Ο νέος θεσμός του «μέντορα» και το φαινόμενο της πρόωρης απόδοσης

Μετά τις επίσημες θέσεις του ΣΕΓΑΣ, όπως παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο της ΕΠΑΚΑΒ, για την συνέχεια του αθλητικού οικοδομήματος παρατηρούνται δύο διαφορετικές προπονητικές προσεγγίσεις…

του Πλούταρχου Σαρασλανίδη
Αναπληρωτής καθηγητής
Προπονητικής κλασικού αθλητισμού

Πιο συγκεκριμένα:
1. Ο ΣΕΓΑΣ ανακοίνωσε την δημιουργία του θεσμού του «μέντορα» για την υποστήριξη του έργου των προπονητών. Μια θαυμάσια πρωτοβουλία, που έρχεται να συμπληρώσει τους θεσμούς των σεμιναρίων και των προπονητικών συγκεντρώσεων που αυξάνονται… Έχει μεγάλη σημασία, όπως αναφέρεται στην εισήγηση του ΣΕΓΑΣ η καθοδήγηση να είναι συναινετική, ατομική, και διαχρονική. Σίγουρα, ως νέος «θεσμός» θα περάσει από την πιλοτική φάση μέχρι να καθιερωθεί στη προπονητική κουλτούρα μας.
Προφανώς οι προπονητές που θα «χρεωθούν» την προπονητική καθοδήγηση θα προτείνουν τον «σωστό δρόμο» της αθλητικής ανάπτυξης και ΟΧΙ της πρόωρης απόδοσης. Και αυτό γιατί είναι δεδομένο ότι οι ομοσπονδιακοί και οι έμπειροι προπονητές γνωρίζουν, από το παρελθόν, ότι πολλοί νεαροί πρωταθλητές Π-Κ και Ε-Ν δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν στις μεγάλες αγωνιστικές κατηγορίες.

2. Παράλληλα o ΣΕΓΑΣ ανακοίνωσε τα κίνητρα των σωματειακών προπονητών από διακρίσεις των αθλητών τους, όπου παρατηρείται το φαινόμενο της υψηλότερης πριμοδότησης των προπονητών των μικρών αγωνιστικών κατηγοριών, όπως φαίνεται στο παρακάτω πίνακα.

Συμπληρωματικά αναφέρω τα κίνητρα που υπάρχουν στο σχεδιασμό (2013-2016) που αφορούν την μετακίνηση αθλητών από σωματειακούς σε ομοσπονδιακούς όπως αναφέρονται στο σχεδιασμό: «Τέλος οι σωματειακοί προπονητές, που με τη συναίνεση τους θα παραχωρήσουν αθλητή τους προκειμένου να γυμναστεί στα κέντρα υψηλού αθλητισμού της ομοσπονδίας, με προπονητή της έγκρισης του ΣΕΓΑΣ, θα λαμβάνουν για τα επόμενα τρία χρόνια το 30% της πριμοδότησης, που θα αντιστοιχούσαν στον ομοσπονδιακό προπονητή του ΣΕΓΑΣ»
Πολύ σημαντικό κίνητρο για μακροχρόνιο σχεδιασμό της προπόνησης, που όμως ΔΕΝ έχει υλοποιηθεί…
Στα παραπάνω δεδομένα, των κινήτρων των προπονητών, προσθέτουμε τα αυξημένα όρια του ΣΕΓΑΣ στις μικρές αγωνιστικές κατηγορίες, για συμμετοχή σε διεθνείς θεσμικούς αγώνες.
Έτσι συμπληρώνεται η εικόνα για την «πίεση» στους σωματειακούς προπονητές να ετοιμάσουν τους νεαρούς αθλητές τους πρόωρα για υψηλές επιδόσεις.

