Τουριστικό εύρημα

Υπάρχει ένα άθλημα των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, το οποίο οφείλει μεγάλο μέρος της δημοφιλίας του, σε… Τζαμαϊκανούς. Ο λόγος για το “bobsleigh” ή έλκηθρο (ελκηθροδρομία) κατά το ελληνικότερο που έγινε ευρύτερα γνωστό μέσα από τις κινηματογραφικές αίθουσες και τους αξιαγάπητους Τζαμαϊκανούς του “Cool Runnings” («Πάμε χιόνι;»)!

του Νίκου Κούδα
[email protected]

Η ιστορία
Το “bobsleigh” εφευρέθηκε στη φημισμένη λουτρόπολη Σεν Μόριτζ της Ελβετίας στα 1870, όταν ένας δαιμόνιος ξενοδόχος, ο Κασπάρ Μπαντρούτ, έπεισε αρκετούς από τους Άγγλους θαμώνες της επιχείρησής του, “Krup Hotel”, για τα οφέλη του χειμερινού τουρισμού, θέλοντας να παρατείνει τη διάρκεια της σεζόν του από τους μόλις 4 μήνες που είχε ως τότε! Ψάχνοντας τρόπους να διασκεδάσουν στο χιόνι, οι πιο τολμηροί από τους ενοίκους άρχισαν να κάνουν παιδικό έλκηθρο σε δυάδες ή τριάδες, συχνά συγκρουόμενοι με τους πεζούς μέσα στους δρόμους και τα στενά της πόλης! Αντιλαμβανόμενος τη χρυσή ευκαιρία που ανοιγόταν μπροστά του, ο Μπαντρούτ κατασκεύασε το 1870 την πρώτη φυσικής ψύξης half-pipe πίστα πίσω από το ξενοδοχείο του, με την επιτυχία να είναι τεράστια, καθώς το σπορ διαδόθηκε ταχύτατα σε όλο τον κόσμο, που έσπευδε στην πόλη για να το δοκιμάσει.
Η προέλευση της λέξης εντοπίζεται στην τεχνική που υιοθέτησαν κάποιοι από τους αναβάτες να κινούνται μπρος-πίσω (bobbing) μέσα στο έλκηθρο (sleigh), προκειμένου να αναπτύξουν μεγαλύτερη ταχύτητα.

Ολυμπιακό άθλημα
Το έλκηθρο με πλήρωμα 4 ατόμων έκανε το ντεμπούτο του στους 1ους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924, στο Σαμονί τη Γαλλίας. Χρυσοί Ολυμπιονίκες αναδείχθηκαν οι Ελβετοί, με τους Βρετανούς και τους Βέλγους να τους πλαισιώνουν στο βάθρο. Το αγώνισμα του ελκήθρου 2 ατόμων προστέθηκε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα στους Αγώνες του 1932, στη Λέικ Πλάσιντ των Η.Π.Α. Το 1960 το έλκηθρο δεν συμπεριλήφθηκε στο Ολυμπιακό πρόγραμμα για μία και τελευταία φορά, αφού από τότε και στο εξής βρίσκεται πάντα στους Αγώνες.
Αντίθετα, οι γυναίκες αθλήτριες (μόνο σε πλήρωμα 2 ατόμων) έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στις πίστες μόλις το 2002 στο Σολτ Λέικ Σίτι της Γιούτα.

Η υπερδύναμη
Όπως είναι φυσικό, οι εφευρέτες του αγωνίσματος Ελβετοί ήταν οι πρώτοι κυρίαρχοι των Ολυμπιακών μεταλλίων, έχοντας κερδίσει συνολικά (σε άντρες και γυναίκες, πληρώματα 2 και 4 ατόμων) 30 μετάλλια, εκ των οποίων 9 χρυσά, 10 αργυρά και 11 χάλκινα. Από το 1990 και έκτοτε όμως, τα ηνία της παγκόσμιας κυριαρχίας έχουν περάσει στη Γερμανία, με 40 μετάλλια εκ των οποίων τα 16 χρυσά, 13 αργυρά και 11 χάλκινα, ενώ τρίτες στην κατάταξη όλων των εποχών είναι οι Η.Π.Α. με 20 μετάλλια, όπου τα 7 χρυσά, τα 6 αργυρά και τα 7 χάλκινα.

Οι αθλητές-ορόσημα
Αναμφίβολα ο κορυφαίος και πιο επιτυχημένος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων είναι ο βετεράνος Γερμανός Αντρέ Λάνγκε. Γεννημένος στο Ίλμεναου της πρώην Ανατολικής Γερμανίας στις 28/6/1973, ο Λάνγκε αγωνίστηκε σε 3 Ολυμπιακούς Αγώνες μεταξύ 2002 και 2010 (Σολτ Λέικ, Τορίνο και Βανκούβερ), κερδίζοντας συνολικά 4 χρυσά και 1 αργυρό μετάλλιο ως πιλότος, τόσο με πλήρωμα 4, όσο και με 2 ατόμων (με τον εξαιρετικό Κέβιν Κούσκε).
Στις γυναίκες, οι σπουδαιότερες μορφές του αγωνίσματος είναι οι Αμερικανίδες Τζιλ Μπάκεν και Βονέτα Φλάουερς, οι οποίες ήταν οι πρώτες χρυσές Ολυμπιονίκες, στο ντεμπούτο του γυναικείου αγωνίσματος το 2002. Μάλιστα, η Φλάουερς είχε γίνει η πρώτη μαύρη αθλήτρια που κέρδισε χρυσό μετάλλιο στην ιστορία των Αγώνων.

