Από την πρώτη φορά που ο Ιβάν Σαββίδης επιχείρησε να πάρει στα χέρια του τον ΠΑΟΚ, ο όρος διαγραφή προστίμων και προσαυξήσεων από το χρέος της ΠΑΕ, ήταν η μόνιμη επωδός του. Τελικά ο Δικέφαλος πέρασε στα χέρια του Σαββίδη, αλλά καμία μείωση δεν έγινε στο συνολικό χρέος της ΠΑΕ το οποίο φτάνει τα 30.000.000 ευρώ, από τα οποία μόνο τα 11 αποτελούν το πρωτογενές χρέος.
του Θανάση Νικολάου
[email protected]
follow me @ThanNikolou
Σε μεγάλο βαθμό, ο Ιβάν Σαββίδης έχει δίκιο. Το χρέος δεν είναι δικό του. Θέλει να το πληρώσει, αλλά μόνο το χρέος και όχι την ασυνέπεια ή την αδιαφορία των προηγούμενων διοικήσεων. Δυστυχώς για τον ιδιοκτήτη του ΠΑΟΚ, η κυβέρνηση και κυρίως η Τρόικα δεν φαίνονται διατεθιμένοι να του κάνουν το χατήρι, παρά το γεγονός πως αυτοί που δημιούργησαν το χρέος έχουν βάλει την υπογραφή τους σε αυτό και μπορεί το κράτος να τους καλέσει για εξηγήσεις και όχι μόνο. Ο Σαββίδης πληρώνει το συνολικο χρέος της χώρας, λόγω του οποίου οι Ευρωπαίοι δανειστές αρνούνται οποιαδήποτε έκπτωση προς τους οφειλέτες. Και όμως, λίγα χρόνια πριν, το ελληνικό δημόσιο και οι εκπρόσωποι του, ήταν αυτοί που σε μία νύχτα περνούσαν νόμους στο κοινοβούλιο με τους οποίους χαρίζονταν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε ομάδας που διοικούνταν από τυχοδιώκτες. Σχεδόν οι ίδιοι είναι και τώρα, που αρνούνται τη ρύθμιση στον Σαββίδη.
Πολιτικό εφεύρημα
Η ρύθμιση των χρεών για τις ΠΑΕ είναι ένα πολιτικό εφεύρημα στο βωμό της ψηφοθηρίας. Χάρισμα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε ΑΕ την ώρα που για χρέος 40 ευρώ προς το δημόσιο, Έλληνας πολίτης θα βρεθεί στο αυτόφωρο. Η πατρότητα των ευνοϊκών ρυθμίσεων ανήκει στη Νέα Δημοκρατία. Με το άρθρο 21 του νόμου 879/1979 ψηφίστηκε η πρώτη ρύθμιση των χρεών των ΠΑΕ προς το δημόσιο από την κυβέρνηση του Γεωργιου Ράλλη. Το επιχείρημα ήταν πως στο ξεκίνημα του επαγγελματικού αθλητισμού υπήρξε άγνοια νόμων από τις ομάδες.
Η πατρότητα των ευνοϊκών ρυθμίσεων ανήκει στη Νέα Δημοκρατία. Με το άρθρο 21 του νόμου 879/1979 ψηφίστηκε η πρώτη ρύθμιση των χρεών των ΠΑΕ προς το δημόσιο από την κυβέρνηση του Γεωργιου Ράλλη
Το 1992 μετά τη λαίλαπα Κοσκωτά και Σαλιαρέλη που πέρασε από τον Ολυμπιακό, ψηφίστηκε από τη βουλή των Ελλήνων (πλην ΚΚΕ) ο νόμος 2021 που κατέθεσε ο Στέφανος Μάνος. Ο συγκεκριμένος νόμος είχε τον τίτλο “Ταμείο διαχείρισης πιστώσεων για εκτέλεση αρχαιολογικών έργων και άλλες διατάξεις” και τα άρθρα 13,14 και 15 ρυθμίζονταν τα χρέη της ΠΑΕ Ολυμπιακός και ένα μεγάλο ποσοστό χαριζόταν.
