Πριν από λίγες ημέρες, σε συνέντευξη τύπου ο ΣΕΓΑΣ ανακοίνωσε το νέο αγωνιστικό πρόγραμμα των μικρών αγωνιστικών κατηγοριών, όπου ο γενικός γραμματέας κ. Σεβαστής ανέφερε μεταξύ των άλλων «Στόχος είναι να μπορέσουμε να ελαχιστοποιήσουμε την πρόωρη επιβάρυνση σε μικρούς αθλητές, έτσι ώστε να μην καταπονούνται και να μην έρχονται στις μεγαλύτερες ηλικίες με προβλήματα στην τεχνική και άλλες παραμέτρους που συμβάλουν στο αγωνιστικό αποτέλεσμα». Η μη αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος από τον ΣΕΓΑΣ ήταν η αιτία για τις δημόσιες διαφωνίες μου εδώ και πάνω από 10 χρόνια…
του Πλούταρχου Σαρασλανίδη
προπονητής στίβου
Λίγο πριν αρχίσει η δημόσια διαβούλευση με τους προπονητές καταθέτω τους προβληματισμούς μου για το συνολικό πρόβλημα της πρόωρης εξειδίκευσης.
Βέβαια το θέμα της πρόωρης υψηλής επίδοσης – απόδοσης είναι ένα από τα σύγχρονα προβλήματα του παγκόσμιου αθλητισμού και σύμφωνα με τον Αμερικανικό ιατρικό σύνδεσμο (American Medical Society for Sports Medicine, Br J Sports Med 2014) «Υπάρχει ανησυχία ότι η πρώιμη εξειδίκευση στον αθλητισμό μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά τραυματισμού υπέρχρησης (overuse) και αθλητικής εξουθένωσης (burnout)»
Επιπλέον η ίδια η IAAF, στο εγχειρίδιο Κids’ athletics (κεφάλαιο: The Athlete’s Career, 2006) κάνει τις παρακάτω διαπιστώσεις για την πρόωρη ειδίκευση:
• Ανεπάρκεια όσον αφορά τις βασικές αρχές των κινητικών δεξιοτήτων
• Πρόκληση τραυματισμών, εξαιτίας της φθοράς από πάρα πολύ μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων επαναλήψεων σε ένα αναπτυσσόμενο σώμα
• Πρόωρη σωματική και ψυχική εξάντληση («κάψιμο»)
• Πρόωρη αποχώρηση από το άθλημα
Επανερχόμενος στην απόφαση του ΣΕΓΑΣ διαπιστώνω ότι πράγματι η αναδιαμόρφωση του αγωνιστικού προγράμματος στις κρίσιμες, για το αθλητικό μέλλον, αγωνιστικές κατηγορίες των Κ14 και Κ16 μειώνει την εξειδίκευση της προπόνησης στον αναερόβιο γαλακτικό μηχανισμό παραγωγής ενέργειας. Και γνωρίζουμε ότι βιολογικά πρέπει να «προπονηθεί» μετά την ηλικία των 15-16 ετών.
Όμως το πρόβλημα της πρόωρης εξειδίκευσης είναι γενικό και έχει σχέση με όλα τα αγωνίσματα…
Σήμερα στην ελληνική πραγματικότητα έχουμε τα παρακάτω δεδομένα:
α. η έναρξη της αθλητικής δραστηριότητας έχει μεταφερθεί πολύ νωρίτερα (7-9 ετών)
β. το σύστημα αξιολόγησης των σωματείων και των προπονητών ευνοεί – προωθεί την πρόωρη εξειδίκευση.
Άρα οι προπονητές «οδηγούνται» σε επιλογές πρόωρης εξειδίκευσης – απόδοσης και για να πετύχουμε την αποφυγή αυτού του φαινομένου θα πρέπει να αντιμετωπισθεί συνολικά το πρόβλημα.
Πιο συγκεκριμένα προτείνω αλλαγή στο σύστημα αξιολόγησης προπονητών – σωματείων:
1. Στις αγωνιστικές κατηγορίες Κ14 και Κ16 να μην επιβραβεύεται η βαθμοθηρία (1ος – 2ος – 3ος …) αλλά ο αριθμός των παιδιών κάθε σωματείου που έχουν πιάσει τα όρια για την βαθμολόγηση ή την συμμετοχή τους στον αντίστοιχο αξιολογούμενο αγώνα (Διασυλλογικό ή Περιφερειακό ή Πανελλήνιο πρωτάθλημα). Προφανώς θα υπάρχει και ένας συνελεστής – πολλαπλασιαστής του αριθμού των αθλητών, έτσι ώστε οι βαθμοί αξιολόγησης να μην είναι λιγότεροι από την αξιολόγηση, των μεγάλων αγωνιστικών κατηγοριών, με το μ.ο. από τους βαθμούς του 1ου – 12ου (13 – 1). Με αυτό τον τρόπο οι προπονητές θα έχουν κίνητρο να αναδείξουν περισσότερους αθλητές και όχι να επικεντρώνονται μόνο στο μεγάλο ταλέντο, που σήμερα τους δίνει τους περισσότερους βαθμούς.
2. Ταυτόχρονα να αυξηθεί το ποσοστό συμμετοχής των μικρών αγωνιστικών κατηγοριών (Κ14,16) στη συνολική αξιολόγηση, έτσι ώστε τα σωματεία να έχουν υψηλό κίνητρο για μαζική συμμετοχή.
3. Τα σωματεία θα παίρνουν διπλάσιους βαθμούς από τον αριθμό των παιδιών της Κ14 που θα αγωνίζονται σε πολύαθλα, σε σχέση με τα ατομικά αγωνίσματα, γιατί η εμπειρία δείχνει οτι τα σωματεία οργανώνουν κυρίως αγώνες με ατομικά αγωνίσματα, άρα από 12-13 ετών έχουμε επιλεγμένους αθλητές για συγκεκριμένα αγωνίσματα.
4. Τα κίνητρα που υπάρχουν σήμερα για πρωτιές (1ος – 3ος σε Πανελληνίους, και πριμ συμμετοχής και διάκρισης σε διεθνείς θεσμικούς αγώνες) στους σωματειακούς προπονητές των αθλητών των μικρών αγωνιστικών κατηγοριών, θα πρέπει να θεσπισθούν για τους προπονητές των αγωνιστικών κατηγοριών Κ23 και Α-Γ. Το γεγονός ότι οι αθλητές αυτοί (Κ23 & Α-Γ) δεν πληρώνουν συνδρομή μειώνει σοβαρά το οικονομικό κίνητρο για τους προπονητές τους, σε αντίθεση με τις μικρές κατηγορίες.
5. Επιπλέον θα πρέπει να υλοποιηθεί, με σοβαρό οικονομικό αντίκρισμα, το κίνητρο, που έχει θεσμοθετημένο ο ΣΕΓΑΣ, για την παραχώρηση των αθλητών από τους σωματειακούς προπονητές (μετά την ηλικία των 18-19 ετών) σε Ομοσπονδιακούς προπονητές, από όπου θα λαμβάνουν για τα επόμενα 3 χρόνια αντίστοιχα το 50-40-30% της πριμοδότησης, που θα κερδίζει ο ομοσπονδιακός προπονητής του ΣΕΓΑΣ, από διεθνείς διακρίσεις όταν οι αθλητές θα ανήκουν στην αγωνιστική κατηγορία Νέων και Α-Γ. Έτσι ο σωματειακός προπονητής θα έχει μακροπρόθεσμο οικονομικό στόχο για τον αθλητή του.