Τα τελευταία τρία χρόνια που εφαρμόζονται τα παραπάνω κίνητρα:
α. Αυξήθηκε κατακόρυφα ο αριθμός των νεαρών αθλητών που πιάνουν τα όρια για συμμετοχή και επίσης οι διακρίσεις σε τελικούς και στα μετάλλια (5η χώρα στην Ευρώπη στο 1ο πρωτάθλημα Π-Κ).
β. Μειώθηκε ο αριθμός των αθλητών που συνεχίζουν αθλητισμό στα επόμενα 3-4 χρόνια μετά την συμμετοχή τους σε παγκόσμιο πρωτάθλημα Π-Κ.
Συμπληρώνουμε ότι, με βάση τις μελέτες έγκριτων στατιστικολόγων, το 2016 σημειώθηκαν οι χαμηλότεροι μέσοι όροι επιδόσεων στις 10αδες και 20αδες των καλυτέρων επιδόσεων από το 1974. Άρα μετά τις μικρές κατηγορίες η πρόοδος είναι αρνητική.
Με αυτά τα δεδομένα ο «μέντορας» προπονητής θα κληθεί να περάσει την προπονητική του φιλοσοφία σε προπονητές που έχουν ΑΝΤΙΘΕΤΑ κίνητρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ΑΚΡΙΒΩΣ η προπονητική φιλοσοφία του «αργού δρόμου» είχε παρουσιασθεί από την ομάδα επιμόρφωσης του ΣΕΓΑΣ στα σεμινάρια για τον αναπτυξιακό αθλητισμό το 2006-2008. Τότε ορισμένοι σωματειακοί προπονητές είχαν αναφέρει ότι αυτά που τους λέγαμε δεν εφαρμόζονται στην Ελλάδα, όπου το σύστημα αξιολόγησης των σωματείων και κατ’ επέκταση των προπονητών είναι τέτοιο που ουσιαστικά επιβάλλει την πρόωρη εξειδίκευση των νεαρών αθλητών, έτσι ώστε να αξιολογηθεί καλύτερα το σωματείο. Σήμερα το πρόβλημα έχει μεγεθυνθεί με τα κίνητρα πρόωρης απόδοσης.
ΠΡΟΦΑΝΩΣ πρέπει να υπάρχουν κίνητρα για τους σωματειακούς προπονητές των μικρών αγωνιστικών κατηγοριών, αλλά ΟΧΙ εστιασμένα στις πρωτιές. Και φυσικά πρέπει να υλοποιηθεί το κίνητρο για την παραχώρηση των αθλητών τους (μετά την ηλικία των 18-19 ετών) σε ομοσπονδιακούς προπονητές, από όπου θα λαμβάνουν για τα επόμενα τρία χρόνια το 30% της πριμοδότησης, που θα αντιστοιχούν στον ομοσπονδιακό προπονητή του ΣΕΓΑΣ, όταν οι αθλητές θα ανήκουν στην αγωνιστική κατηγορία νέων και Α-Γ.
Και επειδή ότι συμβαίνει στην ανάπτυξη έχει αντίκτυπο, τα επόμενα χρόνια, στον υψηλό αθλητισμό πρέπει να πάρουμε διορθωτικά μέτρα έτσι ώστε να έχουμε στο μέλλον αθλητές που θα ακολούθουν την προπονητική στρατηγική του «αργού δρόμου» που μακροχρόνια οδηγεί σε υψηλότερου επιπέδου επιδόσεις και σε μακροβιότερη αθλητική καριέρα – μια στρατηγική που ως μικρή χώρα πρέπει να ακολουθήσουμε γιατί δεν μπορούμε να έχουμε κάθε χρόνο μεγάλα ταλέντα. Ασφαλώς υπάρχουν στη χώρα μας και θετικά παραδείγματα αθλητών με σωστή μακροχρόνια αθλητική ανάπτυξη (Κελεσίδου, Ιακωβάκης, Φιλιππίδης, Τσάτουμας κ.α.) αλλά και περισσότερα αρνητικά παραδείγματα…