Συγκεκριμένα, η ΠΑΕ απαλλάχθηκε από τις απαιτήσεις της Τράπεζας Κρήτης μέχρι του ποσού των 2,6 δισεκατομμυρίων δραχμών το οποίο κατέβαλε το δημόσιο. Ταυτόχρονα διαγράφηκαν οι οφειλές προς το δημόσιο για φόρους μεταγραφών, με αποτέλεσμα το ποσό που χαρίστηκε συνολικά, να ξεπερνά τα 3 δισ. δραχμές, ενώ 5,5 δισ. πάγωσαν καθώς υπήρχαν εκκρεμείς δίκες. Ο τελικός λογαριασμός για τον Ολυμπιακό έφτασε να είναι 2 δισ. σε 120 δόσεις. Αμέσως μετά, ο τότε νέος πρόεδρος των ερυθρόλευκων δήλωνε: “Αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω την απόλυτη ικανοποίηση μου για την τροπολογία που κατέθεσε στη βουλή ο υπουργός εθνικής οικονομίας, Στέφανος Μάνος. Εκ μέρους όλων των φίλων και οπαδών του ιστορικού συλλόγου μας, επιθυμω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση και όλα τα πολιτικά κόμματα για τη θετική αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που είχαν συσσωρευτεί την τελευταία πενταετία στο μεγαλύτερο αθλητικό σύλλογο της χώρας”.
Την επόμενη χρονιά ψηφίστηκε νέα ρύθμιση με το άρθρο 22 το νόμου 2166. Αφορούσε 22 ΠΑΕ που είχαν συνολικό μετοχικό κεφάλαιο 7 δισ. δραχμές και χρωστούσαν στο ελληνικό δημόσιο 24 δισ. δραχμές. Τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις δεν απαλείφθηκαν με αποτέλεσμα οι περισσότερες ΠΑΕ να παραιτηθούν απο το καθεστώς αποπληρωμής του χρέους σε 90 δόσεις.
Το 1996 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πέρασε και νέα ρύθμιση με το άρθρο 21 του νόμου 2443, που αφορούσε 25 ΠΑΕ. Το συνολικό τους χρέος έφτανε τα 7,6 δισ. δραχμές και το 70% των προστίμων και των προσαυξήσεων θα χαριζόταν και θα έπρεπε να πληρώσουν 5,8 δισ. δραχμές σε 48 δόσεις. Η ρύθμιση αυτή κρίθηκε ασύμφορη από τους περισσότερους.
Το Δεκέμβριο του 1997 ο υφυπουργός αθλητισμού του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Φούρας παρουσίασε έκθεση του υπουργείου ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία οι 18 ΠΑΕ της Α’ εθνικης ήταν ζημιογόνες συνολικά 24 δισ. δραχμές.
Το 1999 ο Φούρας εισήγαγε μια νέα διαδικασία εκκαθάρισης σύμφωνα με την οποία όσες υποβιβάζονται στη Δ΄ Εθνική και από επαγγελματικές γίνονται ερασιτεχνικές απαλλάσσονται από τα χρέη τους. Αυτή τη διάταξη εκμεταλλεύτηκαν ο Αθηναϊκός το 2003, ο Ακράτητος και ο Πανηλειακός το 2006, η Προοδευτική το 2007, η Kαλαμαριά το 2009, ο Ηρακλής το 2010 και η ΑΕΚ φέτος.
Η ειδική εκκαθάριση
Το 2001 ήταν η χρονιά της περίφημης ειδικής εκκαθάρισης. Ο τότε υπουργός πολιτισμού Ευάγγελμος Βενιζέλος πέρασε μέσα από το νόμο 2947/2001, γνωστό ως Ολυμπιακό νομοσχέδιο, την πλέον ευεργετική διάταξη (προς τους ιδιοκτήτες των ΠΑΕ και εις βάρος του δημοσίου) στα χρονικά του ελληνικού αθλητισμού. Ήταν η εποχή που διεκδικούσε τον τίτλο του “Θεσσαλονικάρχη” από τον ομόσταυλο του, Άκη Τζοχατζόπουλο.
