Η απόδραση της Νάντια

Ήταν σαν σήμερα, πριν από 24 χρόνια, όταν η γυναίκα – θρύλος του παγκόσμιου αθλητισμού, Νάντια Κομανέτσι έφτασε στη δική της γη της επαγγελίας.

του Ηλία Τάταλα
[email protected]

Έχοντας περάσει αρχικά από τη Ρουμανία στην Ουγγαρία, βρέθηκε στην Αυστρία και ζήτησε άσυλο στην αμερικάνικη πρεσβεία. Άμεσα επιβιβάστηκε στο αεροπλάνο για τις ΗΠΑ. «Είχα φτάσει σε αδιέξοδο. Ή θα γινόμουν σαν τους άλλους ανθρώπους τριγύρω μου που μέσα τους ούρλιαζαν σιωπηλά ή θ’ αποφάσιζα εγώ για τη ζωή μου», είπε για τη φυγή της.

Το θαύμα
Κόρη ενός μηχανικού αυτοκινήτων και μιας νοικοκυράς, η Κομανέτσι γεννήθηκε το 1961 σ’ ένα χωριό στους πρόποδες των Καρπαθίων, το Ονέστι, με μια σπάνια ανωμαλία: μια κύστη γεμάτη υγρό στην κορυφή του κεφαλιού. Οι γιατροί δεν ήταν σίγουροι αν θα ζήσει, και προειδοποιούσαν τους δικούς της πως, ακόμα κι αν τα κατάφερνε, θα έπασχε από νοητική υστέρηση.
Σαν από θαύμα, η κύστη εξαφανίστηκε. Mε το που επέστρεψαν από το νοσοκομείο, εξαιτίας μιας χιονοθύελλας η στέγη πάνω από το δωμάτιο του μωρού κατέρρευσε, δευτερόλεπτα αφότου ο παππούς του, από ένστικτο, το είχε απομακρύνει από κει. Δεύτερο θαύμα…
Στα έξι της, το μυθικό ζεύγος προπονητών Κάρολι, ο Μπέλα και η Μάρτα, την εντόπισαν να κάνει τροχούς και την δέχτηκαν στο πειραματικό σχολείο γυμναστικής. Τέσσερα χρόνια αργότερα, μόλις σε ηλικία δέκα ετών έκανε το διεθνές ντεμπούτο της.
«Όταν ήμουν παιδί η γυμναστική δεν έφερνε μαζί της δόξα, αθλητικούς ατζέντηδες, εκατομμύρια δολάρια ή τη φωτογραφία σου σε κουτιά από ποπ κορν. Δεν μπορείς να εξαναγκάσεις ένα παιδί να ασχοληθεί με κάτι τόσο πολύπλοκο και να βελτιωθεί σ’ αυτό, αν δεν το επιθυμεί και το ίδιο. Μ’ έβαλαν σ’ ένα γυμναστήριο να παίξω κι αν δεν μου άρεσε μπορούσα να γυρίσω σπίτι».
Ο αστικός μύθος ήθελε τον Μπέλα Κάρολι να τη βασανίζει στις προπονήσεις. Εκείνη το αντέκρουσε: «Ποτέ μου δεν γνώρισα άλλον προπονητή που ν’ αγωνίζεται τόσο σκληρά και με τόσο θόρυβο για τα δικαιώματα των αθλητριών του. Υπήρξαν στιγμές που ισορρόπησε επικίνδυνα μεταξύ σωστού και λάθους, δικαιοσύνης και αδικίας, αλλά η εμπειρία που είχα μαζί του σαν παιδί, δεν μοιάζει με τίποτε άλλο απ’ όσα έχω ζήσει».

Το απόλυτο 10
Η μικροκαμωμένη πρωταθλήτρια με το θλιμμένο πρόσωπο έγινε σταρ πρώτου μεγέθους το 1976 στο Μόντρεαλ, όπου κατέκτησε τρία χρυσά μετάλλια (σύνθετο ατομικό, ασύμμετροι ζυγοί, δοκός ισορροπίας) και επιπλέον το αργυρό στο ομαδικό και το χάλκινο στις ασκήσεις εδάφους. Εκεί έγινε η πρώτη που βαθμολογήθηκε με άριστα 10, γεγονός για το οποίο δεν ήταν… προετοιμασμένοι οι ηλεκτρονικοί πίνακες, που έδειξαν βαθμολογία 1.00.

Παγιδευμένη
Σταρ για όλο τον πλανήτη, αλλά δυστυχώς για εκείνη σταρ και για τη Ρουμανία. Πράκτορες της Σεκιουριτάτε του Τσαουσέσκου την ακολουθούσαν σε κάθε βήμα. Κατά τ’ άλλα η ζωή της ήταν γεμάτη στερήσεις, όπως και των συμπατριωτών της. Μέχρι που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει… «Καλύτερα ν’ αυτοκτονήσω», είπε μια μέρα στους πράκτορες κραδαίνοντας ένα μπουκάλι χλωρίνη «για να γλιτώσω μια και καλή».
Στους Ολυμπιακούς του 1980, οι Σοβιετικοί της φώναζαν διαρκώς «πέσε» και την αποδοκίμαζαν, αλλά εκείνη πρόσθεσε στο ενεργητικό της άλλα τέσσερα μετάλλια, δύο χρυσά και δύο αργυρά. Το 1981 αποσύρθηκε, έχοντας κερδίσει παράλληλα τέσσερα μετάλλια σε παγκόσμια πρωταθλήματα (δύο χρυσά, δύο αργυρά) και δώδεκα σε ευρωπαϊκά (εννιά χρυσά, δύο αργυρά, ένα χάλκινο).
Εκείνη τη χρονιά, ο Μπέλα Κάρολι της εκμυστηρεύθηκε ότι σκοπεύει να αυτομολήσει στην Αμερική. Η Κομανέτσι νόμισε πως πάει να την ψαρέψει, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να τον αποχαιρετήσει. «Ζούσα σύμφωνα με τον ανείπωτο κανόνα που βασίλευε στην πατρίδα μου: μην εμπιστεύεσαι απόλυτα κανέναν!»

Η ζωή στην Αμερική
Στις ΗΠΑ βρήκε αποκούμπι στον Κονσταντίν Παναΐτ έναν εργάτη που βοηθούσε Ρουμάνους να φτάσουν στις ΗΠΑ. Ο Παναΐτ έγινε μάνατζερ της, την περιέφερε από εκδήλωση σε εκδήλωση για να κερδίζει χρήματα ο ίδιος. Οι στιλιστικές της επιλογές την απομυθοποιούσαν και έμοιαζε με αγρίμι. Η ισορροπία στη ζωή της ήρθε όταν γνώρισε τον Αμερικανό Ολυμπιονίκη Μπαρτ Κόνερ, με τον οποίον παντρεύτηκε το 1996 στη Ρουμανία. Σήμερα, στα 52 της παραμένει η εμβληματική μορφή της παγκόσμιας γυμναστικής, κάτι το μοναδικό στο είδος της, ένα φαινόμενο που δεν θα επαναληφθεί.

Τα… απίστευτα 10αρια της Κομανέτσι
[youtube id=”Yl9QpC8_LiE” width=”620″ height=”360″]