Το μεγάλο φαβορί
Οι Γερμανοί, οι Ελβετοί και οι Αμερικανοί θεωρούνται οι επικρατέστεροι για τις πρώτες θέσεις του βάθρου στο Σότσι, διαθέτοντας τις καλύτερες ομάδες στο αγώνισμα των 4 ατόμων. Μάλιστα οι Αμερικανοί έχουν την τύχη να καθοδηγούνται από τον μοναδικό εν ενεργεία χρυσό Ολυμπιονίκη, Στιβ Χόλκομπ, που το 2010 με το περίφημο πλήρωμα “Night Train” («Νυχτερινό Τρένο») σταμάτησε μία «ξηρασία» 62 ετών για τις Η.Π.Α.! Στο πλήρωμα 2 ατόμων τα πράγματα είναι πιο ανοιχτά, λόγω της αποχώρησης του γερμανικού διδύμου Λάνγκε-Κούσε (χρυσοί 2006 και 2010), με τους χάλκινους Ολυμπιονίκες του 2010 Ρώσους Βογιέβοντα-Ζούμπκοφ να αποτελούν κατά πολλούς το «μαύρο άλογο», κυρίως λόγω έδρας…
Στις γυναίκες, η 29χρονη χρυσή Ολυμπιονίκης του 2010 και περσινή παγκόσμια πρωταθλήτρια, Κέιλι Χάμφρις, εξακολουθεί να παραμένει η κορυφαία αθλήτρια στον κόσμο και ακλόνητο φαβορί για την πρώτη θέση. Από κοντά ακολουθεί το αμερικανικό δίδυμο των Ελάνα Μάιερς και Λόλο Τζόουνς, με την τελευταία να αποτελεί την ατραξιόν του αγωνίσματος, αφού εκτός από σκέτη κούκλα ήταν και η είδηση της χρονιάς, λόγω της μεταπήδησής της από τα κουλουάρ του στίβου, όπου ήταν εμποδίστρια, στο έλκηθρο!

Το άθλημα στην Ελλάδα
Στη χώρα μας το επαγγελματικό έλκηθρο απέκτησε υπόσταση μόλις το 1986, με την ίδρυση της Ελληνικής Ομοσπονδίας Παγοδρομιών, επίσημο μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μπόμπσλεϊ και Τόμπογκαν. Η εθνική μας μετείχε σε όλους τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι και το 2002, ενώ δεν πήρε προκρίσεις στους Αγώνες του 2006 και 2010. Άλλωστε, η έλλειψη παγοπίστας με λούκι 1½ χιλιομέτρου, λόγω του υψηλότατου κόστους κατασκευής της, καθιστά απαγορευτική την προπόνηση για τους Έλληνες αθλητές, οι οποίοι αναγκάζονται να προετοιμάζονται στο εξωτερικό. Ενδεικτικό είναι ότι από τις 60 χώρες-μέλη της Διεθνούς Ομοσπονδίας, μόνο οι 10 διαθέτουν ειδικές παγοπίστες.

Η ελληνική παρουσία στο Σότσι
Η Ελλάδα δε θα έχει φέτος εκπροσώπηση στη Ρωσία. Οι καλύτερες θέσεις που πήρε η χώρα μας στην ιστορία των Αγώνων ήρθαν στο Ναγκάνο το 1998: ήταν η 30η του πληρώματος 2 ατόμων, με τους Γιάννη Καμπάνη και Γρηγόρη Ζέμπαλντ και η 31η του πληρώματος 4 ατόμων.

Μικρά και ενδιαφέροντα

• Οι ταχύτητες που αναπτύσσονται μπορούν να φτάσουν ακόμη και τα 220 χλμ/ώρα!
• Εξαιτίας των υψηλότατων ταχυτήτων έχουν καταγραφεί συνολικά 42 θανατηφόρα ατυχήματα στην ιστορία του σπορ, με το τελευταίο να είναι εκείνο της 25χρονης Γερμανίδας Υβόν Τσερνότα το 2004, κατά τη διάρκεια προπόνησης στη γερμανική πόλη Κένινγκσζεε. Ήταν ο πρώτος θάνατος αθλητή μετά το 1990.
• Η ταινία “Cool Runnings” («Πάμε χιόνι;») του 1993 ήταν εμπνευσμένη από την αληθινή ιστορία της πρώτης εθνικής ομάδας έλκηθρου 4 ατόμων της Τζαμάικα, η οποία κόντρα σε όλα τα προγνωστικά έλαβε μέρος στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Κάλγκαρι το 1988, ξαφνιάζοντας όλο τον κόσμο. Σε αντίθεση με το σενάριο της ταινίας, στην πραγματικότητα η αποστολή της Τζαμάικα έγινε δεκτή με μεγάλη συμπάθεια από όλες τις υπόλοιπες εθνικές ομάδες. Μάλιστα, μία από αυτές έφτασε στο σημείο να δανείσει στους Τζαμαϊκανούς ένα βοηθητικό έλκηθρο, προκειμένου να προκριθούν στον τελικό. Η σκηνή της σύγκρουσης που υπάρχει στο τέλος της ταινίας είναι από τα αυθεντικά πλάνα της τηλεοπτικής μετάδοσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1988.