Την ειδική εκκαθάριση εκμεταλλεύτηκαν οι ΚΑΕ ΠΑΟΚ, Άρης, Ηρακλής, Πανιώνιος, Νήαρ Ηστ και ΓΣ Λάρισας, καθώς και οι ΠΑΕ Πανιώνιος, Λάρισα, Καβάλα, Νάουσα και Πιερικός με συνολικά χρέη που ξεπερνούσαν τα 50.000.000 ευρώ. Σε Πανιώνιο, Λάρισα, Πιερικό και Καβάλα είχε ανάμιξη ο τότε ιδιοκτήτης της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, Γιώργος Μπατατούδης μέσω της εταιρείας του, Intersat. Τα χρέη των ομάδων που μπήκαν στο καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης γράφτηκαν στο… χιόνι. Ενδεικτικά, η ΚΑΕ ΠΑΟΚ που χρωστούσε σε δημόσιο και τρίτους 21.182.695 ευρώ, “καθάρισε” με 205.000 ευρώ. Η ΚΑΕ Άρης χρωστούσε 9.901.930 ευρώ, ξόφλησε καταβάλοντας 235.000 ευρώ. Η ΠΑΕ Πανιώνιος χρωστούσε 13.2000.000 ευρώ, έγινε Νέος Πανιώνιος αντί του ποσού των 400.000 ευρώ.
Το Μάϊο του 2004, σύμφωνα με τον τότε υφυπουργό αθλητισμού Γιώργο Ορφανό, το έλλειμα των ΠΑΕ ήταν συνολικά 278 εκατομμύρια ευρώ. ΑΕΚ, Άρης και ΟΦΗ ανακάλυψαν το άρθρο 44 του νόμου 1892/90 που έφερε στη βουλή ο τότε υφυπουργός ανάπτυξης, Ανδρέας Ανδριανόπουλος. Το άρθρο αφορούσε την εξυγίανση των υπερχρεωμενων επιχειρήσεων και προέβλεπε ότι όταν η επιχείρηση έρθει σε συμφωνία με τους πιστωτές στους οποίους οφείλεται το 60% των συνολικών χρεών, τότε και οι υπόλοιποι πιστωτές είναι υποχρεωμένοι να συμφωνήσουν να πάρουν μόλις ένα μέρος των χρημάτων που τους οφείλεται. Στο συγκεκριμένο νόμο είχαν υπαχθεί η ΑΓΕΤ Ηρακλής, ο όμιλος Καμπά, η Eskimo, η ναυτιλική εταιρεία ΔΑΝΕ SEΑ LINES, ο Ξιφίας ΑΕ και πολλές ακόμα εταιρείες. Την επικύρωση σσυμφωνίας μεταξύ πιστωτή και οφειλέτη έπρεπε να την κάνει το αρμόδιο εφετείο.
Ο Άρης ήταν η πρώτη ομάδα που κέρδισε την υπαγωγή της σε αυτόν το νόμο, στις 11 Νοεμβρίου του 2004. Χρωστούσε 17.350.000 ευρώ και οι δύο κύριοι πιστωτές της ΠΑΕ, Γράντας και Κοντομηνάςμ συμφώνησαν με τους τότε διοικούντες, Σκόρδα και Ματθαίου. Ο Άρης κέρδισε την υπόθεση στο εφετείο Θεσσαλονίκης και το ποσό μειώθηκε στα 2.000.000 ευρώ, το οποίο θα αποπληρώνεται έως το 2014 σε εξαμηνιαίες δόσεις. Μαζί με άλλες οφειλές το συνολικό διακανονισμένο χρέος του Άρη δεν ξεπερνούσε πλέον τα 4.000.000 ευρώ. Μάλιστα με μεταγενέστερη ρύθμιση, ο Ορφανός αποαφάσιζε να καταβληθεί από τον κρατικό προϋπολογισμο (μέσω ΟΠΑΠ), το ποσό των 4.177.000 ευρώ στους παίκτες του Άρη (ίσχυσε το ίδιο και για αυτούς του ΠΑΣ Γιάννινα) που έχαναν τα λεφτά τους, λόγω του άρθρου 44.
