Υπηρετώ τον αγωνιστικό ερασιτεχνικό αθλητισμό πάνω από 40 χρόνια και έχω ζήσει πολύ διαφορετικές εποχές, στις σχέσεις της αθλητικής κοινωνίας με το οικογενειακό περιβάλλον των αθλητών.
του Πλούταρχου Σαρασλανίδη
προπονητής στίβου
Από την δεκαετία του 1960 θυμάμαι η εκάστοτε πολιτεία, μέσω επιχορηγήσεων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, να συντηρεί τα αγωνιστικά τμήματα των ερασιτεχνικών σωματείων. Με τα χρήματα αυτά τα σωματεία καλύπτανε το σύνολο των εξόδων τους (πληρωμές προπονητών, οικονομική υποστήριξη αθλητών, ταξίδια για αγώνες, ρουχισμός κ.α.).
Από την δεκαετία του 1980 η πολιτεία άλλαξε το σύστημα των επιχορηγήσεων. Τα χρήματα τα έπαιρναν οι ομοσπονδίες και με ένα σύστημα αξιολόγησης των σωματείων τα πίστωναν στα σωματεία. Την περίοδο αυτή δημιουργήθηκε και ο θεσμός του σωματειακού προπονητή με σοβαρά οικονομικά ανταλλάγματα (όσο ο μισθός του καθηγητή στη μέση εκπαίδευση). Σταδιακά τα χρήματα που αφορούσαν ειδικά τους μισθούς των προπονητών η ΓΓΑ τα έστελνε με ξεχωριστό κωδικό, έτσι ώστε να αποδίδονται στους φυσικούς αποδέκτες και όχι σε άλλα έξοδα των ομοσπονδιών.
Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και την σταδιακή μείωση, στα επόμενα χρόνια, των επιχορηγήσεων από την πολιτεία προς τις ομοσπονδίες, άρχισε να φαίνεται η έλλειψη των οικονομικών πόρων για την λειτουργία των ερασιτεχνικών σωματείων. Πρώτοι από όλους ένιωσαν την σημαντική μείωση στις αμοιβές τους οι προπονητές. Ο θεσμός του σωματειακού προπονητή, που πληρώνεται από την ομοσπονδία ουσιαστικά αποτελεί «φιλοδώρημα».
Με άλλα λόγια άρχισε να αλλάζει το «δόγμα» της υποχρέωσης της πολιτείας να προσφέρει τα μέσα για δωρεάν αθλητισμό στη νεολαία. Τα δεδομένα χειροτέρεψαν με την έναρξη της οικονομικής κρίσης και η αθλητική κοινωνία (ομοσπονδίες – σωματεία – προπονητές), χωρίς ουσιαστική αντίσταση, προσαρμόστηκε σε αυτά.
Σήμερα η νέα πραγματικότητα έχει επιβάλει:
α. συνδρομές στις ακαδημίες όλων των αθλημάτων μέχρι και την ενηλικίωση, για αυτοχρηματοδότηση των σωματείων έτσι ώστε να πληρώνονται οι προπονητές των ακαδημιών.
β. δημιουργία σχολών αθλημάτων-αγωνισμάτων με δίδακτρα – συνδρομή ή λειτουργία του θεσμού των προσωπικών προπονητών (personal trainers) με δεδομένο ότι οι προπονητές των μεγάλων αγωνιστικών κατηγοριών δεν έχουν άλλο ουσιαστικό οικονομικό κίνητρο. Και αυτό συμβαίνει γιατί τα σωματεία πληρώνουν ελάχιστα χρήματα.
γ. κάλυψη εξόδων αθλητικού εξοπλισμού και μετακίνησης για προπονήσεις και για αγώνες, σχεδόν στο σύνολο τους, από τους γονείς των αθλητών.
Η μόνη παροχή που υπάρχει ακόμη είναι η δωρεάν χρήση των δημοτικών και εθνικών αθλητικών χώρων. Επίσης η προπονητική υποστήριξη των μελών των προεθνικών ομάδων αλλά και η οικονομική υποστήριξη, ελάχιστου ποσοστού αθλητών, από αυτούς που εκπροσωπούν την Εθνική ομάδα σε διεθνείς αγώνες.
Η ανεύρεση χορηγών από ομοσπονδίες και σωματεία είναι δύσκολη υπόθεση, πλην των περιπτώσεων αγώνων με μαζικές συμμετοχές. Εκεί βρίσκεται και η προοπτική υποστήριξης αθλητών-προπονητών, όπως συμβαίνει διεθνώς. Με δεδομένο ότι οργανωτικά υπάρχουν πολλοί εθελοντές, όπως οι συνάδελφοι τεχνικοί, για τον Μαραθώνιο-ημιμαραθώνιο.
