για τον κάθε δρομέα, σχεδιάζοντας ταυτόχρονα και τις προτιμότερες δυνατές διαδρομές, βάσει του χάρτη της κάθε πόλης!

Η ζωή μετά…
Κι επειδή όλα τα πράγματα κάποτε τελειώνουν, τα παλιά και χρησιμοποιημένα παπούτσια βρίσκουν αργά ή γρήγορα τη θέση τους στον κάδο των απορριμμάτων. Ή μήπως υπάρχει και ζωή μετά… θάνατον;
Πρώτη η ΝΙΚΕ, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, δημιούργησε το πρόγραμμα «Ξαναχρησιμοποίησε-Ένα-Παπούτσι» (‘Reuse-A-Shoe’), που αποσκοπούσε στην ανακύκλωση των παλιών σνίκερς. Από τότε έχουν συγκεντρωθεί και ανακυκλωθεί πάνω από 28 εκ. ζευγάρια αθλητικών παπουτσιών, όχι μόνο της ΝΙΚΕ, αλλά κάθε είδους μάρκας. Το υλικό που προκύπτει από αυτή την επεξεργασία ανακύκλωσης, γνωστό ως ‘Nike Grind’, χρησιμοποιείται για την κατασκευή επιφανειών για γήπεδα και ταρτάν για κουλουάρ αγώνων δρόμου, σε περισσότερες από 450.000 περιοχές στον κόσμο.
Άλλα φιλανθρωπικά προγράμματα είναι το ‘Soles4Souls’ («Σόλες για ψυχές)», που δώρισε 1 εκ. ζευγάρια παπούτσια στα θύματα του τσουνάμι της Ασίας το 2004, καθώς και εκείνα των τυφώνων Κατρίνα και Ρίτα, στη Νέα Ορλεάνη των Η.Π.Α., το καλοκαίρι του 2005, καθώς και το ‘Shoe4Africa’ («Παπούτσι για την Αφρική»), ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που δωρίζει ελαφρώς χρησιμοποιημένα παπούτσια σε αφρικανικές χώρες.

Οι απόψεις - editorial που δημοσιεύονται στο Sportsfeed απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Sportsfeed το οποίο τηρεί πιστά τις αρχές της ελευθεροτυπίας: Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης. Copyright © 2022 Sportsfeed.gr

*/