Η ΑΕΚ βρισκόταν σε δυσχερέστερη θέση από όλους. Χρωστούσε στο δημόσιο 90,5 εκατομμύρια ευρώ, στη NetMed 48,8 εκατ., στην ENIC 13,5 εκατ., σε παίκτες 10 εκατ. και σε τρίτους άλλα 8 εκατομμύρια ευρώ. Χωρίς το δημόσιο, στο οποίο οφείλονταν παραπάνω από το 50% του χρέους, να εμφανιστεί ποτέ στο εφετείο, οι οφειλές της ΑΕΚ μειώθηκαν από τα 170,8 εκατ. ευρώ στα 23,3.
Η τρίτη και τελευταία ομάδα που εκμεταλλεύτηκε το νόμος Ανδριανόπουλου, ήταν ο ΟΦΗ που είχε συνολικό χρέος 7,5 εκατομμύρια ευρώ και αυτό το ποσό μειώθηκε στα 700.000 ευρώ.
Νέα ρύθμιση το 2004
Νωρίτερα από την υπαγωγή των τριών ΠΑΕ στο άρθρο 44, ο Γιώργος Ορφανός και ο υφυπουργός ανάπτυξης Γιάννης Παπαθανασίου προανήγγειλαν μία νεά ρύθμιση που συμπεριλήφθηκε στο νόμο 3262/2004. Αυτή τη ρύθμιση προέβλεπε την εξόφληση των οφειλών σε 120 δόσεις για το δημόσιο και 80 για το ΙΚΑ. Οι προσαυξήσεις και τα πρόστιμα θα απαλείφονταν σε ποσοστό 80%. Σύμφωνα με στοιχεία της εποχής διασφαλιζόταν πως με τη ρύθμιση θα ήταν εφικτή η είσπραξη ενός ποσού της τάξης των 92.300.000 ευρώ για το δημόσιο ενώ τα παραγραφόμενα ποσά θα ξεπερνούσαν τα 35.000.000 ευρώ. Όποια ΠΑΕ δεν κατάφερνε να ανταπροκριθεί θα έπρεπεπ να διαλυθεί. Επίσης ο νέος νόμος σύμφωνα με τον υφυπουργό αθλητισμού απέκλειε τη δημιουργία νέων χρεών και παράλληλα έκλεινε την πόρτα του άρθρου 44 σε αθλητικές εταιρείες (ΠΑΕ, ΚΑΕ κτλ).
Τον Ιανουάριο του 2007 ο Ορφανός δήλωσε ότι στη ρύθμιση του 2004 υπήχθησαν συνολικά 14 ομάδες. Μάλιστα παραδέχθηκε ότι ο ΠΑΟΚ και ο Ηρακλής μπήκαν σε εκείνη τη ρύθμιση αλλά συνέχισαν να παράγουν χρέη. Έτσι τον Ιούλιο του 2007 κατατέθηκε νεα ρύθμιση υπογεγραμμένη από τον υπουργός οικονομίας, Γιώργο Αλογοσκούφη και τον Γιώργο Ορφανό. Αυτή προέβλεπε και πάλι 120 μηνιαίες δόσεις και διαγραφή του 80% των προσαυξησεων. ΠΑΕ Ηρακλής και ΠΑΟΚ έκαναν αίτηση για ένταξη σε αυτή τη ρύθμιση με το Δικέφαλο να διεκδικεί παράλληλη τη διαγραφή των χρεών προς το δημόσιο.
Από τότε δεν έχει αλλάξει τίποτα, καθώς με εξαίρεση τον Ολυμπιακό η κακοδιαχείρηση αποτελεί μόνιμο κουσούρι για τις ελληνικές ομάδες. Τώρα τελευταία, ΠΑΟΚ και Παναθηναϊκος προσπαθούν να συμμαζέψουν τα χρέη τους (ο Δικέφαλος θέλει να ξεχρεώσει), ενώ η ΑΕΚ (όπως και ο Ηρακλής) επέλεξε να ξεκινήσει από την αρχή. Αντιθέτως υπάρχουν ομάδες όπως για παράδειγμα ο Άρης και ο Πανιώνιος όπου τα χρέη μοιάζουν θηλιά στο λαιμό.
