Η εικόνα που έχουμε ως προς την προσπάθεια των επαγγελματιών αθλητών συχνά περιορίζεται στην αγωνιστική περίοδο. Η πραγματικότητα διαφέρει παρασάγγας, αφού αυτό που εμείς βλέπουμε στις οθόνες μας ή στο γήπεδο δεν είναι παρά ένα μικρό ποσοστό της συνολικής τους προσπάθειας. Είναι όμως ταυτόχρονα ο στόχος και η απόρροια της προσπάθειας μίας ολόκληρης χρονιάς.
του Παναγιώτη Βότση
[email protected]
Προκειμένου να μπορούν να αγωνίζονται σε υψηλό επίπεδο, οι αθλητές πρέπει να διατηρούν κατά τη διάρκεια της χρονιάς ένα συγκεκριμένο επίπεδο φυσικής κατάστασης και πνευματικής οξυδέρκειας. Όταν πλησιάζει ένας σημαντικός αγώνας, το πρόγραμμα τους αλλάζει σε διαφορετικό βαθμό κάθε φορά, ανάλογα με την τοποθεσία, το κλίμα και την ίδια τη φύση του κάθε αγωνίσματος. Οι αλλαγές αυτές στην καθημερινότητα τους επηρεάζουν την επιλογή χώρου και συχνότητας προπόνησης και επιδρούν στον καθορισμό του διατροφικού πλάνου και της νοητικής προετοιμασίας. Επειδή στο υψηλό επίπεδο έχουν σημασία οι λεπτομέρειες, συνήθως υπάρχει -ή θα έπρεπε να υπάρχει- μία ομάδα ειδικών που εποπτεύει τέτοιες αλλαγές.
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ
Ο Τράβις Γκογιενέτσε, προπονητής του Μάικ Ρότζερς και άλλων τεσσάρων σπρίντερ που στοχεύουν στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Ντόχα, αναφέρει ότι η προετοιμασία για τον αγώνα-στόχο ξεκινάει ένα χρόνο πριν. Εκτός αγωνιστικής περιόδου, η προπόνηση σε αίθουσα βαρών κυμαίνεται από 8 έως 12 εβδομάδες, αρχίζοντας με την βελτίωση της ποιότητας και της δύναμης της κίνησης και συνεχίζοντας με σταδιακή αύξηση της εκρηκτικότητας. Όσο πλησιάζει η αρχή της αγωνιστικής σεζόν του κάθε αθλητή, τόσο αυξάνονται οι ασκήσεις ταχυδύναμης στην προπόνηση.
Επίσης, ο εγκλιματισμός στις καιρικές συνθήκες και στη διαφορά της ώρας είναι ένας παράγοντας-κλειδί στην απόδοση του αθλητή στους αγώνες. Για αυτό, οι αθλητές συνηθίζουν να πηγαίνουν στον τόπο διεξαγωγής αρκετά νωρίτερα από την έναρξη του κάθε πρωταθλήματος, ειδικά αν προέρχονται από χώρες με τελείως διαφορετικές συνθήκες. Το ιδεατό θα ήταν τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν τον αγώνα, ώστε να συνηθίσουν στη διαφορά ώρας που ίσως είναι πιο σημαντικός παράγοντας σε σχέση με τις κλιματολογικές συνθήκες. Πολλοί προπονητές μάλιστα επιλέγουν να μην πηγαίνουν τους αθλητές τους απευθείας στην οικοδέσποινα πόλη, αλλά σε κοντινά κέντρα προετοιμασίας ή και σε πόλεις με παρόμοιο κλίμα, όπως για παράδειγμα ο Χένι Κότζε, προπονητής του εκπληκτικού Αμπντεραχμάν Σάμπα.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Η διατροφή είναι ένας παράγοντας που στις γενικές κατευθύνσεις του δεν διαφέρει από αγώνισμα σε αγώνισμα: οι αθλητές πρέπει να έχουν μία ισορροπημένη δίαιτα και να περιορίζουν την κατανάλωση τροφών που θα μπορούσαν να μειώσουν την απόδοση τους. Ο Κότζε αναφέρει: «Οι αθλητές μου ακολουθούν ισορροπημένη δίαιτα 11 μήνες το χρόνο. Εκπαιδεύονται στο να τρώνε σωστά, να πίνουν αρκετό νερό και να χρησιμοποιούν τα συμπληρώματα και τις βιταμίνες με σύνεση. Για τα τελευταία φροντίζει και η ιατρική μας ομάδα, η οποία πραγματοποιεί συχνά τεστ για να διαπιστώσει τυχόν ελλείψεις.
Από την πλευρά του ο Γκογιενέτσε, θεωρεί σημαντική τη συνέπεια στο διατροφολόγιο ακόμα και κατά την αγωνιστική περίοδο. Ο ίδιος δεν κατέχει αυτό το επιστημονικό αντικείμενο αλλά συμβουλεύει τους αθλητές του να τρώνε όσο πιο καθαρά γίνεται μέσα στο χρόνο και να αποφεύγουν απόλυτα τις επεξεργασμένες τροφές με ζάχαρη και το αλκοόλ.
ΝΟΗΤΙΚΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ
Ένα μεγάλο κομμάτι της προετοιμασίας, για πολλούς άγνωστο, είναι η νοητική προπόνηση των αθλητών. Οι αθλητές έρχονται αντιμέτωποι με αρκετό στρες, πίεση και αρνητικές σκέψεις, τα οποία μεγιστοποιούνται ανάλογα με τη σημαντικότητα του αγώνα. Η πίεση της προσωπικής φιλοδοξίας αλλά και η εξωτερική πίεση από ομάδες και ομοσπονδίες μπορεί να καταρρακώσει έναν αθλητή, ανεξάρτητα από τη φυσική του κατάσταση. Προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτά τα εμπόδια, πολλοί αθλητές απευθύνονται σε ειδικούς του τομέα της ψυχολογίας και της νοητικής άσκησης.
Γκογιενέτσε: «Το πνευματικό παιχνίδι είναι αυτό που σε μετατρέπει σε πρωταθλητή. Για να αξιοποιήσεις πλήρως τα εργαλεία από την προετοιμασία σου να αποδόσεις τα μέγιστα στον αγώνα-στόχο πρέπει να είναι το μυαλό σου στη θέση του. Προσωπικά, είμαι μεγάλος φαν της οπτικοποίησης. Θέλω οι αθλητές μου να βλέπουν τους εαυτούς τους να περπατάνε προς το στάδιο τη νύχτα του τελικού, να μπαίνουν στους διαδρόμους, να νιώθουν το ταρτάν στο δέρμα τους και στη συνέχεια να φαντάζονται κάθε διασκελισμό μέχρι να περάσουν πρώτοι τη γραμμή του τερματισμού».
Όλα τα παραπάνω, η μεθοδολογικά σωστή προπόνηση, η προσαρμογή στις συνθήκες, η διατροφή και η ταυτόχρονη άσκηση σε σώμα και πνεύμα είναι τα στοιχεία που ξεχωρίζουν τον απλό αθλητή από τον πρωταθλητή. Είναι εξίσου χρήσιμο να αναφερθεί όμως ότι η ευόδωση όλων αυτών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από εξωτερικές συνθήκες όπως η ύπαρξη σωστών εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και συνεργαζόμενων επιστημόνων και φορέων, κάτι που σε ελληνικό έδαφος δυστυχώς ακόμα σπανίζει.
